DOI Artikel:
Uchowicz, Katarzyna: Silva rerum. Rzemiosło i sztuka użytkowa w katedrze pińskiej jako przyczynek do charakterystyki miasta
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.73729#0174
172
Katarzyna Uchowicz
osi wejścia, z przytwierdzoną plakietką „Zakład Wyrobów Metalowych Stanisława
Morawskiego w Warszawie" (il. 11).
Sztuka użytkowa
Wyposażenie kościoła stanowi dodatkowo kilka drewnianych krzeseł, sygnowa-
nych na nalepkach umieszczonych na spodzie siedziska. Być może obecność obiek-
tów z trzech różnych fabryk mebli giętych to przypadek, a być może to kolejne ma-
terialne świadectwo „Poleskich Jarmarków". Jedno z krzeseł - z tłoczonymi wzorami
roślinnymi na siedzisku i zapiecku oraz uzyskanymi tą samą techniką różnorodnymi
fakturami drewna - zostało opatrzone prostokątnymi nalepkami „Fabryka mebli
giętych, Józef Mintz i Ska w Radomsku" oraz „waterproof" (il. 12, 13).
O fabryce, założonej w r. 1920 przy ul. Rolnej 21, pisano w „Codziennej Gazecie
Handlowej" w r. 1936: „Józef Miintz i S-ka [...]. Jest to firma b. żywotna. Całą niemal
swą produkcję wysyła na eksport do Anglii, Holandii i na rynki Bliskiego Wschodu"19.
W tym samym czasie w Radomsku (wcześniej Noworadomsku) poza słynnym
zakładem braci Thonet, założonym w r. 1881 (od r. 1932 Thonet-Mundus) działa-
ło kilkanaście fabryk, giętarni i zakładów wykończeniowych, m.in. „Towarzystwo
Akcyjne Fabryki Mebli Wiedeńskich Jakub i Józef Kohn" korzystające z własnych
zasobów leśnych na terenie Węgier, ponadto Zakład Produkcji Mebli Giętych „Ksawery
Wunsche i S-ka" powołany przez byłych kierowników technicznych fabryki Thoneta, a także wytwór-
nia mebli giętych „Mazowia" czy Wytwórnia Mebli Giętych „Eden" G. Drzazgi. Podob-
nie jak w Pińsku, rozwijało się tu lokalne rzemiosło, animowane przez miejscowych
mistrzów stolarskich, zrzeszonych w Chrześcijańskim Cechu Stolarzy i Rzemiosł
Drzewnych. Radomsko miało pozycję lidera w przemyśle mebli giętych, a wyprodu-
kowane tu sprzęty nasycały blisko 60 % rodzimego rynku meblowego.
Jednak to nie w Radomsku, a w Bondyrzu wykonano kolejne krzesło, sygnowane
okrągłą nalepką „Fabryka Mebli Giętych, Bondyrz" z wizerunkiem dwóch giętarzy
podczas pracy (il. 14, 15).
Fabryka należała do spółki Stanisława Czerskiego i Szczepana (Stefana) Jakimo-
wicza, którzy w r. 1919 założyli z Łukaszem Lucjanem Koijem spółkę, zarejestrowaną
w Rejestrze Handlowym zamojskiego Sądu Okręgowego pod nazwą „Polski Przemysł
Drzewny, Koij, Czerski i inżynier Jakimowicz, spółka firmowa". Stolarnia mieściła się
początkowo w Zwierzyńcu nad Wieprzem, potem zakłady przeniesiono do oddalonego
o około 12 km Bondyrza. Biuro znajdowało się przy ul. Przybyszewskiego 2 w Zamo-
ściu20. W r. 1931 firma, w której Szczepana zastępował już Jacek Jakimowicz, otworzyła
ekspozyturę we Lwowie pod nazwą „Polski Przemysł Drzewny Czerski i Jakimowicz.
Tartak i Fabryka Fornierów, Spółka Firmowa, Oddział we Lwowie", której dyrektorem
został Eugeniusz Rosner, zamieszkały na lwowskim przedmieściu Kozielniki21.
Krzesło o prostym siedzisku deseczkowym, odpornym na działanie wilgoci i wy-
sokich temperatur, o kształcie zaokrąglonego trapezu powstało przed 1935 roku,
19 Przemysł mebli giętych, „Codzienna Gazeta Handlowa", 11, 1936, nr 158, s. 5.
2° J. Wojciechowska-Kucięba, Wzornictwo i patenty spółki Czerski i Jakimowicz, http://zamosc.ap.
gov.pl/images/pliki/archiwariusz/2007/Arch606-Czerski.pdf (dostęp 2 IV 2017).
21 [Do Rejestru Handlowego ...], „Ziemia Lubelska", 31 XII 1931, nr 353, s. 4.
Katarzyna Uchowicz
osi wejścia, z przytwierdzoną plakietką „Zakład Wyrobów Metalowych Stanisława
Morawskiego w Warszawie" (il. 11).
Sztuka użytkowa
Wyposażenie kościoła stanowi dodatkowo kilka drewnianych krzeseł, sygnowa-
nych na nalepkach umieszczonych na spodzie siedziska. Być może obecność obiek-
tów z trzech różnych fabryk mebli giętych to przypadek, a być może to kolejne ma-
terialne świadectwo „Poleskich Jarmarków". Jedno z krzeseł - z tłoczonymi wzorami
roślinnymi na siedzisku i zapiecku oraz uzyskanymi tą samą techniką różnorodnymi
fakturami drewna - zostało opatrzone prostokątnymi nalepkami „Fabryka mebli
giętych, Józef Mintz i Ska w Radomsku" oraz „waterproof" (il. 12, 13).
O fabryce, założonej w r. 1920 przy ul. Rolnej 21, pisano w „Codziennej Gazecie
Handlowej" w r. 1936: „Józef Miintz i S-ka [...]. Jest to firma b. żywotna. Całą niemal
swą produkcję wysyła na eksport do Anglii, Holandii i na rynki Bliskiego Wschodu"19.
W tym samym czasie w Radomsku (wcześniej Noworadomsku) poza słynnym
zakładem braci Thonet, założonym w r. 1881 (od r. 1932 Thonet-Mundus) działa-
ło kilkanaście fabryk, giętarni i zakładów wykończeniowych, m.in. „Towarzystwo
Akcyjne Fabryki Mebli Wiedeńskich Jakub i Józef Kohn" korzystające z własnych
zasobów leśnych na terenie Węgier, ponadto Zakład Produkcji Mebli Giętych „Ksawery
Wunsche i S-ka" powołany przez byłych kierowników technicznych fabryki Thoneta, a także wytwór-
nia mebli giętych „Mazowia" czy Wytwórnia Mebli Giętych „Eden" G. Drzazgi. Podob-
nie jak w Pińsku, rozwijało się tu lokalne rzemiosło, animowane przez miejscowych
mistrzów stolarskich, zrzeszonych w Chrześcijańskim Cechu Stolarzy i Rzemiosł
Drzewnych. Radomsko miało pozycję lidera w przemyśle mebli giętych, a wyprodu-
kowane tu sprzęty nasycały blisko 60 % rodzimego rynku meblowego.
Jednak to nie w Radomsku, a w Bondyrzu wykonano kolejne krzesło, sygnowane
okrągłą nalepką „Fabryka Mebli Giętych, Bondyrz" z wizerunkiem dwóch giętarzy
podczas pracy (il. 14, 15).
Fabryka należała do spółki Stanisława Czerskiego i Szczepana (Stefana) Jakimo-
wicza, którzy w r. 1919 założyli z Łukaszem Lucjanem Koijem spółkę, zarejestrowaną
w Rejestrze Handlowym zamojskiego Sądu Okręgowego pod nazwą „Polski Przemysł
Drzewny, Koij, Czerski i inżynier Jakimowicz, spółka firmowa". Stolarnia mieściła się
początkowo w Zwierzyńcu nad Wieprzem, potem zakłady przeniesiono do oddalonego
o około 12 km Bondyrza. Biuro znajdowało się przy ul. Przybyszewskiego 2 w Zamo-
ściu20. W r. 1931 firma, w której Szczepana zastępował już Jacek Jakimowicz, otworzyła
ekspozyturę we Lwowie pod nazwą „Polski Przemysł Drzewny Czerski i Jakimowicz.
Tartak i Fabryka Fornierów, Spółka Firmowa, Oddział we Lwowie", której dyrektorem
został Eugeniusz Rosner, zamieszkały na lwowskim przedmieściu Kozielniki21.
Krzesło o prostym siedzisku deseczkowym, odpornym na działanie wilgoci i wy-
sokich temperatur, o kształcie zaokrąglonego trapezu powstało przed 1935 roku,
19 Przemysł mebli giętych, „Codzienna Gazeta Handlowa", 11, 1936, nr 158, s. 5.
2° J. Wojciechowska-Kucięba, Wzornictwo i patenty spółki Czerski i Jakimowicz, http://zamosc.ap.
gov.pl/images/pliki/archiwariusz/2007/Arch606-Czerski.pdf (dostęp 2 IV 2017).
21 [Do Rejestru Handlowego ...], „Ziemia Lubelska", 31 XII 1931, nr 353, s. 4.