Kościół parafialny w Sieniawie Zbaraskiej

195

obu świątyń i że budowy w Stryjówce doglądał bezinteresownie73. Sama kaplica -
powstała w latach 1883-8674, a więc w czasie zbliżonym do kościoła sieniawskiego
- została rozebrana po II wojnie światowej i znana jest jedynie z fotografii archiwal-
nej i rysunku75. Jedyne zachowane zdjęcie obiektu przedstawia na pierwszym planie
dzwonnicę kościelną, za którą widoczny jest fragment elewacji kościoła, która opięta
była prostą artykulacją w postaci pilastrów oraz ornamentem zamieszczonym w linii
poziomej przebiegającym na wysokości, w którym znajdować się winno belkowa-
nie (il. 5). Choć samo zdjęcie nie pozwala na określenie analogii między realizacja-
mi w Stryjówce i Sieniawie, to uwiarygadnia inne źródło ikonograficzne, jakim jest
rysunek towarzyszący wspomnieniom jednego z mieszkańców Stryjówki. Szkic ten
ukazuje bryłę świątyni, na którą składa się dwuprzęsłowy korpus, do którego do-
stawiono węższe prezbiterium wraz z przylegającą do niego niską zakrystią (il. 6)76.
Ściany świątyni opięto pilastrami, z których te narożne zdają się być masywniejsze.
Artykulacja zastosowana na fasadzie (widoczna również na wspominanej fotografii)
wyznacza trzy pola, z których środkowe podkreślono nie tylko otworem drzwio-
wym, ale i okiennym powyżej. Elewację główną świątyni wieńczy szczyt, który swoją
profilowaną formą przypomina szczyt sieniawski. Umieszczono w nim przynajmniej
dwa otwory okienne. Zwieńczenie flankowane jest przez dwa postumenty ustawione
na osi narożników. Pomimo znacznych różnic, jakimi są chociażby obecność artyku-
lacji czy sygnaturka na dachu, których brakuje w sieniawskiej realizacji, widoczne są
również ogólne podobieństwa tych dwóch kościołów, przejawiające się w zaakcento-
waniu fasady świątyni poprzez obecność elementów sugerujących wieżyczki flanku-
jące szczyt, a przede wszystkim w układzie przestrzennym i skali budowli. Te ogólne
podobieństwa - choć nie przesądzają ostatecznie - zdają się poświadczać, że znany
z fotografii kościół w Sieniawie, funkcjonujący w latach 30. XX wieku, mógł powstać
jeszcze w latach 80. XIX stulecia i wymurowano go w ramach tej samej inicjatywy
- budowania kaplic filialnych, o czym świadczyć może również ta sama osoba archi-
tekta odpowiedzialnego za projekty budowli. Jeśli kościół ten nadal funkcjonował
w latach 30. XX wieku, należy zadać pytanie, co się stało z kościołem, który wybudo-
wano przy wsparciu Kajetana Trzcińskiego. Nieznany dotąd materiał ikonograficzny
pozwala poddać w wątpliwość przekaz pisemny i zadać pytanie, czy rzeczywiście
w tak niewielkiej miejscowości w krótkim okresie czasu doszło do budowy dwóch
kościołów. Możliwe staje się stwierdzenie, że w Sieniawie Zbaraskiej istniała tylko
jedna świątynia, a budowa kościoła w r. 1898, znanego tylko z jednej, powojennej
relacji, nigdy nie miała miejsca.

73 APB, sygn. XXV-d-7, s. 18.

74 Plac pod budowę kaplicy poświęcono w październiku r. 1882, konsekracji świątyni dokonano
w listopadzie 1886, zob. APB, XXX-d-4, s. 769; sygn. XXV-d-7, s. 17.

75 Zgodnie z informacjami pozyskanymi w trakcie inwentaryzacji realizowanej przez Instytut Hi-
storii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego w r, 1997, kościół został rozebrany w 1983 lub 1984 r.
Kachel rozbiórkę kościoła określa jako „po repatriacji", nie powołując się na żadne źródła, zob.
Kachel, op. cit., s. 482.

76 Rysunek umożliwiający dokładniejsze porównanie można znaleźć w: Mieszkańcy Stryjówki koło
Zbaraża w świetle Spisu familij i wspomnień, red. M. Kubiak, B. Mykietów, L. Opaczewska, Zielona
Góra 2019, s. 25.