Jakub Sito
Instytut Sztuki PAN
Warszawa
WARSZTAT RZEŹBIARSKI TOMASZA HUTTERA
ZAGADNIENIE ROZWOJU I PROMIENIOWANIA
Obraz sztuki polskiej 1. połowy XVIII w., sztuki późnego baroku po-
zostaje, z wyjątkiem intensywnie w ostatnim czasie badanej architektury,
w znacznym stopniu nierozpoznany1. W wielkiej mierze dotyczy to rzeźby,
która zyskując wprawdzie na uwadze i zainteresowaniu autorów syntez
i opracowań problemowych z zakresu sztuki doby nowożytnej, pozostaje
niemal nietknięta przez monografistów2. Rozbieżność ta zaczyna być, niestety,
charakterystyczna dla polskiej historiografii sztuki, przy porównaniu z blis-
kimi nam pod względem materii badawczej krajami Europy Środkowej,
zwłaszcza Niemcami i Czechami3.
W Polsce, niedostateczny stan badań elementarnych rzutuje również na
brak szczegółowych studiów problemowych z zakresu rzeźby nowożytnej,
w tym również 1. poł. w. XVIII, takich jak mecenat, czy patronat, jak
problematyka odbioru i funkcji, miejsce plastyki w liturgii i w systemie
świeckiej propagandy, relacja rzeźby i architektury, rzeźby i malarstwa,
a w końcu szczególnie ważna sprawa struktury i funkcjonowania warsztatu
rzeźbiarskiego w zróżnicowanych warunkach istniejących w Rzeczypospolitej,
w całej ich złożoności politycznej, społecznej i kulturowej. Zaległości w tej
materii nie są w stanie nadrobić pojawiające się ostatnio opracowania dość
wąskiego zresztą grona badaczy4.
Niniejszy artykuł jest poświęcony kilku zagadnieniom dotyczącym warsz-
tatu rzeźbiarskiego w Małopolsce w pierwszej połowie XVIII w., na przy-
kładzie zespołu Tomasza Huttera, którego twórczość jest przedmiotem przygo-
towywanego od kilku lat studium monograficznego5. Zespół ów budzi
ciekawość, między innymi, jako exemplum warsztatu działającego w dość
szczególnych warunkach. Jego siedzibą było stosunkowo niewielkie, pozbawio-
ne organizacji cechowej miasto, położone jednak w centrum terytorium dużych
możliwości, na styku szeregu latyfundiów tworzących podstawy fundacji dla
Instytut Sztuki PAN
Warszawa
WARSZTAT RZEŹBIARSKI TOMASZA HUTTERA
ZAGADNIENIE ROZWOJU I PROMIENIOWANIA
Obraz sztuki polskiej 1. połowy XVIII w., sztuki późnego baroku po-
zostaje, z wyjątkiem intensywnie w ostatnim czasie badanej architektury,
w znacznym stopniu nierozpoznany1. W wielkiej mierze dotyczy to rzeźby,
która zyskując wprawdzie na uwadze i zainteresowaniu autorów syntez
i opracowań problemowych z zakresu sztuki doby nowożytnej, pozostaje
niemal nietknięta przez monografistów2. Rozbieżność ta zaczyna być, niestety,
charakterystyczna dla polskiej historiografii sztuki, przy porównaniu z blis-
kimi nam pod względem materii badawczej krajami Europy Środkowej,
zwłaszcza Niemcami i Czechami3.
W Polsce, niedostateczny stan badań elementarnych rzutuje również na
brak szczegółowych studiów problemowych z zakresu rzeźby nowożytnej,
w tym również 1. poł. w. XVIII, takich jak mecenat, czy patronat, jak
problematyka odbioru i funkcji, miejsce plastyki w liturgii i w systemie
świeckiej propagandy, relacja rzeźby i architektury, rzeźby i malarstwa,
a w końcu szczególnie ważna sprawa struktury i funkcjonowania warsztatu
rzeźbiarskiego w zróżnicowanych warunkach istniejących w Rzeczypospolitej,
w całej ich złożoności politycznej, społecznej i kulturowej. Zaległości w tej
materii nie są w stanie nadrobić pojawiające się ostatnio opracowania dość
wąskiego zresztą grona badaczy4.
Niniejszy artykuł jest poświęcony kilku zagadnieniom dotyczącym warsz-
tatu rzeźbiarskiego w Małopolsce w pierwszej połowie XVIII w., na przy-
kładzie zespołu Tomasza Huttera, którego twórczość jest przedmiotem przygo-
towywanego od kilku lat studium monograficznego5. Zespół ów budzi
ciekawość, między innymi, jako exemplum warsztatu działającego w dość
szczególnych warunkach. Jego siedzibą było stosunkowo niewielkie, pozbawio-
ne organizacji cechowej miasto, położone jednak w centrum terytorium dużych
możliwości, na styku szeregu latyfundiów tworzących podstawy fundacji dla