DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.55688#0315
Konkursowe projekty architektoniczne i urbanistyczne Zygmunta Stępińskiego z lat 1947-1956
311
II. 4. Konkurs powszechny na projekt Ludowego Obserwatorium Astronomicznego i Planetarium im. M. Kopernika w Warszawie, 1956,
autorzy pracy: Stanisław Jankowski, Kazimierz Marczewski oraz Zygmunt Stępiński (SARP Warszawa); nagroda trzecia (Praca nr 14);
rysunek ze zbiorów Michała Jankowskiego
zamku książąt Mazowieckich, nad samym zboczem
skarpy wiślanej. Dalszy program urbanistyczny
określał następujące zagadnienia: „budynek Plane-
tarium usytuować na północ od Obserwatorium.
Teren Planetarium i Obserwatorium nie będzie
ogrodzony, gdyż stanowi część składową Central-
nego Parku Kultury. Na terenie Planetarium i Ob-
serwatorium należy przewidzieć w rozwiązaniach
plastycznych zegar słoneczny i południk. Należy
duży nacisk położyć na postawienie koncepcji ziele-
ni, rozwiązując zagadnienie kompozycji przestrzen-
nej oraz funkcjonalnej”.20
Planetarium (łącznie 1.164 m2). Zasadniczym
elementem tego budynku miała być sala pokazowa
planetarium przykryta kopulą o średnicy 25 m, we-
wnątrz której miała być podwieszona druga kopuła
koncentryczna z siatki stalowej. Sala widowiskowa
o powierzchni około 430 m2 miała pomieścić do
400 miejsc siedzących, przez środek sali po jej śred-
nicy miano przeprowadzić szyny przystosowane do
poruszania się na nich aparatu Carla Zeissa o wadze
około 2 ton i wysokości około 5 m.
Obserwatorium (łącznie 171 m2). Na urządze-
nie obserwatorium miały składać się dwie obro-
20 Archiwum SARP (1956a: s. nlb; 1956b: s. nlb).
towe kopuły po 8 m średnicy mieszczące w sobie
pomieszczenia obserwacyjne z teleskopami i jedna
kopuła o średnicy 6 m z pomieszczeniem obserwa-
cyjnym dla reflektora. Kopuły miały być wyposażo-
ne w ruchomą podłogę.21
Do zaprojektowania przewidziano również ta-
ras, przeznaczony do zbiorowego oglądania nieba
przez cały rok za pomocą stoisk z lunetami. Taras
miał być ogrodzony pełną balustradą o wysokości
140-160 cm. Kubatura całkowita całego założenia
nie mogła przekroczyć 18.000 m3.
Warunki konkursu: termin ogłoszenia konkursu
i rozpoczęcia wydawania warunków konkursowych
- 8 maja 1956 roku; ostateczny termin składania
prac konkursowych wyznaczono na 6 sierpnia 1956
roku. Udział w konkursie był nieograniczony.
Komisyjne przyjęcie prac konkursowych zło-
żonych w ilości sześćdziesięciu sztuk odbyło się
w dniu 11 sierpnia 1956 roku.22 Ze względu na
ilość nadesłanych opracowań, trudny temat nie
było łatwo wybrać najlepszą pracę. Podstawowe
wytyczne dla kryteriów sądu przedstawiały się na-
21 E. M. S. (1956: 6-7).
22 Archiwum SARP (1956a: s. nlb; 1956b: s. nlb). „Proto-
kół z I-go posiedzenia Sądu Konkursowego SARP nr 218 w
dniu31.VIIL1956”.
311
II. 4. Konkurs powszechny na projekt Ludowego Obserwatorium Astronomicznego i Planetarium im. M. Kopernika w Warszawie, 1956,
autorzy pracy: Stanisław Jankowski, Kazimierz Marczewski oraz Zygmunt Stępiński (SARP Warszawa); nagroda trzecia (Praca nr 14);
rysunek ze zbiorów Michała Jankowskiego
zamku książąt Mazowieckich, nad samym zboczem
skarpy wiślanej. Dalszy program urbanistyczny
określał następujące zagadnienia: „budynek Plane-
tarium usytuować na północ od Obserwatorium.
Teren Planetarium i Obserwatorium nie będzie
ogrodzony, gdyż stanowi część składową Central-
nego Parku Kultury. Na terenie Planetarium i Ob-
serwatorium należy przewidzieć w rozwiązaniach
plastycznych zegar słoneczny i południk. Należy
duży nacisk położyć na postawienie koncepcji ziele-
ni, rozwiązując zagadnienie kompozycji przestrzen-
nej oraz funkcjonalnej”.20
Planetarium (łącznie 1.164 m2). Zasadniczym
elementem tego budynku miała być sala pokazowa
planetarium przykryta kopulą o średnicy 25 m, we-
wnątrz której miała być podwieszona druga kopuła
koncentryczna z siatki stalowej. Sala widowiskowa
o powierzchni około 430 m2 miała pomieścić do
400 miejsc siedzących, przez środek sali po jej śred-
nicy miano przeprowadzić szyny przystosowane do
poruszania się na nich aparatu Carla Zeissa o wadze
około 2 ton i wysokości około 5 m.
Obserwatorium (łącznie 171 m2). Na urządze-
nie obserwatorium miały składać się dwie obro-
20 Archiwum SARP (1956a: s. nlb; 1956b: s. nlb).
towe kopuły po 8 m średnicy mieszczące w sobie
pomieszczenia obserwacyjne z teleskopami i jedna
kopuła o średnicy 6 m z pomieszczeniem obserwa-
cyjnym dla reflektora. Kopuły miały być wyposażo-
ne w ruchomą podłogę.21
Do zaprojektowania przewidziano również ta-
ras, przeznaczony do zbiorowego oglądania nieba
przez cały rok za pomocą stoisk z lunetami. Taras
miał być ogrodzony pełną balustradą o wysokości
140-160 cm. Kubatura całkowita całego założenia
nie mogła przekroczyć 18.000 m3.
Warunki konkursu: termin ogłoszenia konkursu
i rozpoczęcia wydawania warunków konkursowych
- 8 maja 1956 roku; ostateczny termin składania
prac konkursowych wyznaczono na 6 sierpnia 1956
roku. Udział w konkursie był nieograniczony.
Komisyjne przyjęcie prac konkursowych zło-
żonych w ilości sześćdziesięciu sztuk odbyło się
w dniu 11 sierpnia 1956 roku.22 Ze względu na
ilość nadesłanych opracowań, trudny temat nie
było łatwo wybrać najlepszą pracę. Podstawowe
wytyczne dla kryteriów sądu przedstawiały się na-
21 E. M. S. (1956: 6-7).
22 Archiwum SARP (1956a: s. nlb; 1956b: s. nlb). „Proto-
kół z I-go posiedzenia Sądu Konkursowego SARP nr 218 w
dniu31.VIIL1956”.