DOI Artikel:
Jamski, Piotr: Kościół w Subotnikach: fundacja Władysława i Janiny Umiastowskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22259#0285
Piotr J. Jamski
Koło Naukowe
Studentów Historii Sztuki UW
Warszawa
KOŚCIÓŁ W SUBOTNIKACH — FUNDACJA WŁADYSŁAWA
I JANINY UMIASTOWSKICH
Niewielkie miasteczko Subotniki, leżące na terenie dawnego powiatu
oszmiaóskiego, obecnie w rejonie grodzieńskim, kilka kilometrów od granicy
białorusko-litewskiej (niegdyś noszące nazwy: Stare Gieranony, Sobotniki,
Sobotniki Gieranońskie), niemal przez pięćset lat swego istnienia nie wy-
różniało się na tle miejscowości tego rejonu. Wspomniane już około r. 1492,
jako dobra Zofii z Monwidów Mikołajowej Radzi willowej, aż do r. 1805
pozostawało w rękach tego rodu. Na początku w. XIX Jakub Umiastowski
wykupił je za sumę 38 000 czerwonych złotych od ks. Dominika Radziwiłła,
spłacając równocześnie zastaw w wysokości 68 152 czerwonych złotych
Jerzemu Abramowiczowi1.
W ten sposób rodzina Umiastowskich rozpoczęła tworzenie dóbr rodo-
wych w okolicach Oszmiany, które przez dalsze zakupy pod koniec wieku
zostały doprowadzone przez Władysława hr. Umiastowskiego do rozkwitu.
Wraz z bogaceniem się rodziny wzrastała ranga małych Subotnik, w których
wzniesiony został okazały kościół, a w jego murach założono nekropolię rodu.
Subotnicki kościół p.w. Św. Władysława — zbudowany przez Umiastowskiego
i jego żonę Janinę Zofię Monikę z Sadowskich (choć sumę funduszową
w wysokości 40 000 zł miała w swym testamencie ustanowić Józefa z Rajeckich
Kazimierzowa Umiastowska, matka Władysława2) — był zapewne czwartą
budowlą sakralną na tym miejscu. Pierwszy kościół został założony w r. 1545
i uposażony 24 listopada tegoż roku przez króla3. Przez pewien czas pełnił
funkcję zboru kalwińskiego, a 20 sierpnia 1583 marszałek Wielkiego Księstwa
Litewskiego Albrycht Radziwiłł przywrócił proboszczowi subotnickiemu „Ma-
teuszowi Wysockiemu i jego następcom [...] nadania, które przedtym były na
gruncie heretyckiego ministra [...], nadto podwyższa nową fundacyją”4.
Koło Naukowe
Studentów Historii Sztuki UW
Warszawa
KOŚCIÓŁ W SUBOTNIKACH — FUNDACJA WŁADYSŁAWA
I JANINY UMIASTOWSKICH
Niewielkie miasteczko Subotniki, leżące na terenie dawnego powiatu
oszmiaóskiego, obecnie w rejonie grodzieńskim, kilka kilometrów od granicy
białorusko-litewskiej (niegdyś noszące nazwy: Stare Gieranony, Sobotniki,
Sobotniki Gieranońskie), niemal przez pięćset lat swego istnienia nie wy-
różniało się na tle miejscowości tego rejonu. Wspomniane już około r. 1492,
jako dobra Zofii z Monwidów Mikołajowej Radzi willowej, aż do r. 1805
pozostawało w rękach tego rodu. Na początku w. XIX Jakub Umiastowski
wykupił je za sumę 38 000 czerwonych złotych od ks. Dominika Radziwiłła,
spłacając równocześnie zastaw w wysokości 68 152 czerwonych złotych
Jerzemu Abramowiczowi1.
W ten sposób rodzina Umiastowskich rozpoczęła tworzenie dóbr rodo-
wych w okolicach Oszmiany, które przez dalsze zakupy pod koniec wieku
zostały doprowadzone przez Władysława hr. Umiastowskiego do rozkwitu.
Wraz z bogaceniem się rodziny wzrastała ranga małych Subotnik, w których
wzniesiony został okazały kościół, a w jego murach założono nekropolię rodu.
Subotnicki kościół p.w. Św. Władysława — zbudowany przez Umiastowskiego
i jego żonę Janinę Zofię Monikę z Sadowskich (choć sumę funduszową
w wysokości 40 000 zł miała w swym testamencie ustanowić Józefa z Rajeckich
Kazimierzowa Umiastowska, matka Władysława2) — był zapewne czwartą
budowlą sakralną na tym miejscu. Pierwszy kościół został założony w r. 1545
i uposażony 24 listopada tegoż roku przez króla3. Przez pewien czas pełnił
funkcję zboru kalwińskiego, a 20 sierpnia 1583 marszałek Wielkiego Księstwa
Litewskiego Albrycht Radziwiłł przywrócił proboszczowi subotnickiemu „Ma-
teuszowi Wysockiemu i jego następcom [...] nadania, które przedtym były na
gruncie heretyckiego ministra [...], nadto podwyższa nową fundacyją”4.