DOI article:
Mierzwińska, Joanna: Zastosowanie pieczęci w kulturach Grecji i Krety epoki brązu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.51309#0049
Zastosowanie pieczęci w kulturach Grecji i Krety...
47
tylko o jego pozycji w hierarchii, ale też o zamożnościIS * * 18. Ze względu na staranny
dobór surowców służyły też jako biżuteria19. W dwóch bogato wyposażonych
grobach tolosowych w Rutsi i Wafio pochowanych mężczyzn zaopatrzono w spore
kolekcje gemm i sygnetów, niekiedy noszących wyobrażenia postaci w sukniach sy-
ryjskich (interpretowanych jako strój kapłanów, arystokracji). Wydaje się, że w spo-
łeczeństwie mykeńskim pieczęć była trudniej osiągalna niz w minojskim, przezna-
czona dla wąskiej grupy osób, podkreślająca pozycję społeczną właściciela.
Mężczyzna z gemmy CMS I 22320 z tolosu w Rutsi, z pieczęcią na nadgarstku,
ma wszelkie atrybuty osoby niezwykłej: suknię syryjską i gryfa prowadzonego na
smyczy21. Dla porównania: na minojskim fresku z Tell el-Dabaa gemmę w kształcie
spłaszczonego cylindra nosi na nadgarstku akrobata popisujący się ewolucjami na
grzbiecie byka. Dla Minojczyków pieczęć była chyba przede wszystkim sprawnym
narzędziem służącym identyfikacji i autoryzacji, związanym z zawieraniem trans-
akcji lub umów z urzędnikami. Także ilość zabytków ze stanowisk minojskich
świadczy o większym rozpowszechnieniu pieczęci wśród mieszkańców Krety niż
Mykeńczyków.
W okresie późnohelladzkim III B następuje upadek kultury mykeńskiej. Wraz z
nadejściem tzw. wieków ciemnych i rozpadem struktury społecznej znika potrzeba
administracyjnego użycia pieczęci, które pozostaną w tym czasie wyłącznie biżuterią
i amuletami.
Seal use in the Bronze Age Crete and Greek Mainland
ABSTRACT
The article describes both sphragistic and nonsphragistic use of seals in the
Bronze Age Crete and Greek Mainland. While analysing sealings deposits found in
villas and palaces together with their contexts I tried to shed some light on
administrative and economic procedures and their changes depending on time, place
and local needs. Describing some important tomb deposits containing many precious
gems, sealstones and golden signets I wanted to underline great significance of seals
not only as sphragistic devices but also as jewellery, talismans and symbols of social
status.
IS O wartości gemm świadczy ich kolekcjonowanie od okresu PH II regularnie zaczynają pojawiać się
one w dużo młodszych od siebie kontekstach.
19 O takim zastosowaniu gemm i pierścieni świadczą miejsca, w których znajduje się je w grobach przy
nadgarstkach, na szyi. Odnosi się to także do pierścieni, które niekiedy miały zbyt małą obrączkę, aby
można je było nosić na palcu.
20 Skrót CMS oznacza Corpus der Minoischen und Mykenischen Siegel, w którym publikowane są syste-
matycznie pieczęci i plomby z kolejnych stanowisk. Cyfra rzymska oznacza tom, arabska kolejny
numer zabytku w danym tomie.
21 P. Rehak, The Aegean “Triest” on CMS 1223, Kadmos 33, 1994, p. 76-84.
47
tylko o jego pozycji w hierarchii, ale też o zamożnościIS * * 18. Ze względu na staranny
dobór surowców służyły też jako biżuteria19. W dwóch bogato wyposażonych
grobach tolosowych w Rutsi i Wafio pochowanych mężczyzn zaopatrzono w spore
kolekcje gemm i sygnetów, niekiedy noszących wyobrażenia postaci w sukniach sy-
ryjskich (interpretowanych jako strój kapłanów, arystokracji). Wydaje się, że w spo-
łeczeństwie mykeńskim pieczęć była trudniej osiągalna niz w minojskim, przezna-
czona dla wąskiej grupy osób, podkreślająca pozycję społeczną właściciela.
Mężczyzna z gemmy CMS I 22320 z tolosu w Rutsi, z pieczęcią na nadgarstku,
ma wszelkie atrybuty osoby niezwykłej: suknię syryjską i gryfa prowadzonego na
smyczy21. Dla porównania: na minojskim fresku z Tell el-Dabaa gemmę w kształcie
spłaszczonego cylindra nosi na nadgarstku akrobata popisujący się ewolucjami na
grzbiecie byka. Dla Minojczyków pieczęć była chyba przede wszystkim sprawnym
narzędziem służącym identyfikacji i autoryzacji, związanym z zawieraniem trans-
akcji lub umów z urzędnikami. Także ilość zabytków ze stanowisk minojskich
świadczy o większym rozpowszechnieniu pieczęci wśród mieszkańców Krety niż
Mykeńczyków.
W okresie późnohelladzkim III B następuje upadek kultury mykeńskiej. Wraz z
nadejściem tzw. wieków ciemnych i rozpadem struktury społecznej znika potrzeba
administracyjnego użycia pieczęci, które pozostaną w tym czasie wyłącznie biżuterią
i amuletami.
Seal use in the Bronze Age Crete and Greek Mainland
ABSTRACT
The article describes both sphragistic and nonsphragistic use of seals in the
Bronze Age Crete and Greek Mainland. While analysing sealings deposits found in
villas and palaces together with their contexts I tried to shed some light on
administrative and economic procedures and their changes depending on time, place
and local needs. Describing some important tomb deposits containing many precious
gems, sealstones and golden signets I wanted to underline great significance of seals
not only as sphragistic devices but also as jewellery, talismans and symbols of social
status.
IS O wartości gemm świadczy ich kolekcjonowanie od okresu PH II regularnie zaczynają pojawiać się
one w dużo młodszych od siebie kontekstach.
19 O takim zastosowaniu gemm i pierścieni świadczą miejsca, w których znajduje się je w grobach przy
nadgarstkach, na szyi. Odnosi się to także do pierścieni, które niekiedy miały zbyt małą obrączkę, aby
można je było nosić na palcu.
20 Skrót CMS oznacza Corpus der Minoischen und Mykenischen Siegel, w którym publikowane są syste-
matycznie pieczęci i plomby z kolejnych stanowisk. Cyfra rzymska oznacza tom, arabska kolejny
numer zabytku w danym tomie.
21 P. Rehak, The Aegean “Triest” on CMS 1223, Kadmos 33, 1994, p. 76-84.