DOI Artikel:
Betlej, Andrzej; Krasny, Piotr: Kilka uwag na temat twórczości Franciszka Ksawerego Kulczyckiego i architektury lwowskiej drugiej połowy XVIII w.
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22260#0175
Andrzej Betlej, Piotr Krasny
Instytut Historii Sztuki UJ
Kraków
KILKA UWAG NA TEMAT TWÓRCZOŚCI
FRANCISZKA KSAWEREGO KULCZYCKIEGO
I ARCHITEKTURY LWOWSKIEJ
DRUGIEJ POŁOWY XVIII W.
Praca Wołodymyra Wujcyka1 wnosi wiele ważnych informacji do badań
nad twórczością Franciszka Kulczyckiego (1730—80)2, który jawi sie coraz
wyraźniej jako najważniejszy architekt lwowski po śmierci Bernarda Meretyna.
Wspomniana rozprawa jest jednak typowym opracowaniem źródłowym, kładą-
cym nacisk na samo ogłoszenie informacji, nie zaś na ich interpretację. Dlatego
zdecydowaliśmy się na dodanie do niej glosy, która —mamy nadzieję—pomoże
zobaczyć w Kulczyckim interesującą osobowość artystyczną, nie zaś tylko
uczestnika „fabryk" budowlanych o niejasnych kompetencjach i stałego bywal-
ca sal sądowych.
Dorobek Franciszka Kulczyckiego jest już w chwili obecnej dość dobrze
określony. Architekt angażował się wielokrotnie we wznoszenie kamienic i pała-
ców miejskich, ale najważniejsze miejsce w jego twórczości zdają się zajmować
prace o charakterze sakralnym. Kulczycki był m.in. zaangażowany w budowę
wielkiego kolegium pijarskiego we Lwowie (od 1765 do ok. 1774), a także wzniósł
w tym mieście fasadę kościoła franciszkańskiego (1766), odegrał kluczową rolę
w ukształtowaniu wnętrz gmachu łacińskiego seminarium duchownego (1764,
1774) i pałacu biskupów unickich (1775—77)3. Wiemy także, że dokonał
gruntownej przebudowy kościoła Bernardynów w Gwoźdźcu (1773—75) i rozpo-
czął ok. r. 1777 budowę kościoła Karmelitów Bosych w Milatynie Nowym (nie
ukończona fasada została prawdopodobnie zaprojektowana przez innego ar-
chitekta). Obie te świątynie przetrwały do naszych czasów w dobrym stanie,
a ostatnio stały się przedmiotem opracowań monograficznych4 .
Dzięki badaniom Tadeusza Mańkowskiego wiemy, że w r. 1771 Kulczycki
został wspomniany jako autor przebudowy cerkwi bazyliańskiej Św. Onufrego
Instytut Historii Sztuki UJ
Kraków
KILKA UWAG NA TEMAT TWÓRCZOŚCI
FRANCISZKA KSAWEREGO KULCZYCKIEGO
I ARCHITEKTURY LWOWSKIEJ
DRUGIEJ POŁOWY XVIII W.
Praca Wołodymyra Wujcyka1 wnosi wiele ważnych informacji do badań
nad twórczością Franciszka Kulczyckiego (1730—80)2, który jawi sie coraz
wyraźniej jako najważniejszy architekt lwowski po śmierci Bernarda Meretyna.
Wspomniana rozprawa jest jednak typowym opracowaniem źródłowym, kładą-
cym nacisk na samo ogłoszenie informacji, nie zaś na ich interpretację. Dlatego
zdecydowaliśmy się na dodanie do niej glosy, która —mamy nadzieję—pomoże
zobaczyć w Kulczyckim interesującą osobowość artystyczną, nie zaś tylko
uczestnika „fabryk" budowlanych o niejasnych kompetencjach i stałego bywal-
ca sal sądowych.
Dorobek Franciszka Kulczyckiego jest już w chwili obecnej dość dobrze
określony. Architekt angażował się wielokrotnie we wznoszenie kamienic i pała-
ców miejskich, ale najważniejsze miejsce w jego twórczości zdają się zajmować
prace o charakterze sakralnym. Kulczycki był m.in. zaangażowany w budowę
wielkiego kolegium pijarskiego we Lwowie (od 1765 do ok. 1774), a także wzniósł
w tym mieście fasadę kościoła franciszkańskiego (1766), odegrał kluczową rolę
w ukształtowaniu wnętrz gmachu łacińskiego seminarium duchownego (1764,
1774) i pałacu biskupów unickich (1775—77)3. Wiemy także, że dokonał
gruntownej przebudowy kościoła Bernardynów w Gwoźdźcu (1773—75) i rozpo-
czął ok. r. 1777 budowę kościoła Karmelitów Bosych w Milatynie Nowym (nie
ukończona fasada została prawdopodobnie zaprojektowana przez innego ar-
chitekta). Obie te świątynie przetrwały do naszych czasów w dobrym stanie,
a ostatnio stały się przedmiotem opracowań monograficznych4 .
Dzięki badaniom Tadeusza Mańkowskiego wiemy, że w r. 1771 Kulczycki
został wspomniany jako autor przebudowy cerkwi bazyliańskiej Św. Onufrego