DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Gmach kolegium Teatynów we Lwowie i jego twórcy - Salvi i Chiaveri
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25724#0057
Gmach kolegium Teatynów we Lwowie i jego twórcy - Salvi i Chiaveri
55
Potocki, który za obiecaną sumę 900 skudów zastawił cenny pierścionek i zegar złoty
z diamencikami8 * * * * * * * * * 18.
W pierwszej fazie wśród wydatków na fabrykę, wysokości 1155 skudów, figuru-
je znaczna pozycja: za rysunki i model i inne rzeczy („per disegni e modello, ed altre
cose”), aż 765 skudów. Suma ta przewyższa pozostałe wydatki na prace ziemne, za-
kup drewna (na rusztowanie), wapna, żelaza19.
Po zmarłym ks. Radanackim rektorem kolegium był w latach 1735-38 ks. Gia-
como Costa.20 Z pewnością on postarał się o breve Klemensa XII, wydane 17 I 1738 i
zaadresowane do Augusta III, z apelem o wsparcie finansowe budowy nowego gma-
chu we Lwowie^1 *. Prace kontynuował kolejny rektor kolegium ks. Giorgio Laskaris,
który na dobre zadomowił się w Polsce, przeprowadzał reformę kolegium teatynów i
Akademii Zamojskiej-12. Za jego kadencji, w latach 1738 i 1739, na „fabrykę” lwow-
ską wydano 25,609 skudów23.
Nieukończone jeszcze kolegium strawił pożar w dniu 12 IX 174024. Prace przy
odbudowie wznowił energiczny i długoletni rektor, ks. Girolamo Moro (1740-60)25.
Odbudowa przebiegała wolno, bo pieniądze od dobroczyńców były niewielkie. Jedną
z donatorek była księżna Karolina de Bouillon, córka Jakuba Sobieskiego26. Niemniej
w latach 1740-42 wydano na „fabrykę” 71,288 florenów27. Inaugurację zajęć dydak-
tycznych w kolegium prowizorycznie rozpoczęto w kwietniu 1748 roku28. Poprzednią
siedzibę kolegium, wystawioną przy kościele ormiańskim Św. Krzyża, teatyni sprze-
dali w r. 1747 arcybiskupowi Mikołajowi Wyżyckiemu, który osadził tu księży mi-
sjonarzy24. W miarę napływu funduszy kontynuowano prace budowlane przy nowym
kolegium. W r. 1754 na materiały (w tym na kamieniarkę i cegły), oraz na rzemieśl-
ników, wydano 8247 florenów-'0. Nie wiemy, kto z nazwiska prowadził prace budow-
lane. Byli to z pewnością miejscowi lwowscy wykonawcy.
Papieskie kolegium we Lwowie miało specjalny charakter ze względu na kształ-
cenie księży Ormian i Rusinów, a także młodzieży szlacheckiej tych nacji. Teatyni
założyli bowiem przy kolegium także szkołę o podobnym programie, jak w konwik-
tach prowadzonych przez pijarów31. Nadto uczono w nim języka włoskiego. Może
przez konwikt teatynów przeszedł architekt Krzysztof Muradowicz, Ormianin, który
podpisał projekt kaplicy po włosku32.
8 Ibidem, nota n° 7°.
19 Ibidem, nota n° 6°.
20 Blazejovsky, op. cit., s. 247.
21 AGT, fasc. 678, breve Klemensa XII, s. 4.
F. Stopniak, Laskarys (Lascaris) Jerzy Hieronim Maria Wojciech (1706-1795), [w:] PSB, t. 16, War-
szawa 1971, s. 519.’
~2 AGT, fasc. 677, Leopoli 1723-1782, Conti della fabrica e del Collegio di Leopoli.
-4 Blazejowskyj, op. cit.. s. 247; Podręczna Encyklopedia Kościelna, t. 39, Warszawa 1914, s. 73.
Blazejowskyj, op. cit., s. 247.
2<> AGT, fasc. 678, Memorici..., s. 5.
27 AGT, fasc. 677, Leopoli..., s. 5.
28 AGT, fasc. 678, Memorici..., s. 6.
29 T. Mańkowski, Dawny Lwów jego sztuka i kultura artystyczna, Londyn 1974, s. 349.
,n AGT, fasc. 678, Conto delPintroito, e dell'esito clella Fabrica del Collegio Ponteficio di Leopoli Panno
1754.
21 S. Graciotti, Echa włoskie w działalności teatynów i pijarów w Polsce w XVIII wieku, [w:] idem, Od
Renesansu do Oświecenia, t. 2, Warszawa 1991, s. 45-48.
T. Mańkowski, Lwowskie kościoły barokowe, Lwów 1932, s. 54.
55
Potocki, który za obiecaną sumę 900 skudów zastawił cenny pierścionek i zegar złoty
z diamencikami8 * * * * * * * * * 18.
W pierwszej fazie wśród wydatków na fabrykę, wysokości 1155 skudów, figuru-
je znaczna pozycja: za rysunki i model i inne rzeczy („per disegni e modello, ed altre
cose”), aż 765 skudów. Suma ta przewyższa pozostałe wydatki na prace ziemne, za-
kup drewna (na rusztowanie), wapna, żelaza19.
Po zmarłym ks. Radanackim rektorem kolegium był w latach 1735-38 ks. Gia-
como Costa.20 Z pewnością on postarał się o breve Klemensa XII, wydane 17 I 1738 i
zaadresowane do Augusta III, z apelem o wsparcie finansowe budowy nowego gma-
chu we Lwowie^1 *. Prace kontynuował kolejny rektor kolegium ks. Giorgio Laskaris,
który na dobre zadomowił się w Polsce, przeprowadzał reformę kolegium teatynów i
Akademii Zamojskiej-12. Za jego kadencji, w latach 1738 i 1739, na „fabrykę” lwow-
ską wydano 25,609 skudów23.
Nieukończone jeszcze kolegium strawił pożar w dniu 12 IX 174024. Prace przy
odbudowie wznowił energiczny i długoletni rektor, ks. Girolamo Moro (1740-60)25.
Odbudowa przebiegała wolno, bo pieniądze od dobroczyńców były niewielkie. Jedną
z donatorek była księżna Karolina de Bouillon, córka Jakuba Sobieskiego26. Niemniej
w latach 1740-42 wydano na „fabrykę” 71,288 florenów27. Inaugurację zajęć dydak-
tycznych w kolegium prowizorycznie rozpoczęto w kwietniu 1748 roku28. Poprzednią
siedzibę kolegium, wystawioną przy kościele ormiańskim Św. Krzyża, teatyni sprze-
dali w r. 1747 arcybiskupowi Mikołajowi Wyżyckiemu, który osadził tu księży mi-
sjonarzy24. W miarę napływu funduszy kontynuowano prace budowlane przy nowym
kolegium. W r. 1754 na materiały (w tym na kamieniarkę i cegły), oraz na rzemieśl-
ników, wydano 8247 florenów-'0. Nie wiemy, kto z nazwiska prowadził prace budow-
lane. Byli to z pewnością miejscowi lwowscy wykonawcy.
Papieskie kolegium we Lwowie miało specjalny charakter ze względu na kształ-
cenie księży Ormian i Rusinów, a także młodzieży szlacheckiej tych nacji. Teatyni
założyli bowiem przy kolegium także szkołę o podobnym programie, jak w konwik-
tach prowadzonych przez pijarów31. Nadto uczono w nim języka włoskiego. Może
przez konwikt teatynów przeszedł architekt Krzysztof Muradowicz, Ormianin, który
podpisał projekt kaplicy po włosku32.
8 Ibidem, nota n° 7°.
19 Ibidem, nota n° 6°.
20 Blazejovsky, op. cit., s. 247.
21 AGT, fasc. 678, breve Klemensa XII, s. 4.
F. Stopniak, Laskarys (Lascaris) Jerzy Hieronim Maria Wojciech (1706-1795), [w:] PSB, t. 16, War-
szawa 1971, s. 519.’
~2 AGT, fasc. 677, Leopoli 1723-1782, Conti della fabrica e del Collegio di Leopoli.
-4 Blazejowskyj, op. cit.. s. 247; Podręczna Encyklopedia Kościelna, t. 39, Warszawa 1914, s. 73.
Blazejowskyj, op. cit., s. 247.
2<> AGT, fasc. 678, Memorici..., s. 5.
27 AGT, fasc. 677, Leopoli..., s. 5.
28 AGT, fasc. 678, Memorici..., s. 6.
29 T. Mańkowski, Dawny Lwów jego sztuka i kultura artystyczna, Londyn 1974, s. 349.
,n AGT, fasc. 678, Conto delPintroito, e dell'esito clella Fabrica del Collegio Ponteficio di Leopoli Panno
1754.
21 S. Graciotti, Echa włoskie w działalności teatynów i pijarów w Polsce w XVIII wieku, [w:] idem, Od
Renesansu do Oświecenia, t. 2, Warszawa 1991, s. 45-48.
T. Mańkowski, Lwowskie kościoły barokowe, Lwów 1932, s. 54.