Vitruvius: M. Vitrvvii Pollionis De Architectvra Libri Decem (Lyon, 1552) [Cicognara, 712]

M. V IT R VV I I POll,
IVl S IS angiportis,&plateisconstitutis,arearum
ele&ioadopportunitatem &vsum communem ciui-
tatis,estexplicanda,aedibussacris,foro, reliquisq;locis
communibus. Etsieruntmceniasecundummare,area
vbi forum constituatu r, eligenda proxime portum:sin
autem mediterranea.inoppido medio. Aedibusvero
sacris.quorum Deonrm maximcin tutela ciuitas videturesTe, & Ioui,&
Iunoni,& Mineruae,inexcelsissimo loco,vnde mceniummaximapars
conspiciatur,areae distribuantur. Mercurio autem in foro, aut etiam vti
Isidi & Serapi,in emporio. Apollini patriq; Libero/ecundum theatrum.
Herculi, in quibus ciuitatibus non sunt gymnasia ncque amphitheatra,
adcircum. Marti,extravrbem,sedadcampum. Itemq; Veneriadpor-
tam. Idautem etiam Hetruscis aruspicibus,disciplinarum scriptisita est
dedicatum, extramurum, Veneris, Vulcani,Martisfanaideocollocari,
vtinon insuescat in vrbe adolescentibus seu matribusfamiliarum vene-
rea hbido. Vulcaniq; vi e mcenibus,religionibus & sacrificijs euocata, ab
timoreincendiorumaedificia videanturliberari. Martis vero diuinitas,
cum sit extra moenia dedicata,non erit inter ciues armigera dislensio, sed
ab hostibus ea defensa,a belli periculo conseruabit. 1 tem Cereri extravr-
bem loco, quo non semper homines, nisi per sacrificium .necesse habeanc
adire:cum religione caste sanftisq; moribus is locus debet tueri.Caeterisq;
dijs ad sacrificiorum rationes, aptae tcmplis areae sunt distribuendae. De
ipsis autem aedibus sacris faciendis, & de arearum symmetrijs, in tertio &
quarto volumine reddam rationes: quia in secundo visum est mihi ,pri»
mum de materiae copijs, quae in xditicijs suntparandae.quibussint virtu.
tibus, & quem habeant vsum, exponere, commensus ae dificiorum, & or-
dines,& genera singula symmetriarum peragere, & in singulis volumini-
bus explicare.
IN CAPVT VII. ANNOTAT.
Extra murum,Veneris,VuIcani, Martis fana.] renerem,vula-
num,£r Martem "vetercs Hctruscorum dficiplma moniti intra manium sipta ctl-
locandos non putauerunt,quod Ubidini,~yoluptati,tncendijs,iurrijs,Utibus praejfeitt.
Fos tn ~\rbe coluerunt,qui siugi ejfint, id efi,qui eis tebuspr&esisient, ~vnde di dt-
leficentiam gr matronas mah nibil deriuari pojsiet, atque adeo qui prodejsint. Ni-
que tamen perpctuum hocfiuit. Quimmo o~ alios aliquando in ~)'rbem ne obesiint
adsiciuerunt.Namfiebris sdnum in palatiosiuisifie apud Ciceronem,plinium,ey Vi-
lermm Maximum lenmus. Sicut Martis vltoris templum ad siorum ^Attgufti
Omdius O" Suctomm consiituunt. Veneris enim siuijfie in sioro Cmsiaris ~rel ipsie VI- '
truutus docet Lib. i i i. cap. i i.C apud Circum maximum Lmius coRocat. Vtd-
canum in circo Flaminio habuijsi legitur, 0~ apud comttium fiuijsisicnbunt Dit-
nysitm