DOI Artikel:
Gawlikowski, Michał: Wykopaliska w Palmyrze ostatnich lat
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26179#0111
Michał Oawlihowski
WYKOPALISKA W PALMYRZE OSTATNICH LAT
Rozwój badań archeologicznych w Pahnyiy.e w ubiegłym dwudziestoleciu
nie znalazł jeszcze pełnego odbicia w piśmiennictwie fachowym. Opublikowano
dotychczas dokumentację tylko niektórych prac wykopaliskowych, inne
doczekały się krótkich zaledwie omówień lub pubłikacji częściowych, inne
jeszcze czekają dopiero na udostępnienie. W tej sytuacji wydało nam się
pożytecznym pobieżne chociażby zreferowanie tych najważniejszych wyników
archeologii palmyreńskiej ostatnich lat, których wyczerpujące opracowania
nie wzbogaciły jeszcze literatury przedmiotu. Uwagę zwraca przede wszystkim
szeroki zakres najnowszych badań: obejmują one z jednej strony prace archeo-
logów syryjskich w monumentalnym centrum Palmyry skupionym wokół
Wielkiej Kolumnady, z drugiej — wykopaliska w dwóch równie ważnych
rejonach, mianowicie w okręgu świątyni Ba'alśamina (misja szwajcarska)
i w tzw. Obozie Dioklecjana; w tym ostatnim miejscu wyniki prac polskiej
ekipy zostały zresztą już w dużej mierze opublikowane, toteż wspomnimy
tutaj tylko o pracach dwóch ostatnich lat. Równie ważne dla rozwoju palmy-
renistyki są także liczne odkrycia na terenie nekropoli, zwłaszcza zachodniej
(Dolina Grobów) i południowo-wschodniej.
W latach 1954—56 misja uniwersytetu w Genewie pod kierunliiem Paul
Collart prowadziła prace w okręgu świątyni Ba'alśamina. Wyniki zostały za-
prezentowane w kilku artykułach1 w sposób syntetyczny; większośó materia-
łów oczekuje publikacji. W świetle tego, co już podano do pubiicznej wiado-
mości, dotychczasowe pojęcia o kulcie Ba'alśamina — ,,pana niebios”, a zwłasz-
1 P. Collart, Ch. Dunant, Fouilles rócentes A Palmyre, Bull. de la Soc. d’histoire
et d’archeologie de Gśneve, X, 1955, s. 395 sq.; P. Collart, Les fouilles suisses de Palmyre,
REL 1955, s. 73 sp.; Id., Le sanctuaire de Baalshamin a Palmyre. Fouilles suisses
1954 — 1956. „Annales archeologiąues de Syrie”, 1957 (7), s. 67 — 90; Id., Le róle de
Palmyre A l’epoque hellenistigue et romaine d’apres les decouvertes recentes, Atti del VII
Congresso di Arch. Classica, I, 1961, s. 427 — 35; Ch. Dunant, Nouvelles tess&res de Palmyre,
„Syria”, 1959 (36), 102-110.
105
WYKOPALISKA W PALMYRZE OSTATNICH LAT
Rozwój badań archeologicznych w Pahnyiy.e w ubiegłym dwudziestoleciu
nie znalazł jeszcze pełnego odbicia w piśmiennictwie fachowym. Opublikowano
dotychczas dokumentację tylko niektórych prac wykopaliskowych, inne
doczekały się krótkich zaledwie omówień lub pubłikacji częściowych, inne
jeszcze czekają dopiero na udostępnienie. W tej sytuacji wydało nam się
pożytecznym pobieżne chociażby zreferowanie tych najważniejszych wyników
archeologii palmyreńskiej ostatnich lat, których wyczerpujące opracowania
nie wzbogaciły jeszcze literatury przedmiotu. Uwagę zwraca przede wszystkim
szeroki zakres najnowszych badań: obejmują one z jednej strony prace archeo-
logów syryjskich w monumentalnym centrum Palmyry skupionym wokół
Wielkiej Kolumnady, z drugiej — wykopaliska w dwóch równie ważnych
rejonach, mianowicie w okręgu świątyni Ba'alśamina (misja szwajcarska)
i w tzw. Obozie Dioklecjana; w tym ostatnim miejscu wyniki prac polskiej
ekipy zostały zresztą już w dużej mierze opublikowane, toteż wspomnimy
tutaj tylko o pracach dwóch ostatnich lat. Równie ważne dla rozwoju palmy-
renistyki są także liczne odkrycia na terenie nekropoli, zwłaszcza zachodniej
(Dolina Grobów) i południowo-wschodniej.
W latach 1954—56 misja uniwersytetu w Genewie pod kierunliiem Paul
Collart prowadziła prace w okręgu świątyni Ba'alśamina. Wyniki zostały za-
prezentowane w kilku artykułach1 w sposób syntetyczny; większośó materia-
łów oczekuje publikacji. W świetle tego, co już podano do pubiicznej wiado-
mości, dotychczasowe pojęcia o kulcie Ba'alśamina — ,,pana niebios”, a zwłasz-
1 P. Collart, Ch. Dunant, Fouilles rócentes A Palmyre, Bull. de la Soc. d’histoire
et d’archeologie de Gśneve, X, 1955, s. 395 sq.; P. Collart, Les fouilles suisses de Palmyre,
REL 1955, s. 73 sp.; Id., Le sanctuaire de Baalshamin a Palmyre. Fouilles suisses
1954 — 1956. „Annales archeologiąues de Syrie”, 1957 (7), s. 67 — 90; Id., Le róle de
Palmyre A l’epoque hellenistigue et romaine d’apres les decouvertes recentes, Atti del VII
Congresso di Arch. Classica, I, 1961, s. 427 — 35; Ch. Dunant, Nouvelles tess&res de Palmyre,
„Syria”, 1959 (36), 102-110.
105