Instytut Historii Sztuki <Krakau> [Hrsg.]: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej (1.1994)

Kościół parafialny w Hodowicy

41

sugerować baldachimową konstrukcję budynku. Centralne przęsło kościoła
zostało zamknięte złożonym, obecnie nie zachowanym sklepieniem (bezbęb-
nową spłaszczoną kopułą na planie owalu albo sklepieniem żaglastym). Nad
pozostałymi przęsłami nawy architekt umieścił sklepienia kolebkowe z luneta-
mi (o charakterystycznym koszowym przekroju), nad ramionami transeptu —
poprzeczne kolebki, zaś nad zakrystią i kruchtą — sklepienia krzyżowe.
Sklepienia wszystkich członów świątyni zostały oddzielone szerokimi gurtami,
dla podkreślenia „komórkowego" rozbicia jej przestrzeni. Z płaszczyznami
ścian i ostrymi krawędziami filarów kontrastował chór muzyczny, wsparty na
arkadzie silnie wygiętej ku wnętrzu i zabezpieczonej ondulowanym parapetem.

Rozległe płaszczyzny ścian świątyni zalane intensywnym, równomiernym
światłem, zostały przeznaczone do umieszczenia bogatej dekoracji malarskiej
i rzeźbiarskiej, niewątpliwie zaprojektowanej całościowo przez Meretyna. Wnętrze
mieniło się barwami kwadratur sklepiennych, malowanych ołtarzy oraz złocenia-
mi rzeźb i drewnianych kapiteli, zdobionych plastycznymi recailleami (il. 8).

W najbardziej efektowny sposób zaaranżowano prezbiterium świątyni
(il. 9). W jego ścianie ołtarzowej usytuowano głęboką niszę konchową, wy-
chodzącą poza zarys muru i usytuowaną w aneksie nadbudowanym nad
zakrystią. Górna partia owego aneksu została wykorzystana jako camera di luce.
Światło, wprowadzone do jej wnętrza przez dwa prostokątne okna w ścianie
wschodniej, wlewało się następnie do niszy przez owalny otwór w jej sklepieniu.

Wokół niszy i w jej wnętrzu wymalowano ąuadraturę ukazującą kolumny
i pilastry korynckie, wspierające belkowanie, które przedłuża optycznie bel-
kowania sąsiednich pilastrów. W niszy ustawiono krucyfiks, a na jej krawędzi
posągi aniołów-adorantów, wyniesione na wysokich cokołach. Nieco niżej —
już na powierzchni ściany ołtarzowej — zawieszono na dwóch ozdobnych
konsolach figury Marii i św. Jana. Jeszcze bardziej ku przodowi wysunięto
piedestały wspierające grupy rzeźbiarskie Ofiary Izaaka i Walkę Samsona ze
lwem. Przestrzenny charakter aranżacji prezbiterialnej podkreślała wolnostojąca
mensa z rozbudowanym tronem eucharystycznym. Bogato rzeźbiona ambona,
zawieszona przy północno-zachodnim filarze przęsła środkowego, zdawała się
łączyć z dekoracją ołtarza jako kolejny element kompozycji kulisowej.

Fasada kościoła w Hodowicy (il. 3) ma wyraziste podziały wielkoporząd-
kowe i jest zwieńczona szczytem w formie aediculi ze spływami. Pole środkowe
fasady zostało nieznacznie wysunięte ku przodowi i ujęte parami pilastrów
korynckich, z których dwa bliższe osi elewacji usytuowano na powierzchni
ryzalitu. Ścięte narożniki fasady podkreślono ponadto pojedynczymi pilastrami
nałożonymi na sąsiednie pola elewacji bocznych. Na głowicach pilastrów
wsparto rozbudowane belkowanie z architrawem i gzymsem, przerwanymi nad
polem środkowym przez rozległą płycinę otaczającą okno w obramowaniu
listwowym. Aediculę szczytu tworzą duże prostokątne lizeny wspierające wysoki
trójkątny przyczółek. W polu szczytu wyrobiono płytką niszę arkadową,
wyróżnioną bogato profilowanym obramieniem. Po bokach aediculi umiesz-