Studia Palmyreńskie (3.1969)

wschód od wieży Elahbela. Jest to dosyć zrujnowana budowla wzniesiona
z ciosanycli nieregularnie bloków (ten typ budownictwa przyjęto umownie
nazywać w Palmyrze poligonalnym). Zbudowana na planie kwadratowym,
bok jej mierzy u podstawy 9 m. Od strony południowej, tj od strony ścieżki
karawanowej, która jest identyczna ze starożytną drogą do Homs (Emesy),
znajduje się wejście do kondygnacji parteru. Ponad drzwami konstrukcja
przybiera formę schodkową na wysokości trzech rzędów bloków, powracając
wyżej do pionu. Na wysokości górnego stopnia znajduje się od strony północ-
nej, niewidocznej z drogi, wejście do komory stanowiącej drugą kondygnację.
Jest ona w całkowitej ruinie i nie zachowała śladu schodów, które prowadzić
z niej musiały na wyższe piętra. Natomiast niższa komora jest dobrze zacho-
wana. Dosyć wąska i niska, a wydłużona, ma przekrój trapezoidalny. Niere-
gulama faktura ścian zamaskowana jest grubo nałożonym, jasnobrązowym
tynkiem.

Na obu bocznych, dłuższych ścianach znajdują się miejsca na pochówki
w czterech pionowych rzędach z każdej strony. Rzędy te, tzw. trawee, mają
formę prostokątnych otworów na całą prawie wysokość ścian. Są na tyle
głębokie, aby ciała zmarłych mogły być w nich umieszczone prostopadle do
osi komory grobowej. W każdej z trawei tego grobowca można było znaleźć
miejsca na trzy pochówki jeden nad drugim; dzielone były z pomocą terako-
towych płyt opartych na występach ścianek trawei (w wielu grobowcach
źnaleziono fragmenty takich płyt). Powstałe w ten sposób loculi, czyli miejsca
pojedynczych pochówków, mogły być zamykane płytą kamienną z rzeźbio-
nym wizerunkiem zmarłego, bądź też tylko zamurowywane i tynkowane;
w żadnej z wież grobowych Palmyry nie zachował się zamknięty loculus
w nienaruszonym stanie. Ten typ komory grobowej z boczymi loculi wprowa-
dzony zóstał w Palmyrze juź w I wieku p.n.e. i nie ulegał później zasadniczym
zmianom konstrukcyjnym4.

Wieża nr 21 może być w przybliżony sposób datowana dzięki dwóm na-
pisom wymalowanym na ścianie komory parterowej. Odnoszą się one nie-
wątpliwie do osób pochowanych w grobowcu.

Pierwszy z napisów brzmi:

,,Moqim5 syn [Hagjego. Pokój mu! Rok [C]CCXX”5. Data, według stoso-
wanej w Palmyrze ery Seleucydów, rozpoczynającej się 1 paździemika 312
p.n.e., odpowiada latom 8/9 n.e.

Drugi napis: „Belsuri syn Hagegó. Pokój tobie! Rok CCCXXXVI”6.
Data odnosi się do roku 24/25 n.e.

Zapewne mamy do czynienia z braćmi. Zmarły później Belśuri jest prawdo-

1 Por. E. Will, La tour Jun&raire, s. 93, 104 — 107.

6 Cantineau, Iiwentaire IV, 26a.

6 Ibid., 26b. Zamiast LH trzeba czytać LK (”tobie” zamiast ”jemu”).

60