DOI Artikel:
Szlezynger, Piotr Stanisław: Świątynie Połonnego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22259#0149
Piotr S. Szlezynger
Zamek Królewski na Wawelu
Kraków
ŚWIĄTYNIE POŁONNEGO
Niniejsze opracowanie problematyki historyczno-artystycznej kościołów
w Połonnem stanowi kontynuację studiów autora nad umocnieniami tego
miasta1. Jego podstawą są badania terenowe i archiwalne.
Ludwik Rokossowski w nocie zamieszczonej w Słowniku geograficznym
Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich przypisał wzniesienie w Po-
łonnem kościoła katolickiego p.w. Św. Anny księciu Lubomirskiemu w roku
16072. Jest to informacja błędna, myląca dwie różne budowle. Jak to
wykażemy w dalszym ciągu, Lubomirski rzeczywiście ufundował pomiędzy
r. 1646 i 1649 nie istniejący dziś murowany kościół parafialny, który nosił
wezwanie Św. Anny, ale znajdował się on w tzw. Połonnem-Nowym Mieście.
Data 1607 widnieje natomiast na fasadzie dawnego kościoła zamkowego p.w.
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Kościół ten należał później do
jezuitów -— aż do momentu kasaty zakonu w r. 1773. W ostatniej ćwierci
w. XVIII do kościoła pojezuickiego została przeniesiona siedziba parafii
i otrzymał on wezwanie św. Anny. Nie znamy rzeczywistej daty erekcji parafii
w Połonnem, którą większość publikacji bezpodstawnie sytuuje w r. 16073.
W r. 1875 Edward Chłopicki opisał pojezuicki kościół w swej relacji z podróży
na kresy, publikując jednocześnie rysunek Jana Owidzkiego z widokiem
kościoła i miasteczka od zachodu (od strony rzeki Chomory) z drewnianymi,
półszczytowymi domami o konstrukcji sumikowo-łątkowej4. Nieco później
kościół był wzmiankowany we wspomnieniach Józefa Dunin-Karwickiego,
w których znalazła się też jego fotografia z r. 18965. Niewiele nowego wnoszą
wzmianki w „Bojii>ihckhx EnapxHanbHbix BenoMOCTHx” oraz prace polskie
i ukraińskie z końca ubiegłego wieku6. Jeżeli chodzi o nowszą literaturę — nie
określony bliżej kościół katolicki jest wzmiankowany w komunikacie Tregubo-
wej o jednym z osiemnastowiecznych planów Połonnego7, a w katalogu
zabytków Ukrainy znalazła się krótka nota, podająca datę powstania zabytku,
jego fotografię oraz nie pozbawiony błędów rzut poziomy8.
Zamek Królewski na Wawelu
Kraków
ŚWIĄTYNIE POŁONNEGO
Niniejsze opracowanie problematyki historyczno-artystycznej kościołów
w Połonnem stanowi kontynuację studiów autora nad umocnieniami tego
miasta1. Jego podstawą są badania terenowe i archiwalne.
Ludwik Rokossowski w nocie zamieszczonej w Słowniku geograficznym
Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich przypisał wzniesienie w Po-
łonnem kościoła katolickiego p.w. Św. Anny księciu Lubomirskiemu w roku
16072. Jest to informacja błędna, myląca dwie różne budowle. Jak to
wykażemy w dalszym ciągu, Lubomirski rzeczywiście ufundował pomiędzy
r. 1646 i 1649 nie istniejący dziś murowany kościół parafialny, który nosił
wezwanie Św. Anny, ale znajdował się on w tzw. Połonnem-Nowym Mieście.
Data 1607 widnieje natomiast na fasadzie dawnego kościoła zamkowego p.w.
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Kościół ten należał później do
jezuitów -— aż do momentu kasaty zakonu w r. 1773. W ostatniej ćwierci
w. XVIII do kościoła pojezuickiego została przeniesiona siedziba parafii
i otrzymał on wezwanie św. Anny. Nie znamy rzeczywistej daty erekcji parafii
w Połonnem, którą większość publikacji bezpodstawnie sytuuje w r. 16073.
W r. 1875 Edward Chłopicki opisał pojezuicki kościół w swej relacji z podróży
na kresy, publikując jednocześnie rysunek Jana Owidzkiego z widokiem
kościoła i miasteczka od zachodu (od strony rzeki Chomory) z drewnianymi,
półszczytowymi domami o konstrukcji sumikowo-łątkowej4. Nieco później
kościół był wzmiankowany we wspomnieniach Józefa Dunin-Karwickiego,
w których znalazła się też jego fotografia z r. 18965. Niewiele nowego wnoszą
wzmianki w „Bojii>ihckhx EnapxHanbHbix BenoMOCTHx” oraz prace polskie
i ukraińskie z końca ubiegłego wieku6. Jeżeli chodzi o nowszą literaturę — nie
określony bliżej kościół katolicki jest wzmiankowany w komunikacie Tregubo-
wej o jednym z osiemnastowiecznych planów Połonnego7, a w katalogu
zabytków Ukrainy znalazła się krótka nota, podająca datę powstania zabytku,
jego fotografię oraz nie pozbawiony błędów rzut poziomy8.