DOI Artikel:
Brzezina-Scheuerer, Katarzyna: Materiały do dziejów artystycznych kościoła Trynitarzy p. w. Trójcy Przenajświętszej we Lwowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22259#0196
194
Katarzyna Brzezina
9. Regestr cieślów, którzy zaczęli drzewo na dach oprawiać die 22 Iulii
1758 (dalej cyt. „Rejestr cieśli”).
Przed przystąpieniem do prezentacji zawartości archiwaliów należy
rozstrzygnąć, do której z lwowskich siedzib trynitarskich odnoszą się od-
nalezione dokumenty. We Lwowie istniały bowiem dwa klasztory i dwa
kościoły trynitarskie: starszy — p.w. Trójcy Przenajświętszej (w obrębie
miasta, przy bramie Krakowskiej) i późniejszy — Św. Mikołaja (poza murami,
na przedmieściu Halickim).
Oznaczenia czterech woluminów ksiąg finansowych (Consignatio)
w oczywisty sposób wiążą je z klasztorem Trójcy Przenajświętszej. Z tegoż
konwentu pochodzi najwyraźniej „Księga przychodów”, w której klasztor Św.
Mikołaja pojawia się jako partner w wymianie pewnych produktów2. Z kolei
zestawienie zawartych w tej księdze wiadomości o zamierzonych pracach przy
„fabryce” z odpowiednimi fragmentami „Księgi wydatków” wiąże i ten
fascykuł z klasztorem przy bramie Krakowskiej. W końcu porównanie nazwisk
rzemieślników i okresu ich zatrudnienia podanych w „Księdze wydatków”
z zapiskami z rejestrów murarzy i cieśli dowodzi, że także i te ostatnie odnoszą
się do tej samej „fabryki”.
Szczególną wartość dla podjętego tutaj celu — wzbogacenia wiedzy na
temat artystycznych dziejów kościoła Trynitarzy (a do pewnego stopnia
i klasztoru) — mają: „Księga przychodów”, „Księga wydatków”, „Rejestr
murarzy” i „Rejestr cieśli”. W pozostałych dokumentach tylko w nielicznych
przypadkach pojawiają się wzmianki na tematy artystyczne. Nawet szczegóło-
wo sporządzone inwentarze obejmują wyłącznie przedmioty użytkowe3.
Kościół trynitarski p.w. Trójcy Przenajświętszej był jedną z ważniejszych
budowli sakralnych wzniesionych we Lwowie w XVIII w. Jego dzieje do
r. 1753 można odtworzyć na podstawie łacińskiej księgi Mariana Stanisława
Sikorskiego, poświęconej historii trynitarzy w Rzeczypospolitej4. Monografię
historyczną lwowskiego konwentu, obejmującą lata 1685—ok. 1910, opraco-
wał Józef Białynia-Chołodecki5. Wiadomości dotyczące podstawowych dat
z historii kościoła są ponadto zawarte w różnych publikacjach z zakresu
historii, historii sztuki i krajoznawstwa6.
Lwów był pierwszą siedzibą zakonu Trynitarzy w Polsce. Przybyli tu oni
z Madrytu 13 lipca 1685 r.7 dzięki staraniom Jana Kazimierza Denhoffa,
późniejszego kardynała8. Początkowo zamieszkali w klasztorze Teatynów,
szukając jednocześnie odpowiedniego miejsca na kościół i klasztor. Próbowali
m. in. przejąć kościół Matki Boskiej Śnieżnej, co jednak spotkało się ze
sprzeciwem rady miejskiej i kapituły. Ostatecznie zakupili oni tzw. kamienicę
Malechowską w pobliżu bramy Krakowskiej. W budynku tym urządzili
tymczasową kaplicę, poświęconą 20 lipca 1686 r. 24 czerwca tegoż roku król
Jan III uwolnił zakon od wszelkich podatków. Z biegiem czasu trynitarze zaczę-
li otrzymywać zapisy gruntów od mieszczan oraz skupować tereny pod świą-
tynię. Nabyli oni m. in. kamienicę o nazwie Marchwiana, do której w 1701 r.
Katarzyna Brzezina
9. Regestr cieślów, którzy zaczęli drzewo na dach oprawiać die 22 Iulii
1758 (dalej cyt. „Rejestr cieśli”).
Przed przystąpieniem do prezentacji zawartości archiwaliów należy
rozstrzygnąć, do której z lwowskich siedzib trynitarskich odnoszą się od-
nalezione dokumenty. We Lwowie istniały bowiem dwa klasztory i dwa
kościoły trynitarskie: starszy — p.w. Trójcy Przenajświętszej (w obrębie
miasta, przy bramie Krakowskiej) i późniejszy — Św. Mikołaja (poza murami,
na przedmieściu Halickim).
Oznaczenia czterech woluminów ksiąg finansowych (Consignatio)
w oczywisty sposób wiążą je z klasztorem Trójcy Przenajświętszej. Z tegoż
konwentu pochodzi najwyraźniej „Księga przychodów”, w której klasztor Św.
Mikołaja pojawia się jako partner w wymianie pewnych produktów2. Z kolei
zestawienie zawartych w tej księdze wiadomości o zamierzonych pracach przy
„fabryce” z odpowiednimi fragmentami „Księgi wydatków” wiąże i ten
fascykuł z klasztorem przy bramie Krakowskiej. W końcu porównanie nazwisk
rzemieślników i okresu ich zatrudnienia podanych w „Księdze wydatków”
z zapiskami z rejestrów murarzy i cieśli dowodzi, że także i te ostatnie odnoszą
się do tej samej „fabryki”.
Szczególną wartość dla podjętego tutaj celu — wzbogacenia wiedzy na
temat artystycznych dziejów kościoła Trynitarzy (a do pewnego stopnia
i klasztoru) — mają: „Księga przychodów”, „Księga wydatków”, „Rejestr
murarzy” i „Rejestr cieśli”. W pozostałych dokumentach tylko w nielicznych
przypadkach pojawiają się wzmianki na tematy artystyczne. Nawet szczegóło-
wo sporządzone inwentarze obejmują wyłącznie przedmioty użytkowe3.
Kościół trynitarski p.w. Trójcy Przenajświętszej był jedną z ważniejszych
budowli sakralnych wzniesionych we Lwowie w XVIII w. Jego dzieje do
r. 1753 można odtworzyć na podstawie łacińskiej księgi Mariana Stanisława
Sikorskiego, poświęconej historii trynitarzy w Rzeczypospolitej4. Monografię
historyczną lwowskiego konwentu, obejmującą lata 1685—ok. 1910, opraco-
wał Józef Białynia-Chołodecki5. Wiadomości dotyczące podstawowych dat
z historii kościoła są ponadto zawarte w różnych publikacjach z zakresu
historii, historii sztuki i krajoznawstwa6.
Lwów był pierwszą siedzibą zakonu Trynitarzy w Polsce. Przybyli tu oni
z Madrytu 13 lipca 1685 r.7 dzięki staraniom Jana Kazimierza Denhoffa,
późniejszego kardynała8. Początkowo zamieszkali w klasztorze Teatynów,
szukając jednocześnie odpowiedniego miejsca na kościół i klasztor. Próbowali
m. in. przejąć kościół Matki Boskiej Śnieżnej, co jednak spotkało się ze
sprzeciwem rady miejskiej i kapituły. Ostatecznie zakupili oni tzw. kamienicę
Malechowską w pobliżu bramy Krakowskiej. W budynku tym urządzili
tymczasową kaplicę, poświęconą 20 lipca 1686 r. 24 czerwca tegoż roku król
Jan III uwolnił zakon od wszelkich podatków. Z biegiem czasu trynitarze zaczę-
li otrzymywać zapisy gruntów od mieszczan oraz skupować tereny pod świą-
tynię. Nabyli oni m. in. kamienicę o nazwie Marchwiana, do której w 1701 r.