DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.29364#0013
(B EosSI * $’
pluribus exponi postulet, nixa vulgato illo lemmate: fi linea decem partium aqua-
lium succesfive percurrat aqualem fibi lineam novem partium, utriusque divisiones ab
initio tantum motus, in duobus punddis concurrere; deinde vero vel nufpiam vel
in uno tantum ptmsso convenire. Usus autem est hujusmodi: cum divisio qualibet
Nonius coincidit cum divifione qualibet limbi} ita ut ex duabus lineis una ressa con-
si.ua videatur, numerum quemlibet graduum & minutorum integrorum, horumque com-
plementa qualibet ex hoc mutuo panium confenfu nullo negotio difcernimus, /altem ubi
preecisio paucorum fecundorum non requiritur. Sin divisio Nonius nuspiam congruit
divisioni limbi, adbibita lente valde convexa, manu Uva convertimus micrometrum, dum
aliqua divifio Nonius proxima divifioni limbi omnino confpiret; numerus particula-
rum in tympano cochlea ofiendet quantitatem minutorum fecundorum vel in fe vel proxi-
me adbibita debita redussionet quibus quodlibet minutum primum exceditur.
17. Et hsec quidem ratio capiendi angulum vi constrticHonis sponte sequitur
eximia omnino, & digna, qute ubique gentium, explosa veterum transverfaliitm
methodo in usum deducatur, non modo quod simplex valde iit minusque opero-
sa & erroribus obnoxia, sed praecipue quod conjundlos habeat insignes plane mo-
dos verisicandi cujusvis arcus, totiusque quadrantis, de quibus nunc, uti & de cae-
teris verisicationimi methodis pauca adjiciam.
18- Itaque non immorabor iis describendis partibus, in quibus a communi
quadrantum stru£fcura non disceditur, cujusmodi est munimentum ceneum penduli*
quo silum non modo adversus ventum tegitur, sed quod simul stationem com-
modam praebet, & stabilem, tum positioni vasis aqua pleni pro temperanda oscil-
Iationum magnitudine, tum applicationi luminis lentisque pro examinando appul-
su ejusdem fili; nec commemorabo circulum aumutbalem aeneum cum sua divisione
Ve rnier; nec cylindrum duplicem pro conciliando quovis motu Quadrantis expe-
ditiOime; nec loquar de optima nossurnue lampadis speculique metallici lucem in
tubum rePxeiftentis inventione, variisque ejusdem luminis moderandi modis, sine
quibus stepe stellae tertiae magnitudinis vix apparent; id unum adjiciam, partes omnes
hujus Quadrantis, & serramenta praesertim ex pafto cum artifice inito praeter mo-
dum ordinarium crasliora esfe & solida, tantique ponderis, ut aegre a 3. viris ro-
bustis ad breve intervallum transferri postit: ita craslities arboris inferior 3. digi-
tos 6 lineas excedit, crasstties quoque axium orichalchicorum 2*. digitos in dia-
metro adaequat, basis quoque pedis 4. crallioribus aeneis cochleis nixi justo duo-
rum pedum & dimidii intervallo clauditur, ad conciliandam maximam, quanta
heri potest, instrumento habilitatem.
19. De hujus igitur Quadrantis ressisicationibus locuturus ordiar primum de
Vivificatione limbi. Ejusdem arcus quoslibet solius converlione majoris cochlea seu
B micro*
«tkiilMl,
pluribus exponi postulet, nixa vulgato illo lemmate: fi linea decem partium aqua-
lium succesfive percurrat aqualem fibi lineam novem partium, utriusque divisiones ab
initio tantum motus, in duobus punddis concurrere; deinde vero vel nufpiam vel
in uno tantum ptmsso convenire. Usus autem est hujusmodi: cum divisio qualibet
Nonius coincidit cum divifione qualibet limbi} ita ut ex duabus lineis una ressa con-
si.ua videatur, numerum quemlibet graduum & minutorum integrorum, horumque com-
plementa qualibet ex hoc mutuo panium confenfu nullo negotio difcernimus, /altem ubi
preecisio paucorum fecundorum non requiritur. Sin divisio Nonius nuspiam congruit
divisioni limbi, adbibita lente valde convexa, manu Uva convertimus micrometrum, dum
aliqua divifio Nonius proxima divifioni limbi omnino confpiret; numerus particula-
rum in tympano cochlea ofiendet quantitatem minutorum fecundorum vel in fe vel proxi-
me adbibita debita redussionet quibus quodlibet minutum primum exceditur.
17. Et hsec quidem ratio capiendi angulum vi constrticHonis sponte sequitur
eximia omnino, & digna, qute ubique gentium, explosa veterum transverfaliitm
methodo in usum deducatur, non modo quod simplex valde iit minusque opero-
sa & erroribus obnoxia, sed praecipue quod conjundlos habeat insignes plane mo-
dos verisicandi cujusvis arcus, totiusque quadrantis, de quibus nunc, uti & de cae-
teris verisicationimi methodis pauca adjiciam.
18- Itaque non immorabor iis describendis partibus, in quibus a communi
quadrantum stru£fcura non disceditur, cujusmodi est munimentum ceneum penduli*
quo silum non modo adversus ventum tegitur, sed quod simul stationem com-
modam praebet, & stabilem, tum positioni vasis aqua pleni pro temperanda oscil-
Iationum magnitudine, tum applicationi luminis lentisque pro examinando appul-
su ejusdem fili; nec commemorabo circulum aumutbalem aeneum cum sua divisione
Ve rnier; nec cylindrum duplicem pro conciliando quovis motu Quadrantis expe-
ditiOime; nec loquar de optima nossurnue lampadis speculique metallici lucem in
tubum rePxeiftentis inventione, variisque ejusdem luminis moderandi modis, sine
quibus stepe stellae tertiae magnitudinis vix apparent; id unum adjiciam, partes omnes
hujus Quadrantis, & serramenta praesertim ex pafto cum artifice inito praeter mo-
dum ordinarium crasliora esfe & solida, tantique ponderis, ut aegre a 3. viris ro-
bustis ad breve intervallum transferri postit: ita craslities arboris inferior 3. digi-
tos 6 lineas excedit, crasstties quoque axium orichalchicorum 2*. digitos in dia-
metro adaequat, basis quoque pedis 4. crallioribus aeneis cochleis nixi justo duo-
rum pedum & dimidii intervallo clauditur, ad conciliandam maximam, quanta
heri potest, instrumento habilitatem.
19. De hujus igitur Quadrantis ressisicationibus locuturus ordiar primum de
Vivificatione limbi. Ejusdem arcus quoslibet solius converlione majoris cochlea seu
B micro*
«tkiilMl,