DOI chapter:
Laskowska, Irena Maria: Obraz Matki Bożej Różańcowej i jego twórca - Federico Barocci
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.66252#0127
Obraz Matki Bożej Różańcowej i jego twórca - Federico Barocci
119
Obraz przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem, adorowaną przez grupę świę-
tych, ofiarowującą różaniec św. Dominikowi. Temat ten wiąże się z utrwaloną
od wieków w Zakonie Dominikańskim tradycją, mówiącą o wizji św. Dominika,
w której Najświętsza Panna zaleciła mu modlitwę różańcową, przy jednoczes-
nym rozważaniu ku Jej czci tajemnic radosnych, bolesnych i chwalebnych z Jej
życia* * 18. Dlatego to Zakon Braci Kaznodziejów stał się głównym promotorem
kultu różańcowego19.
W rozbudowanej scenerii naszego obrazu ukazane są dwa światy - nie-
biański i ziemski, których duchową łączność akcentuje układ kompozy-
cyjny. Niebo, wyobrażone przez Najświętszą Dziewicę z Dzieciątkiem i anio-
łów, przybliżają ziemi postacie świętych pośredników; wskazują oni ludzkości
drogę do zjednoczenia z Bogiem - jest nią modlitwa, symbolizowana różań-
cem, który według słów św. Teresy stanowi „łańcuch jednoczący ziemię z
niebem”20 (ił. 6).
Tłem dla głównych postaci - Matki Bożej z Dzieciątkiem - jest wielka
aureola w formie mandorli złocistej, zróżnicowanej w tonacji, od bladego złota
do intensywnego oranżu. Ginie ona w srebrzystoszarych kłębiastych chmurach,
na których w lekkim kontrapoście siedzi swobodnie Madonna; lewą rękę trzyma
za rączkę stojące u Jej kolan Dzieciątko, prawą zaś podaje różaniec św. Domi-
nikowi. Głowę nieco pochyliła w lewo, spod wpółprzymkniętych powiek kieruje
wzrok ku Dzieciątku i Dominikowi (il. 6, 11). Z całej postaci Madonny ema-
nuje błogi spokój, który uzewnętrznia się wyraźnie na pięknym i poważnym
obliczu. Twarz Jej o delikatnej bladoróżowej karnacji, ze śladami rumieńców,
rozjaśniona jej światłem21. Złociste włosy, splecione w warkocz upięty nad
czołem, połyskują blikami światła. Na głowę narzucony ma białoszarawy z
domieszką błękitu welon. Ubrana jest w suknię różową, mieniącą się różnorod-
nymi odcieniami - od różu bladego do intensywnego - przepasana pod pier-
siami wąską, skręconą szarfą w kolorze złamanej żółcią zieleni. Na dekolt sukni
34 cm, grubości 3,5 cm. Łączone są one systemem na elementy jaskółcze - 9, oraz 2 poziomymi
listwami wzmacniającymi.
18 E. M ä 1 e, L’art religieux apres de Concile de Trente, Paris 1932, s. 465; Bibliotheca
Sanctorum. IV, Roma 1964, s. 733.
19 Istnieje szereg hipotez co do początków kultu różańcowego, faktem historycznie potwier-
dzonym jest natomiast, że od XV w. promotorem Różańca stał się Zakon Dominikanów, por.:
Małe, dz. cyt., s. 466; Enciclopedia Cattolica, X, Firenze 1953, s. 1349 i literatura tam podana.
Szerzej omawiam to zagadnienie w artykule, który przygotowuję do druku: Bitwa pod Lepanto,
obraz z Kaplicy Różańcowej przy d. kościele 00. Dominikanów p.w. Św. Dominika w Poznaniu.
20 M ä 1 e, dz. cyt., s. 466.
Należy zaznaczyć, że na twarzy Madonny mamy ślady licznych retuszy, świadczących o
uprzednich zniszczeniach bądź przemyciach, które mogły zniekształcić tak rysunek, jak i pierwotny
koloryt.
119
Obraz przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem, adorowaną przez grupę świę-
tych, ofiarowującą różaniec św. Dominikowi. Temat ten wiąże się z utrwaloną
od wieków w Zakonie Dominikańskim tradycją, mówiącą o wizji św. Dominika,
w której Najświętsza Panna zaleciła mu modlitwę różańcową, przy jednoczes-
nym rozważaniu ku Jej czci tajemnic radosnych, bolesnych i chwalebnych z Jej
życia* * 18. Dlatego to Zakon Braci Kaznodziejów stał się głównym promotorem
kultu różańcowego19.
W rozbudowanej scenerii naszego obrazu ukazane są dwa światy - nie-
biański i ziemski, których duchową łączność akcentuje układ kompozy-
cyjny. Niebo, wyobrażone przez Najświętszą Dziewicę z Dzieciątkiem i anio-
łów, przybliżają ziemi postacie świętych pośredników; wskazują oni ludzkości
drogę do zjednoczenia z Bogiem - jest nią modlitwa, symbolizowana różań-
cem, który według słów św. Teresy stanowi „łańcuch jednoczący ziemię z
niebem”20 (ił. 6).
Tłem dla głównych postaci - Matki Bożej z Dzieciątkiem - jest wielka
aureola w formie mandorli złocistej, zróżnicowanej w tonacji, od bladego złota
do intensywnego oranżu. Ginie ona w srebrzystoszarych kłębiastych chmurach,
na których w lekkim kontrapoście siedzi swobodnie Madonna; lewą rękę trzyma
za rączkę stojące u Jej kolan Dzieciątko, prawą zaś podaje różaniec św. Domi-
nikowi. Głowę nieco pochyliła w lewo, spod wpółprzymkniętych powiek kieruje
wzrok ku Dzieciątku i Dominikowi (il. 6, 11). Z całej postaci Madonny ema-
nuje błogi spokój, który uzewnętrznia się wyraźnie na pięknym i poważnym
obliczu. Twarz Jej o delikatnej bladoróżowej karnacji, ze śladami rumieńców,
rozjaśniona jej światłem21. Złociste włosy, splecione w warkocz upięty nad
czołem, połyskują blikami światła. Na głowę narzucony ma białoszarawy z
domieszką błękitu welon. Ubrana jest w suknię różową, mieniącą się różnorod-
nymi odcieniami - od różu bladego do intensywnego - przepasana pod pier-
siami wąską, skręconą szarfą w kolorze złamanej żółcią zieleni. Na dekolt sukni
34 cm, grubości 3,5 cm. Łączone są one systemem na elementy jaskółcze - 9, oraz 2 poziomymi
listwami wzmacniającymi.
18 E. M ä 1 e, L’art religieux apres de Concile de Trente, Paris 1932, s. 465; Bibliotheca
Sanctorum. IV, Roma 1964, s. 733.
19 Istnieje szereg hipotez co do początków kultu różańcowego, faktem historycznie potwier-
dzonym jest natomiast, że od XV w. promotorem Różańca stał się Zakon Dominikanów, por.:
Małe, dz. cyt., s. 466; Enciclopedia Cattolica, X, Firenze 1953, s. 1349 i literatura tam podana.
Szerzej omawiam to zagadnienie w artykule, który przygotowuję do druku: Bitwa pod Lepanto,
obraz z Kaplicy Różańcowej przy d. kościele 00. Dominikanów p.w. Św. Dominika w Poznaniu.
20 M ä 1 e, dz. cyt., s. 466.
Należy zaznaczyć, że na twarzy Madonny mamy ślady licznych retuszy, świadczących o
uprzednich zniszczeniach bądź przemyciach, które mogły zniekształcić tak rysunek, jak i pierwotny
koloryt.