DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2443#0011
&m 9bwoni$>
feostibus ademptusanimus esbcosilro aucc suo multa:que ad obsiajoneexpugnationecs facerent addita:multa etiam
immutarata:atcp also loco:aliacp forma instituta. Ad quas oes res addira tanti viri auftoritate breui effetstu est:vt i\
lius fidesesededctesrin potestate nostra redirec sergianense^ed vt ipm tande in vtbem reduca-cjd illo in snla dsceda
sapsentuts-qutd in disputado acutius^quicUn cosultado velocius^cjdin ciuitatis maiestate coseruadaaugedacp attend
rius:v;gila^uis:toleran'usdemtiinuen:es.MulrevrihoIe^^^
nus agricola:Eloquencia vero siuc extcmporanea sit:siueexcoj>icaca:ck a nacuracopiosam accepitrSC artisscio accp ex/
erciranone illam grauitare:iuarndiratetp ilkistrem rcddidst.Verum cum prcter illud ppetuum accorinuatn genus d'>
cendi:altemqtioq*sitquoautdicenteiial^
uemat:vtlarciTin iraacuterespondemus: vc eum lacessjssepocwteat.Ergo vtriTcp hoc:itaLaurentioconredorvtcura
ab eo disccsser'm:que illi secund 1 adhibeam no reperiam.Nam quaca vehememia<3£ amaritudine:si ita n^cessicas co
gat:aduersarium veluti telis acerrimss configiraut quod magss ex ingenso suo est cp vrbane:cp salshcp facc.*e:cp lepi
de illuni eludic.Plorentsna autc lingua::ta eruditusnta cxcultus est: vt (T eius:aut elegos.aut lyncos relegas:eui?i omnl
bus nostri seeuli poeris facilc aniepoiiasi&ad priscos illos proxime omnino accedere mdices.Sed dices:quorsum hecin
prooemii angustiis mrrudis:at<p inculcas.-quxyix tongiori historia saris pro dignstate explicari possentc' Nempe vc irx
telligas voluriTe me non excernis:sed domesticis exempUs hortari te:vt eadem via qua parens tuus pcrgens iisdc vir»
runbus ad cande nominss glona perueusres:presertim cu ille tam exacftacuraac diligentia opcra semper dederit nequa
ex iis rebus quibus bonas omes artcs facilius acquirimus tibi adelset.Plurimasunt quse in illo admirer:sed illud p cx
teris q» m liberis educandis:indulgentiorts quidc parentis nunrp :opimi vero ac sapsentissiini sempersumroa sedulita/
teoffdu copIeuerst:in te vero informa^orinstitucdorarcp erudiendo:quid vncp omisit.Nam cpuis ipsep se quoudie
admoncrer:predger|_aciuberec:taiTie cu sriret qntiesset:nc a pceptoris latere vncp discederesrex omi holm doctont co»
pia Angelsi polsrianii elegicrviru multa:ae varia dotstrina eruditsi:poeta vcro egiegiu:egregisicp oratorc:ac denicp to
rius antiquitatis diligente riscrutatorc:cui puerilc setatcm tua:<5£ optimit moribus Fingenda: 8C optimis artibus:ac di
sciplinis excolenda traderet-Verucum ad parecis preceptoriscp diligentiaracucissimn quocp ingeniu tusi:cx: ardenrissi
mmn studiuaccedcre::promiraculoomnino est<p brcui:cp maximemor bus accp dotstrina .pfeceris.Verum vtalia
omittam vix tertium supra decmsi artacis annn impleueras:cii italatine loqucreris: vt siorctmcac ita pcne grece:vt la
tme.Sed neassentacorpotiuscp adhortator videar:plurimaad psens omitta.ldsolsi adda:tui reparerisvcra eiieimagi
nem:esi"ecp manifestissima in rua tenera xtatc signa:in cjbus nobis spes cerrisilma sic:cu ln adultos annos pueneris: i||
lii te p omesgradus atftujjt-accp expiTurn esse.Ted nos lam.P.V.interptarioes sta ^psequemur:vt seorsum "seruiane: a
nostris in codice descnbantxum vero ad xneidos volumen deuenerimus:ea quocp qug Donati suntrjn breuiarium rc
dacSa:atcp p epsthoma descripta:suo nomine intersercnda cuiabimus. *
,?IRGILIVS Maroparentibusmod(dsfuit:cx:precipuepatreMarone:quemquidam opisicem sigu
lum:pjures magi cususdam viatonsinirio mcrcenarsum;mox ob industnam generum tradideruntE
qus"cuagricolanonireio^rusticg:6^gregib9pra:recsfsetsocer:syluiscocmudis:c^
lamauxtc:natusest.CN.Pompeiamagno:<S£.A\. Licinio.Crasib pnmucons, Iduum Otftobiium
die in pago:qui andes dicicur:qul est a Mantua non procul .Pregnans eo mater Maia somniauit emxa
selaureum ramum^que-ri cotaclia terraconsestimcemereccoaluisse:5i excreuisse ilico in speciem ma
\ curgarboris refccTrc variis pomis:5i ssonbus:ac sequenri luce cum marito rus .ppinquu petens ex sci
r nere diuertic:atcp in subiecfta fossa partu leuata est.Ferunt infante vt fuit editus:nec euagisse:^ adeo
msti vultu fuisse:vt haud dubia spe posterioris gcnitureia tum indicarer.Hc acccssit aliud prxsagiu.Siquidc virga po>
pulcamorcregionisinpuerperiiseodestacimlocodepa(sta-'itabreuicoaluit:vtmultoance sataspopulos adpquassetr
Qjx$ arbor V irgiltj. ex eo dicfta atcp cosecrata est summa giauidaip:6^ fbctaru religione :suscipictiu ibi 3C soluentirx
voca.Iniciasecansndest vl^padscprimsiannucremone egit^.xvii.annovirile cogacceptnllss couilibusiteijequi
bus nat? erat.Euenstcp vc eo ipso die Lucrett" poeta deceaeret:scd VirgilP a CTemona McdioIanu:&; inde pauloposc
Neapolim trasiit:vbi cu If js:&grscss:5ijatims vehemetisTima opera dedisset:randcoicura:oTcp studio indulsir me
dirine 8C mathematias.Q.uibusrebus csi ancealioserudicior:peritiorcp essec:sein vrbe cocuIit.Statimcp mgfi stabuc
liequo^Augustiamicirianac%us:mulcosvariosqimorbosinctdctescquiscunim^^ mertedem sint
gillis dieb9 pancs Virgilio: vt vni ex stabulariis dari iussit.Interea a Crotoniatis pullus equi mirg pulchritudmis Csc
sari dono fuit missus'.qui oim iudicio spem portendebat j?-turis 3Cceleritacis imensg.Hunccn aspexisiecMaro:jngso
stabuli dixic nacu esseex morbosacqua:cV: no vinby valirursinieccelericace.Idcp veijifuisiTemuetuest.quodcu mgs
stabuli A ugusto recitaiT#.'duplicari ipsi i mercede pants iussir.Cu ite ex Hispania Augusto canes duo mitteren i:8C pa
reres eoR:dixit Virgilius:6^ animn celeritarecp futura.Quo cognito madatice^i augmetariVirgilio pancs.Dubitauic
August^Odhui nenliusccc^analterms^ldq^MaroneapTepoTreajbitratuse^quiacanu^equinam
gnorat.Amot s igit oibus arbitris::llu in penitiore partcdomus yocat:cltsolu rogat^an soat:qsna ecccxl qu5 ad Foclt
«iradoshoiesfacultatchrerNoui inqtMaroteCxsare Augustn:cl:fermc scquacudiisimortalibus ptatehabercr
vtqucuis foclice facias.Eoaio surri_rnditCaisar:vtsi veiji£>rogatu dixeris:beatu te scclicecp rcdda.Vtina ait Maro
intcrrogari ribi vera dicerc quea.iTac AugustusrPutatjalii me natu Oc^auio.cida suspicant aUo mc ^enicu viro. M.a
ro subndcns.faale inqe:si impune licetercp c)sencio loq iubes id dica.assirmat Csesar iuresurado nulln eius dissta acgrc
latuijt.imo no nisi donatu ab eo discesstii^ :ad hgc oculos oculss Augusti instgens Maro. sacilsus ait:in ceteris aialib*
cjualitates parentu:mathemacids:5C philosophiacognosci possunrim hoie nequaqr posfibise cst:sed de te coniecfturamt
habeo timile veti:vt quid exercucrit pater tuus scire possim Attenteexpetstabar.*Augustus quid n5 diceret*Atille;qti
tum egore mrelligerepossum:pistoris filius es inquit.C^bstupueratCaesar:6^statim qid pactosicn potuttit: aio vol
ucbat.Incerrupens Virgi.audimqtqpac^oidcoiicio.Cncjdaenudarim pdixerimqi c^mtelligi sciricp nomsiab erui
dicisiimis s^miscp virispocuisscnt. tu priceps orbss. itedCkl panes in mcrcede dari iussisti:qd quideaut pistons:auc
nati pistorcofficium erat. At deincepsinquit Casat. non a pistore:sed a regemagnanimo dona scres.PIacuit Casari
feceria:illucp plunmi seat: 8C Pollioni comedauic.Corpore 8C statura suitgrandiiaglino colore:faae rusticana: valitu
dine vana.Nam plerucp ab stomacho:et sauabus:acdoIorecap(tis laborabat:sanguinem etiam sfpius eieat;tibi vini
«si min mi:Fama est eum libidinss pronioris in pueros ftiisie:ied bom ita eum pueros amasse putaucruncvt Socrates
Alcibiadem:cx: Plato suos pueros.Verum inter omcs maxsme dilexit Cebete: 8CAlexandrti: quc secud^ bucolicom
segloga Alexim appellar.Donacu sibi ab Asinso Pollione: vtruncp no incruditum dimisit.Na Alexandrn Gramancil
Cebctem vero 3C poeta.vulgatn estf6sueuiise eum cu Plotia Hieria sed Ascqpius Pediai»1' anSrmatipsum postea ma
^busnatunarraresoIita:(nuitatugdeseaVaroadcoionemmuliCT!ss:vei^rjrinacissimerecusas^^^ sanevira:
vC arc 8£ animo/am probum suisse constsscivt Ncapoli parthcnias appeUajcetur vulgo* Ac si quandojRomac quo ra^
Aiiii
feostibus ademptusanimus esbcosilro aucc suo multa:que ad obsiajoneexpugnationecs facerent addita:multa etiam
immutarata:atcp also loco:aliacp forma instituta. Ad quas oes res addira tanti viri auftoritate breui effetstu est:vt i\
lius fidesesededctesrin potestate nostra redirec sergianense^ed vt ipm tande in vtbem reduca-cjd illo in snla dsceda
sapsentuts-qutd in disputado acutius^quicUn cosultado velocius^cjdin ciuitatis maiestate coseruadaaugedacp attend
rius:v;gila^uis:toleran'usdemtiinuen:es.MulrevrihoIe^^^
nus agricola:Eloquencia vero siuc extcmporanea sit:siueexcoj>icaca:ck a nacuracopiosam accepitrSC artisscio accp ex/
erciranone illam grauitare:iuarndiratetp ilkistrem rcddidst.Verum cum prcter illud ppetuum accorinuatn genus d'>
cendi:altemqtioq*sitquoautdicenteiial^
uemat:vtlarciTin iraacuterespondemus: vc eum lacessjssepocwteat.Ergo vtriTcp hoc:itaLaurentioconredorvtcura
ab eo disccsser'm:que illi secund 1 adhibeam no reperiam.Nam quaca vehememia<3£ amaritudine:si ita n^cessicas co
gat:aduersarium veluti telis acerrimss configiraut quod magss ex ingenso suo est cp vrbane:cp salshcp facc.*e:cp lepi
de illuni eludic.Plorentsna autc lingua::ta eruditusnta cxcultus est: vt (T eius:aut elegos.aut lyncos relegas:eui?i omnl
bus nostri seeuli poeris facilc aniepoiiasi&ad priscos illos proxime omnino accedere mdices.Sed dices:quorsum hecin
prooemii angustiis mrrudis:at<p inculcas.-quxyix tongiori historia saris pro dignstate explicari possentc' Nempe vc irx
telligas voluriTe me non excernis:sed domesticis exempUs hortari te:vt eadem via qua parens tuus pcrgens iisdc vir»
runbus ad cande nominss glona perueusres:presertim cu ille tam exacftacuraac diligentia opcra semper dederit nequa
ex iis rebus quibus bonas omes artcs facilius acquirimus tibi adelset.Plurimasunt quse in illo admirer:sed illud p cx
teris q» m liberis educandis:indulgentiorts quidc parentis nunrp :opimi vero ac sapsentissiini sempersumroa sedulita/
teoffdu copIeuerst:in te vero informa^orinstitucdorarcp erudiendo:quid vncp omisit.Nam cpuis ipsep se quoudie
admoncrer:predger|_aciuberec:taiTie cu sriret qntiesset:nc a pceptoris latere vncp discederesrex omi holm doctont co»
pia Angelsi polsrianii elegicrviru multa:ae varia dotstrina eruditsi:poeta vcro egiegiu:egregisicp oratorc:ac denicp to
rius antiquitatis diligente riscrutatorc:cui puerilc setatcm tua:<5£ optimit moribus Fingenda: 8C optimis artibus:ac di
sciplinis excolenda traderet-Verucum ad parecis preceptoriscp diligentiaracucissimn quocp ingeniu tusi:cx: ardenrissi
mmn studiuaccedcre::promiraculoomnino est<p brcui:cp maximemor bus accp dotstrina .pfeceris.Verum vtalia
omittam vix tertium supra decmsi artacis annn impleueras:cii italatine loqucreris: vt siorctmcac ita pcne grece:vt la
tme.Sed neassentacorpotiuscp adhortator videar:plurimaad psens omitta.ldsolsi adda:tui reparerisvcra eiieimagi
nem:esi"ecp manifestissima in rua tenera xtatc signa:in cjbus nobis spes cerrisilma sic:cu ln adultos annos pueneris: i||
lii te p omesgradus atftujjt-accp expiTurn esse.Ted nos lam.P.V.interptarioes sta ^psequemur:vt seorsum "seruiane: a
nostris in codice descnbantxum vero ad xneidos volumen deuenerimus:ea quocp qug Donati suntrjn breuiarium rc
dacSa:atcp p epsthoma descripta:suo nomine intersercnda cuiabimus. *
,?IRGILIVS Maroparentibusmod(dsfuit:cx:precipuepatreMarone:quemquidam opisicem sigu
lum:pjures magi cususdam viatonsinirio mcrcenarsum;mox ob industnam generum tradideruntE
qus"cuagricolanonireio^rusticg:6^gregib9pra:recsfsetsocer:syluiscocmudis:c^
lamauxtc:natusest.CN.Pompeiamagno:<S£.A\. Licinio.Crasib pnmucons, Iduum Otftobiium
die in pago:qui andes dicicur:qul est a Mantua non procul .Pregnans eo mater Maia somniauit emxa
selaureum ramum^que-ri cotaclia terraconsestimcemereccoaluisse:5i excreuisse ilico in speciem ma
\ curgarboris refccTrc variis pomis:5i ssonbus:ac sequenri luce cum marito rus .ppinquu petens ex sci
r nere diuertic:atcp in subiecfta fossa partu leuata est.Ferunt infante vt fuit editus:nec euagisse:^ adeo
msti vultu fuisse:vt haud dubia spe posterioris gcnitureia tum indicarer.Hc acccssit aliud prxsagiu.Siquidc virga po>
pulcamorcregionisinpuerperiiseodestacimlocodepa(sta-'itabreuicoaluit:vtmultoance sataspopulos adpquassetr
Qjx$ arbor V irgiltj. ex eo dicfta atcp cosecrata est summa giauidaip:6^ fbctaru religione :suscipictiu ibi 3C soluentirx
voca.Iniciasecansndest vl^padscprimsiannucremone egit^.xvii.annovirile cogacceptnllss couilibusiteijequi
bus nat? erat.Euenstcp vc eo ipso die Lucrett" poeta deceaeret:scd VirgilP a CTemona McdioIanu:&; inde pauloposc
Neapolim trasiit:vbi cu If js:&grscss:5ijatims vehemetisTima opera dedisset:randcoicura:oTcp studio indulsir me
dirine 8C mathematias.Q.uibusrebus csi ancealioserudicior:peritiorcp essec:sein vrbe cocuIit.Statimcp mgfi stabuc
liequo^Augustiamicirianac%us:mulcosvariosqimorbosinctdctescquiscunim^^ mertedem sint
gillis dieb9 pancs Virgilio: vt vni ex stabulariis dari iussit.Interea a Crotoniatis pullus equi mirg pulchritudmis Csc
sari dono fuit missus'.qui oim iudicio spem portendebat j?-turis 3Cceleritacis imensg.Hunccn aspexisiecMaro:jngso
stabuli dixic nacu esseex morbosacqua:cV: no vinby valirursinieccelericace.Idcp veijifuisiTemuetuest.quodcu mgs
stabuli A ugusto recitaiT#.'duplicari ipsi i mercede pants iussir.Cu ite ex Hispania Augusto canes duo mitteren i:8C pa
reres eoR:dixit Virgilius:6^ animn celeritarecp futura.Quo cognito madatice^i augmetariVirgilio pancs.Dubitauic
August^Odhui nenliusccc^analterms^ldq^MaroneapTepoTreajbitratuse^quiacanu^equinam
gnorat.Amot s igit oibus arbitris::llu in penitiore partcdomus yocat:cltsolu rogat^an soat:qsna ecccxl qu5 ad Foclt
«iradoshoiesfacultatchrerNoui inqtMaroteCxsare Augustn:cl:fermc scquacudiisimortalibus ptatehabercr
vtqucuis foclice facias.Eoaio surri_rnditCaisar:vtsi veiji£>rogatu dixeris:beatu te scclicecp rcdda.Vtina ait Maro
intcrrogari ribi vera dicerc quea.iTac AugustusrPutatjalii me natu Oc^auio.cida suspicant aUo mc ^enicu viro. M.a
ro subndcns.faale inqe:si impune licetercp c)sencio loq iubes id dica.assirmat Csesar iuresurado nulln eius dissta acgrc
latuijt.imo no nisi donatu ab eo discesstii^ :ad hgc oculos oculss Augusti instgens Maro. sacilsus ait:in ceteris aialib*
cjualitates parentu:mathemacids:5C philosophiacognosci possunrim hoie nequaqr posfibise cst:sed de te coniecfturamt
habeo timile veti:vt quid exercucrit pater tuus scire possim Attenteexpetstabar.*Augustus quid n5 diceret*Atille;qti
tum egore mrelligerepossum:pistoris filius es inquit.C^bstupueratCaesar:6^statim qid pactosicn potuttit: aio vol
ucbat.Incerrupens Virgi.audimqtqpac^oidcoiicio.Cncjdaenudarim pdixerimqi c^mtelligi sciricp nomsiab erui
dicisiimis s^miscp virispocuisscnt. tu priceps orbss. itedCkl panes in mcrcede dari iussisti:qd quideaut pistons:auc
nati pistorcofficium erat. At deincepsinquit Casat. non a pistore:sed a regemagnanimo dona scres.PIacuit Casari
feceria:illucp plunmi seat: 8C Pollioni comedauic.Corpore 8C statura suitgrandiiaglino colore:faae rusticana: valitu
dine vana.Nam plerucp ab stomacho:et sauabus:acdoIorecap(tis laborabat:sanguinem etiam sfpius eieat;tibi vini
«si min mi:Fama est eum libidinss pronioris in pueros ftiisie:ied bom ita eum pueros amasse putaucruncvt Socrates
Alcibiadem:cx: Plato suos pueros.Verum inter omcs maxsme dilexit Cebete: 8CAlexandrti: quc secud^ bucolicom
segloga Alexim appellar.Donacu sibi ab Asinso Pollione: vtruncp no incruditum dimisit.Na Alexandrn Gramancil
Cebctem vero 3C poeta.vulgatn estf6sueuiise eum cu Plotia Hieria sed Ascqpius Pediai»1' anSrmatipsum postea ma
^busnatunarraresoIita:(nuitatugdeseaVaroadcoionemmuliCT!ss:vei^rjrinacissimerecusas^^^ sanevira:
vC arc 8£ animo/am probum suisse constsscivt Ncapoli parthcnias appeUajcetur vulgo* Ac si quandojRomac quo ra^
Aiiii