DOI Artikel:
Purchla, Jacek: Wpływy wiedeńskie na architekturę Lwowa 1772-1918
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22259#0265
Jacek Purchla
Instytut Historii Sztuki UJ
Kraków
WPŁYWY WIEDEŃSKIE
NA ARCHITEKTURĘ LWOWA 1772—1918
Wiek XIX odegrał zasadniczą rolę w kształtowaniu się przestrzennego
i architektonicznego oblicza Lwowa i Krakowa. Polityczna przynależność obu
miast do monarchii w tym przełomowym dla formowania się nowoczesnych
organizmów urbanistycznych okresie rodzi pytanie o zależność architektury obu
galicyjskich metropolii od Wiednia. Bez względu na to, jak oceniamy polityczny
kontekst polsko-austriackich stosunków artystycznych w XIX wieku, na któ-
rych zaciążył udział Austrii w rozbiorach, rola Wiednia w ukształtowaniu
estetycznego oblicza Lwowa i Krakowa w tym czasie już w potocznym odczuciu
wydaje się znacząca. Dlatego nawet bardzo ogólna z konieczności próba
rozstrzygnięcia tytułowej kwestii stanowi pierwszoplanowy postulat badawczy,
związany z historią architektury okresu historyzmu i modernizmu we Lwowie.
Od razu zwrócić też trzeba uwagę na wyraźne różnice w zależności architektury
obu miast od stolicy monarchii. Wynika to w dużej mierze z różnej sytuacji
Lwowa i Krakowa w XIX wieku, z ich różnej relacji do Wiednia1.
1772—1850
Architektura lwowska 1. połowy XIX wieku była prostym odbiciem
sytuacji, w jakiej znajdowało się wówczas miasto nad Pełtwią2. Wprawdzie
ruch budowlany — szczególnie po roku 1815 — był żywy i miasto rozrastało
się, jednak pod względem artystycznym architektura lwowska tej epoki nie
przedstawiała się imponująco. W odróżnieniu od Warszawy, a także Krakowa,
Lwów — stanowiący wówczas centralny ośrodek administracji austriackiej na
ziemiach polskich — poddany został silnym wpływom architektury wiedeń-
skiej. Poziom tworzonej wówczas sztuki budził jednak wątpliwości i emocje.
Tadeusz Mańkowski w swojej pionierskiej pracy pt. Początki nowożytnego
Instytut Historii Sztuki UJ
Kraków
WPŁYWY WIEDEŃSKIE
NA ARCHITEKTURĘ LWOWA 1772—1918
Wiek XIX odegrał zasadniczą rolę w kształtowaniu się przestrzennego
i architektonicznego oblicza Lwowa i Krakowa. Polityczna przynależność obu
miast do monarchii w tym przełomowym dla formowania się nowoczesnych
organizmów urbanistycznych okresie rodzi pytanie o zależność architektury obu
galicyjskich metropolii od Wiednia. Bez względu na to, jak oceniamy polityczny
kontekst polsko-austriackich stosunków artystycznych w XIX wieku, na któ-
rych zaciążył udział Austrii w rozbiorach, rola Wiednia w ukształtowaniu
estetycznego oblicza Lwowa i Krakowa w tym czasie już w potocznym odczuciu
wydaje się znacząca. Dlatego nawet bardzo ogólna z konieczności próba
rozstrzygnięcia tytułowej kwestii stanowi pierwszoplanowy postulat badawczy,
związany z historią architektury okresu historyzmu i modernizmu we Lwowie.
Od razu zwrócić też trzeba uwagę na wyraźne różnice w zależności architektury
obu miast od stolicy monarchii. Wynika to w dużej mierze z różnej sytuacji
Lwowa i Krakowa w XIX wieku, z ich różnej relacji do Wiednia1.
1772—1850
Architektura lwowska 1. połowy XIX wieku była prostym odbiciem
sytuacji, w jakiej znajdowało się wówczas miasto nad Pełtwią2. Wprawdzie
ruch budowlany — szczególnie po roku 1815 — był żywy i miasto rozrastało
się, jednak pod względem artystycznym architektura lwowska tej epoki nie
przedstawiała się imponująco. W odróżnieniu od Warszawy, a także Krakowa,
Lwów — stanowiący wówczas centralny ośrodek administracji austriackiej na
ziemiach polskich — poddany został silnym wpływom architektury wiedeń-
skiej. Poziom tworzonej wówczas sztuki budził jednak wątpliwości i emocje.
Tadeusz Mańkowski w swojej pionierskiej pracy pt. Początki nowożytnego