Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Schwartze, Moritz Gotthilf
Das alte Aegypten oder Sprache, Geschichte, Religion und Verfassung des alten Aegyptens: nach den altägyptischen Original-Schriften und den Mittheilungen der nichtägyptischen alten Schriftsteller (Band 1) — Leipzig, 1843

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.17156#0321

DWork-Logo
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
von Champollion.

267

Punkte erfolgte »). Für das Zweite aber spricht der Umstand, dass die alte concrete Schriftart
ihrer Form nach beibehalten, jedoch ihrem Wesen nach durch die Unterlegung eines neuen
Principes zu einem weit tauglichem Mittel der schriftlichen Gedankenmittheilung erhoben ward2).
Dieses neue Princip, die Seele der zu erschaffenden Buchstabenschrift, bestand darin:

1) Champoujon Pre'cis du Syst. Hier. I. ed. p. 30S. II. ed. p. 355. Auch Zoega leitete den Ursprung der Buch-
staben aus der Bilderschrift ab und zwar aus der Classe der phonetischen Hieroglyphen, welche als der Ausgangspunkt der
Hieroglyphenschrift die Entstehung der Buchstaben vermittelten, üeber die phonetischen Hieroglyphen giebt er de Orig. et
Ks. Obelisc. p. 454. folgenden Aufschluss: Multi sunt, qui affirmaverunt alphabeti elementa nata esse ex hieroglyphicis, dura
rei figura transfertnr ad indicandum vocabulum aut partera vocabuli illiiis, quo res quam figura repraesentabat app'ellari solita erat:

quam sententiam--exsecutus est Dkguignius (Me'm. de l'Ac. des Insc. Vol. 29. p. 514. Vol. 34. p. 35.). Sed cum ad

eam stablUendam conjecturas tantum in medium attulerit, easque majori ex parte admodum iufirmas, nec unum dederit
veteris scriptoris locuiii, e quo intelligatur, hieroglyphicos characteres per soni similitudinem siguificasse, nou aliud fecit
quam hypothesin adornasse: fueruntque post eum alii qui alphabeti originem alia ratione demonstrare aggressi sunt, Tvch-
seniüs autem alphabetum ex hieroglyphicis ortum esse vel adeo inde oriri potuisse negandum censuit (Gott. Hihi. Fase. 6.
p. 43.). Mirum sane hos viros nobis reliquisse locnm Horafoixjnis (I, 7.), cetera abunde notum, qui qnanti Sit in hac
disputatione momenti infra apparebit clarius. Eum enim solum inveni apud antiquös amtores, e quo liqueat, hieroglyphica
nonnnnquam siguificasse ex soni simllitudlne , atque unicum bujus rei exemplum inde capiendum est, sed quo dato infiuita alia
analogice nobis possumus imagiuari. Inqllit enim: tri ye nijv xat am yv/ijs 6 legal; raaoerai, ex rijg tov ovonaroq eqfitjveiaq'
xukenai yaq naq' Aiyvituoiq u leqa% ßaiq-Q-' rovro Se to ovofia diaiqefrev itiv/ijv Oltfiaivu xai xaqihav. eari yaq to ftev ßai
V'vä">1 (B2U in Coptorum libris nondum inveni, nec vocem aliquam ei affinem: nisi idem est ac oyOlj (luoc' lexica reddunt
personam, derivandum ab Ol esse, unde et oyON substantia. Quod ut credam addticor a soni afiiuitate quae est inter
B et OY" apud Coptos uti apud Graecos), to de 7j& (gHTj xaqäia' ?) de xaqäia xar' Atyvnriovt; W/iß neqißoloq, laqre
oi/ßaivetv T7;v owOeaiv tov ovofiarot; %<v/r\v eyxaqSiav. Itaque aeeipiter non propter similitudiuem aliquam aut rei affiuilatem
neque propter mythum hieraticum ad animam siguificandam traducebatur, sed propter sonum vocabuli, quod insimul acci-
pitrem denotabat et animam cordis sioe animam in corde habitantem. Mullas autem ejusmodi significationes a soni affini-
tate petitas haberi in hieroglypMcis, putare facit propensitas illa ad verborum lusus captandos, quam apud omnes homiues
offendimus aenigmaticom dicendi genus aiTectantes, quod fecisse Aegyptios jam constat ex Horapolline et Plutarcho, ut reli-
gna taceam indicia. I. 1. p. 553. Ex primiliva illa pictura, cujus perfectiorem methodum Mexicanain scriptaram appellare
solent, oriri non potuit'scriptio alphabetica: siquidem per eam non singulae res sententiaeve exprimuutur, nec successivo
idearum ordine, sed iutegra facta et complicatarum idearum argumenta singulis iigurarum complexibus declarantur. Pergeu-
dum erat ad methodum hieroglyphicam ejus naturae, cujus illa fuit qua solos Aegyptios nsos comperimus hactenus: quo
totum per partes distribuere discerent homines, partesque eas ordinata serie exponere, quemadmodum faciunt, qui rem cogi-
tatione coneeptam sermone declaraut. Sed quo a facti sive sententiae partibus, vel quod idem est, a vocabulis pingendis
transiretur ad syllabas, opus erat, ut qui res exprimereut per similitudines et aenigmata, vocabulorum sonos respicere inci-
pereut, quod in aenigraatls sermone prolatis apud omnes populos fieri assolet, quodque pariter in ideis pingendis ab Aegy-
ptiorum hieroglyphis factum esse, docemur ab Horapolline loco supra p. 454 addueto. Ubi vero usu probatum esset, res
quarum vocabula simili sono e/fieruntur vna eadeinque figura pingere, facilis via patebat ad scripturam alphabeticam. Pro
multis exeniplis quae ex analogia aflerri possent ad demonstrandam hieroglyphicarum notarum commulationem in nudas Iitteras,
insistamus uni iiu quU(] exhibet auclor praefatus admodum foecundum, persequamurque argumentum usque ad ortum litterarum
alphabeticarum. Accipitrem pingentes Äegyptii, inquit Horapollo, praeter alias res signilicant rpvxyt1 eyxaqüiav, quoniam
ßaiijO- sive OyOlgHT, in duas syllabas divisum, altera sui parte animam, altera vero cor denotat. Inde factum, ut pro
quacunque re, cui iudicandae in sermone inserviret syllaba ßat sive OyOl, in hieroglyphicis poneretur caput accipitris, pro
*!& sive gHT pedes ejusdem. Cujusmodi ubi multa hieroglyphicis essent inserta, quibus et interpretatio eorum reddebatur
difficilior et recedebatur ab antiquo rerum pingendarum studio: exstitit heros ille secundi Mercurii pater, qui vocalia signa
separavit a rerum effigiebus, quo et ad vetus institutum revocaret scripturam hieroglyphicam, et vocalibus notis in unura
collectis ac novarum additione nuetis, syllabicam efficeret scribendi rationem. Zoega glaubte nach Clemens von Alexandrien
(s. uns. B. p. 151.) fünf Unterabteilungen der Hieroglyphen macheu zu müssen, deren erste (s. I. I- P- 4*0 fgg.) die kyrio-
lo!/ischen Hieroglyphen enthalte, d. i. die nqmTa <noiXeia, oder die Figur des Dinges selbst; die zweite die kyriologumeni-
schen H. (quae res exprimendas figura quidem sistuut ipsis proprie tributa, sed paucis tantum simplieibusque lineis circum-
scripta); die dritte die tropischen H.; die vierte die änigmatischen H. (p. 445. Aenigmaticae notae proprie quidem ad prae-
cedeus geuus pertineut, ob hoc tantum a tropicis notis distiuguendae, quod Signum longius distet a re signilicata, obscura
quadam vel ficta convenientia, metaphorisve varie coacervatis ad eam relatum); die fünfte endlich die phonetischen H.
(quam [classem] ad aenigmaticam referri posse jam monui, sed quoniam a plerisque neglectam invenio, separate de ea
»gendum duxi. s. hierüber weiter unten.

2) Ciiamtollion Pre'cis du Syst. Hier. I. ed. p. 311. II. ed. p. 359.

34 *
 
Annotationen