DOI Artikel:
Herniczek, Ewa: "Miała pogrzeb dosyć wspaniały marya...": Przedstawienia Najświętszej Panny Marii na katafalku w Leżajsku i Podkamienie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22259#0399
Ewa Herniczek
Koło Naukowe
Studentów Historii Sztuki UJ
Kraków
„MIAŁA POGRZEB DOSYĆ WSPANIAŁY MARYA...”
PRZEDSTAWIENIA NAJŚWIĘTSZEJ PANNY MARII
NA KATAFALKU W LEŻAJSKU I PODKAMIENIU1
Wśród malowideł ściennych w kościołach Bernardynów w Leżajsku
i Dominikanów w Podkamieniu występują nietypowe ikonograficzne sceny
przedstawiające Matkę Boską na katafalku. Fresk leżajski, zdobiący kaplicę
Matki Bożej przy południowej nawie bocznej kościoła, powstał około r. 17522.
Dekoracja prezbiterium kościoła podkamieńskiego, w skład której wchodzi
wspomniana scena, została wykonana w r. 17663. Zbigniew Hornung uznał
malowidła kaplicy leżajskiej za dzieło Wojtanowskiego i Kłosowskiego, którzy
— według wiadomości przekazanej przez o. Norberta Golichowskiego —
mieli współpracować ze Stanisławem Stroińskim. Atrybucja oparta została na
cechach stylowych malowideł, Hornung pomija jednak informację o „reno-
wacji”, jaką kaplica przeszła w latach 1851—53, która mogła zmienić
pierwotne cechy fresków. W przypadku dekoracji w Podkamieniu autorstwo
Stroińskiego stwierdzała umieszczona na sklepieniu inskrypcja: A.D. 1766. Die
25 Junii pinxit Stanislaus Stroiński secretarius S.R.M6
W Leżajsku w centrum sceny ukazano ciało Najświętszej Panny Marii
spoczywające w trumnie, ustawionej na wysokim, okrytym tkaniną katafalku,
adorowane przez zgromadzonych wokół aniołów i apostołów. W Podkamieniu
ciało Matki Boskiej leży na ozdobnym „Bed of State”, ku któremu zbliżają się
aniołowie. Ze względu na rytuał pogrzebowy mamy więc do czynienia z ilustra-
cjami różnych momentów ceremonii. Z punktu widzenia ikonograficznego
i malarskiego można natomiast obydwie sceny uznać za realizację tego samego
tematu. Widoczne w obydwu malowidłach dekoracyjnie upięte nad katafal-
kiem i łożem pogrzebowym kotary tworzą rodzaj baldachimów. Elementem
wspólnym obydwu kompozycji są też królewskie insygnia Marii, spoczywające
na ozdobnych poduszkach — w malowidle leżajskim podtrzymywanych przez
anioły, a w scenie z Podkamienia leżących na widocznej na pierwszym planie,
Koło Naukowe
Studentów Historii Sztuki UJ
Kraków
„MIAŁA POGRZEB DOSYĆ WSPANIAŁY MARYA...”
PRZEDSTAWIENIA NAJŚWIĘTSZEJ PANNY MARII
NA KATAFALKU W LEŻAJSKU I PODKAMIENIU1
Wśród malowideł ściennych w kościołach Bernardynów w Leżajsku
i Dominikanów w Podkamieniu występują nietypowe ikonograficzne sceny
przedstawiające Matkę Boską na katafalku. Fresk leżajski, zdobiący kaplicę
Matki Bożej przy południowej nawie bocznej kościoła, powstał około r. 17522.
Dekoracja prezbiterium kościoła podkamieńskiego, w skład której wchodzi
wspomniana scena, została wykonana w r. 17663. Zbigniew Hornung uznał
malowidła kaplicy leżajskiej za dzieło Wojtanowskiego i Kłosowskiego, którzy
— według wiadomości przekazanej przez o. Norberta Golichowskiego —
mieli współpracować ze Stanisławem Stroińskim. Atrybucja oparta została na
cechach stylowych malowideł, Hornung pomija jednak informację o „reno-
wacji”, jaką kaplica przeszła w latach 1851—53, która mogła zmienić
pierwotne cechy fresków. W przypadku dekoracji w Podkamieniu autorstwo
Stroińskiego stwierdzała umieszczona na sklepieniu inskrypcja: A.D. 1766. Die
25 Junii pinxit Stanislaus Stroiński secretarius S.R.M6
W Leżajsku w centrum sceny ukazano ciało Najświętszej Panny Marii
spoczywające w trumnie, ustawionej na wysokim, okrytym tkaniną katafalku,
adorowane przez zgromadzonych wokół aniołów i apostołów. W Podkamieniu
ciało Matki Boskiej leży na ozdobnym „Bed of State”, ku któremu zbliżają się
aniołowie. Ze względu na rytuał pogrzebowy mamy więc do czynienia z ilustra-
cjami różnych momentów ceremonii. Z punktu widzenia ikonograficznego
i malarskiego można natomiast obydwie sceny uznać za realizację tego samego
tematu. Widoczne w obydwu malowidłach dekoracyjnie upięte nad katafal-
kiem i łożem pogrzebowym kotary tworzą rodzaj baldachimów. Elementem
wspólnym obydwu kompozycji są też królewskie insygnia Marii, spoczywające
na ozdobnych poduszkach — w malowidle leżajskim podtrzymywanych przez
anioły, a w scenie z Podkamienia leżących na widocznej na pierwszym planie,