DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7900#0150
WORMIANUM. i5y
tum ad Cccruleum vergentis, gravis & sionora, facile ex forma dignoscitur, ferreis hastis
adhxsisse.
Pompholyx disfert a Cadmia , quod non in solidum corpus condcnsetur, scd
tenuis tarinx modo patietibus adhxreat. Fit cx eadem materia, cum JEs cx lapidis
partibus coquitur torrefactis, aut cum separatum ab Argcnto in sui generis formam
perhcitur, tum fiwilla sursum fertur &* cvolat in superiorem domicilii xrarii partem,
adhxrcns ejus parietibus &: tecti laqueario, qux primum in bullas ut aqua tumet, mox
majore accedente lncremento, lanarum pcnicillis assimilatur, quandoque xrei coloris,
quandoque in candido cinerea,qualis nostra. Gcrmani SK3ctscr j5usscn-raud) Mcrm (omcs^
ofcit vocant. Hoc pacto sponte fit; scd cum cura quomodo prxparetur sussus vidc apud
Agricolam. Ec hxcprxstantior habetur;, utpotc candidissima &: lcvissima, a quibus ori-
tur Nil album dictum; conmiunior prxparandi modus est hic. A:s &: Cadmiam
fossilem altcrnis m ollas ponunt, ut ex iis fiat Orichalcum, fivilla, qux cx xrc rdoluta,
fertur sursum in opcrculi cavitatem, eamque implct Pompholigc. Si opcrculo tecta non
fuetit Olla, & favilla cum Jigno aut cincre in siiblimc iublata, parietibus rornacum ad-
hxrcar, Spodon constituit.
PomphoJyx tcnuium est partium, qux si lavetur, tcstc Galcno, fit Mcdicina omnium
prxstantissima, citra morsum cxiiccandi vim habcns; quocirca in cancrosis & malignis
ulccribus cjus usus est. Additur Collyriis, qux oculorum siuxionibus,pussulis ^AvKt^tvctj
dictis adhibentur, adani &: pudcndorum ulccra ctiam commendatur.
S p o d o n factitiam quidam Cincrulam vocant, Gcrmani .stustcii-raud) / gcncrc non
diftert a Pompholige , quia xque favilla cst ex cadcm matcria orta ; fcd (pccic. Pom-
pholyx cnim Jevis cst & candida, prxsertim ca qux cum cura prxparatur. Spodos gra-
vior,cinereaaut lutca,-partim adhxrcns ad cxteriora fornacum latera, partim dccidcns
insolum; unde aut delatcribus abraditur, aut intcrra converntur. Eaautcm duplexcst
ratione coloris, cinerea &: Lutca.
Spodos cinerea, ££cip g:mvcv .^Usscn-raud) / fit in fornacibus, in quibus vcnx
auri, argenti, PJumbi nigri coquuntur.
Spccies Spodos, qux Pompholigis locum occuparc potcst, ca solum cst. Sed in qui-
bus venx xris, ALs, Cadmia, Pyrites elaboratur, cincrea Spodos vera colligitur.
Spodos lutea, ©c(Dcr Jputscn-raud) / fit luper sccundas fornaccs, in quibus Ar-
gentum e Plumbo separatur; Plumbi cnim pars vi ignis cxusta in lublime fcrtur, elficit-
que lianc spccicm.
Spodos omnislota & a sordibus, Carbonibus, terra, pilis purgata, casdcm quas Ponv
pholyx vires obtinct, scd non adco tcnuium cst partium.
C a p. XVI.
T)e Lithargyro & Molybdeni,
\ / Etallica factitia in primis fornacrbus claborari lolita jam vidimus ; scquuntur
^ quxinsecundisfiunt, &a quibuldam etiam adscorias reieruntur. Ejus gcncris sunt
Lithargyrum & Molybdcna.
Litha rgyros lapis argenti, Latinis spuma Argcnti, rcclius, Agricola tcstc,
spuma aut Lapis Plumbi, quia ex co, non vcro Argcnto sit, Getmanis ©lcrs aut ©tfsw*
gsctf. Fit ex Plumbo diutius m fornacibus cocto , doncc convcrtatur in lubstantiam
quandam, olci modo liquidam, qux frigefacta concrcscit in similitudincm /pum.r. Hoc
autcm contingit , cum Argcntum, Plumbo mistum , purgatur in sccundis sornaci-
bus. Hinc sit argcnti appcllationem quod contraxerit, quamvis sinc Argcnto ex solo
Plumbo, aut vcna Plumbi ficri possit. Modi autem, quibus siat, plurimi surtt.
Primo ex arena Plumbaria, secundo cx lapidc Plumbario , tcrtio cx Plumbcis Ia-
minis, qux in catino coquuntur, dum partim vertantur in Lithargyrium , partimiss
Plumbaginem. Qvtarto ex mistura Plumbi & Argenti. Qjainto cx mistura Plumbi &
Auri & Argenti, ubi Metalla illa nobilia pura rcdduntut & iegrcgantur, PJumbum vero
totum vertitur in Lithargyrum & Plumbaginem.
Duum gcnerum est , coloribus saltem diftercntiam constituentibus: una Chrysitis,
qux fulva est, aurci quasi coloris: altera Argyritis, candida ad Argenti colotcm accc-
dens, led utraque in eadem massa &: tabulato simul sxpe invenitur; Argyritcs ©tlOcr-^scs
prxfer.
»
tum ad Cccruleum vergentis, gravis & sionora, facile ex forma dignoscitur, ferreis hastis
adhxsisse.
Pompholyx disfert a Cadmia , quod non in solidum corpus condcnsetur, scd
tenuis tarinx modo patietibus adhxreat. Fit cx eadem materia, cum JEs cx lapidis
partibus coquitur torrefactis, aut cum separatum ab Argcnto in sui generis formam
perhcitur, tum fiwilla sursum fertur &* cvolat in superiorem domicilii xrarii partem,
adhxrcns ejus parietibus &: tecti laqueario, qux primum in bullas ut aqua tumet, mox
majore accedente lncremento, lanarum pcnicillis assimilatur, quandoque xrei coloris,
quandoque in candido cinerea,qualis nostra. Gcrmani SK3ctscr j5usscn-raud) Mcrm (omcs^
ofcit vocant. Hoc pacto sponte fit; scd cum cura quomodo prxparetur sussus vidc apud
Agricolam. Ec hxcprxstantior habetur;, utpotc candidissima &: lcvissima, a quibus ori-
tur Nil album dictum; conmiunior prxparandi modus est hic. A:s &: Cadmiam
fossilem altcrnis m ollas ponunt, ut ex iis fiat Orichalcum, fivilla, qux cx xrc rdoluta,
fertur sursum in opcrculi cavitatem, eamque implct Pompholigc. Si opcrculo tecta non
fuetit Olla, & favilla cum Jigno aut cincre in siiblimc iublata, parietibus rornacum ad-
hxrcar, Spodon constituit.
PomphoJyx tcnuium est partium, qux si lavetur, tcstc Galcno, fit Mcdicina omnium
prxstantissima, citra morsum cxiiccandi vim habcns; quocirca in cancrosis & malignis
ulccribus cjus usus est. Additur Collyriis, qux oculorum siuxionibus,pussulis ^AvKt^tvctj
dictis adhibentur, adani &: pudcndorum ulccra ctiam commendatur.
S p o d o n factitiam quidam Cincrulam vocant, Gcrmani .stustcii-raud) / gcncrc non
diftert a Pompholige , quia xque favilla cst ex cadcm matcria orta ; fcd (pccic. Pom-
pholyx cnim Jevis cst & candida, prxsertim ca qux cum cura prxparatur. Spodos gra-
vior,cinereaaut lutca,-partim adhxrcns ad cxteriora fornacum latera, partim dccidcns
insolum; unde aut delatcribus abraditur, aut intcrra converntur. Eaautcm duplexcst
ratione coloris, cinerea &: Lutca.
Spodos cinerea, ££cip g:mvcv .^Usscn-raud) / fit in fornacibus, in quibus vcnx
auri, argenti, PJumbi nigri coquuntur.
Spccies Spodos, qux Pompholigis locum occuparc potcst, ca solum cst. Sed in qui-
bus venx xris, ALs, Cadmia, Pyrites elaboratur, cincrea Spodos vera colligitur.
Spodos lutea, ©c(Dcr Jputscn-raud) / fit luper sccundas fornaccs, in quibus Ar-
gentum e Plumbo separatur; Plumbi cnim pars vi ignis cxusta in lublime fcrtur, elficit-
que lianc spccicm.
Spodos omnislota & a sordibus, Carbonibus, terra, pilis purgata, casdcm quas Ponv
pholyx vires obtinct, scd non adco tcnuium cst partium.
C a p. XVI.
T)e Lithargyro & Molybdeni,
\ / Etallica factitia in primis fornacrbus claborari lolita jam vidimus ; scquuntur
^ quxinsecundisfiunt, &a quibuldam etiam adscorias reieruntur. Ejus gcncris sunt
Lithargyrum & Molybdcna.
Litha rgyros lapis argenti, Latinis spuma Argcnti, rcclius, Agricola tcstc,
spuma aut Lapis Plumbi, quia ex co, non vcro Argcnto sit, Getmanis ©lcrs aut ©tfsw*
gsctf. Fit ex Plumbo diutius m fornacibus cocto , doncc convcrtatur in lubstantiam
quandam, olci modo liquidam, qux frigefacta concrcscit in similitudincm /pum.r. Hoc
autcm contingit , cum Argcntum, Plumbo mistum , purgatur in sccundis sornaci-
bus. Hinc sit argcnti appcllationem quod contraxerit, quamvis sinc Argcnto ex solo
Plumbo, aut vcna Plumbi ficri possit. Modi autem, quibus siat, plurimi surtt.
Primo ex arena Plumbaria, secundo cx lapidc Plumbario , tcrtio cx Plumbcis Ia-
minis, qux in catino coquuntur, dum partim vertantur in Lithargyrium , partimiss
Plumbaginem. Qvtarto ex mistura Plumbi & Argenti. Qjainto cx mistura Plumbi &
Auri & Argenti, ubi Metalla illa nobilia pura rcdduntut & iegrcgantur, PJumbum vero
totum vertitur in Lithargyrum & Plumbaginem.
Duum gcnerum est , coloribus saltem diftercntiam constituentibus: una Chrysitis,
qux fulva est, aurci quasi coloris: altera Argyritis, candida ad Argenti colotcm accc-
dens, led utraque in eadem massa &: tabulato simul sxpe invenitur; Argyritcs ©tlOcr-^scs
prxfer.
»