DOI Artikel:
Brykowska, Maria: Kościół Jezuitów w Łucku i architektura zakonu Jezuitów na Wołyniu i Podolu w 1. połowie XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22259#0067
Maria Brykowska
Zakład Architektury Polskiej PW
Warszawa
KOŚCIÓŁ JEZUITÓW W ŁUCKU
I ARCHITEKTURA ZAKONU JEZUITÓW
NA WOŁYNIU I PODOLU W 1. POŁOWIE XVII WIEKU
Ten ważny temat dla dziejów architektury na wschodnich obszarach
Rzeczypospolitej nie był dotąd rozpatrywany nie tylko ze względu na
ograniczone możliwości badań w terenie, ale i często brak materialnych
reliktów wspaniałych niegdyś kolegiów i kościołów jezuickich1. Z tego
ostatniego powodu niniejsze opracowanie oparte zostało przede wszystkim na
projektach ze znanego zbioru rycin w Bibliotece Narodowej w Paryżu oraz na
publikowanych materiałach źródłowych2; najlepiej zachowany zespół budowli
jezuickich w Łucku poddany został także badaniom architektonicznym.
W 1. ćwierci XVII w. na ruskich ziemiach Korony zaczęto budowę tylko
trzech kolegiów: we Lwowie, w Łucku i w Kamieńcu Podolskim, podczas gdy
w 2. ćwierci XVII w., w czasach Władysława IV, realizowano drugi projekt
w Kamieńcu Podolskim oraz kolegia w Ostrogu, Winnicy i Barze (ii. I)3. Do
naszych czasów zachował się zespół we Lwowie i w Łucku, częściowo
w Winnicy oraz fragment skrzydła klasztornego w Kamieńcu Podolskim.
Publikowane materiały, a jednocześnie brak możliwości badań in situ kolegium
i kościoła Jezuitów we Lwowie, uzasadniają ograniczenie tematu do nie znanej
dotąd architektury zespołów jezuickich na Wołyniu i Podolu4.
Najwięcej informacji uzyskano podczas pomiaru architektonicznego
dawnego kościoła jezuickiego (obecnej katedry) w Łucku5. Oto jak w świetle
źródeł — w tym struktury materialnej budowli — przedstawia się historia
budowlana zespołu jezuickiego.
Jezuici przybyli do Łucka już w 1604 r. na zaproszenie biskupa Marcina
Szyszkowskiego i rozpoczęli działalność misyjną przy ówczesnej katedrze Św.
Trójcy6. Akt fundacyjny nowej budowy otrzymali w 1606 r. (zatwierdzony
przez generała zakonu Aquavivę w 1608 r.), ale tymczasowo otworzyli szkołę
Zakład Architektury Polskiej PW
Warszawa
KOŚCIÓŁ JEZUITÓW W ŁUCKU
I ARCHITEKTURA ZAKONU JEZUITÓW
NA WOŁYNIU I PODOLU W 1. POŁOWIE XVII WIEKU
Ten ważny temat dla dziejów architektury na wschodnich obszarach
Rzeczypospolitej nie był dotąd rozpatrywany nie tylko ze względu na
ograniczone możliwości badań w terenie, ale i często brak materialnych
reliktów wspaniałych niegdyś kolegiów i kościołów jezuickich1. Z tego
ostatniego powodu niniejsze opracowanie oparte zostało przede wszystkim na
projektach ze znanego zbioru rycin w Bibliotece Narodowej w Paryżu oraz na
publikowanych materiałach źródłowych2; najlepiej zachowany zespół budowli
jezuickich w Łucku poddany został także badaniom architektonicznym.
W 1. ćwierci XVII w. na ruskich ziemiach Korony zaczęto budowę tylko
trzech kolegiów: we Lwowie, w Łucku i w Kamieńcu Podolskim, podczas gdy
w 2. ćwierci XVII w., w czasach Władysława IV, realizowano drugi projekt
w Kamieńcu Podolskim oraz kolegia w Ostrogu, Winnicy i Barze (ii. I)3. Do
naszych czasów zachował się zespół we Lwowie i w Łucku, częściowo
w Winnicy oraz fragment skrzydła klasztornego w Kamieńcu Podolskim.
Publikowane materiały, a jednocześnie brak możliwości badań in situ kolegium
i kościoła Jezuitów we Lwowie, uzasadniają ograniczenie tematu do nie znanej
dotąd architektury zespołów jezuickich na Wołyniu i Podolu4.
Najwięcej informacji uzyskano podczas pomiaru architektonicznego
dawnego kościoła jezuickiego (obecnej katedry) w Łucku5. Oto jak w świetle
źródeł — w tym struktury materialnej budowli — przedstawia się historia
budowlana zespołu jezuickiego.
Jezuici przybyli do Łucka już w 1604 r. na zaproszenie biskupa Marcina
Szyszkowskiego i rozpoczęli działalność misyjną przy ówczesnej katedrze Św.
Trójcy6. Akt fundacyjny nowej budowy otrzymali w 1606 r. (zatwierdzony
przez generała zakonu Aquavivę w 1608 r.), ale tymczasowo otworzyli szkołę