DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.34274#0179
Tir.I. de Judiciis. l6p
milia, de quibus supra ; aut media, uti Probatio,
nes; auc consequentla, uti Executlo.
g Judiciorum varia divido eA. Secundum ma-
tetiamaliudeAcivilehveprivatum , quo priva-
tum commodum quis persequitur; asiud crimi-
nate iivepubiicum , quo ayitur ad poenam cor-
poralem vel pecuniariam AAo appticandam. Ci-
vile iterum, aliud eAptoprium tale , quod jute
tiviii conAitutum,asiudpra:torium , quod ex
Edido Praetoris conAituitur. Atiud item dire-
dum,quodex verbislegis, aliud utile , quodex
mente interpretatione iegis venit. Opponitur
&diredo contrarium , de quo infra suislocis A-
liudeApersonale, tnpersbnamdiredum , atiud
teale diredum in rem: eamq; ve! particularem , &
conAitult Judicium particulare Ave speciale , cu-
jusordinis#Areivindicatio;veiunivcria!em , &
ponitjudiciumuniversale ; quouniversalequid
petitur; cujus modisunt quatuor judicia numera-
ta j5%. scilicer, hx-
reditas,bonorum poAeisio, adrogatio&addidio
bonorum iibertatum conservandarum causa. EA
& generate Judicium , quoagiturquidemdeu-
no jure, Ad quod habet divcrsasspecics , utieA
adio pro tocio, negotiorum geAorum, tutetse.
^ SecundumformamaliudeA ordinarium , in
quo ordo Au niodusremcontroversamtradan-
di legitimus &uAtatusobArvatur aMagiAratu ,
vel per A, vei per alium jus dicente , non pro ar-
bitrio Aio , scd cxprxAripto juris Aquendofor-
mutam Atcmncm in juredicendo: atiad extraor-
dinarium, in quo legitimus & uAtatus ille pro-
cedendi modusnonArvatur, nec attenditur for-
mularum conceptio, quae sublatxsunt , C.
Ut hodievetint omnia judicioeAe
extraordinaria , cum extra ordinem adeundi Prae-
toris, impetrandae adioniscaus3. , ius dicatur.
Judiciumsummariumdicitur , quoddeptano,
AneArepituautAgutajudiciiproceditur , &prx.
ter citationem & neceAarias probationes retiqua
jutissoiemniaemittuntur, (Yyw.Jat/ic P[S.
g Secundum quaiitatem atia suntjadicia bonae
Adci, aliaAsidijuris. In iiiistiberapoteAas ju-
dici a tege permittitur ex bone & aequo aiAiman,
di, quantua* adori reAituunt. In his vero praeci-
se adAridus eAprenuntiare de adione in judi-
cium deduda, secundum naturamei a juredatam,
^<i?tcM^.exquoTit. alia:
diviAones eAcoiiigere.
Judicium conAituunt tres persbnae ; Ador qui
provocat; Reus qui provocatur,& judex , qui cau-
iam auditam dcRnit. Sunt & aliae persoax , led
tantum acceAbrix, ut! Procuratore: , Advocati,
Tabutari! , & Amiles. Didusjudex.sccundum
IhdorumiMc./cr^r, ^#HS.quaA jus dicens popu-
lo, hve jure diseeptans. Jure autem disccptarccA
juAejudicare, &Acundum leges: unde Ciceroni
MagiAratus eA lex loquens.
Judicum aliuseA ordinarius, qui propriam & ***
jute suo.Ailicet MagiAratus, habec& exercet ju-
risdidionem: alius delegatus , quiaurmandatatu
habet jurisdidionem alienobeneAcio , aut datus
eA ad controverAae notionem & cognitionem :
qualisdicitur vulgo Pedaneus, quod non pro tri-
bunati, Ad loco inferiori, ubi MagiAratus subAL
lia habet, judicet, qui didd AntentiH fundus cA
suo munere.
UbisctendumdiversumesTe, mandare jurisdi. H
dionem,& dare judicem , ctsi aliqui temere idem
ede velint. Nam mandare jurisdidionem eA qui-
dem judicem dare, Ad cum imperio & exequen-
difacultate:idenim jurisdidio AgniAcat. judi-
cem dare eA notionem sivecognirionem permit-
tere, sine jurisdidionc & imperio, atq; ita etiam si-
ne exequendipot.eAatc, quxeA penes cum, qui dc-
dit.EA&eadifserentia, quod ille judicem dare
poAit, /.CM7M non etiam h!c;niA
aPrincipcsitdatus, qui habetur locoordinarii ,
propter poteAatem dantis, ut & judicem dare poA-
ht/. exequi suas sententias, uti aper-
tedccisiimeA jurecanon!co,c.6)^4r.t6. ^<^1
Has disserentias agnoseit Duarenus ^X).
P^? i<). & Donell. t7. c.
ObAare videtur , quod habet
CMi e/? j^ri^. ubi indtAinde dicitur, quod
habens jurisdidionem cam mandate poAit. Ve-
rum diAinguendumcAmter judicem dare , 8c
jurisdidionem mandare .- neque enim haec eadem
eAe, ut quidam putarunt, jam didum, cum in da.
tumjudicemnihiljurisdidionistranseat , sed ea
maneat penes eum, qui judiceui d.edlc, qui & exc-
quitur Axtentiam abeo didam. a/. /. ij-.
PoActvideri obAare/.
ubi eum,quijudicare jubet , ideAjudicemdat ,
MagiAratumeAeoportet : cui autem eAmanda-
ta jurisdidio, non eA MagiAratus. Verum hoc iti
Atquoadhonorem MagiAratus, eAtamenejus
loco, ejusque vice fungitur,/.Jo/er t6.Jbp. ^.y. at-
que ita pro MagiAratu habendus.
Judicare & judices cAe, qui Rcbuspub praesunr,
Reges & Principes, & conveniens cA, & antiquis
tempotibus apud varios populos: juAitix adminiA.
causa , Reges ac Principes creari uAcatumfaiAe
constat ex Herod. s. t. & Cicer, t. aliis-
y q^e.
milia, de quibus supra ; aut media, uti Probatio,
nes; auc consequentla, uti Executlo.
g Judiciorum varia divido eA. Secundum ma-
tetiamaliudeAcivilehveprivatum , quo priva-
tum commodum quis persequitur; asiud crimi-
nate iivepubiicum , quo ayitur ad poenam cor-
poralem vel pecuniariam AAo appticandam. Ci-
vile iterum, aliud eAptoprium tale , quod jute
tiviii conAitutum,asiudpra:torium , quod ex
Edido Praetoris conAituitur. Atiud item dire-
dum,quodex verbislegis, aliud utile , quodex
mente interpretatione iegis venit. Opponitur
&diredo contrarium , de quo infra suislocis A-
liudeApersonale, tnpersbnamdiredum , atiud
teale diredum in rem: eamq; ve! particularem , &
conAitult Judicium particulare Ave speciale , cu-
jusordinis#Areivindicatio;veiunivcria!em , &
ponitjudiciumuniversale ; quouniversalequid
petitur; cujus modisunt quatuor judicia numera-
ta j5%. scilicer, hx-
reditas,bonorum poAeisio, adrogatio&addidio
bonorum iibertatum conservandarum causa. EA
& generate Judicium , quoagiturquidemdeu-
no jure, Ad quod habet divcrsasspecics , utieA
adio pro tocio, negotiorum geAorum, tutetse.
^ SecundumformamaliudeA ordinarium , in
quo ordo Au niodusremcontroversamtradan-
di legitimus &uAtatusobArvatur aMagiAratu ,
vel per A, vei per alium jus dicente , non pro ar-
bitrio Aio , scd cxprxAripto juris Aquendofor-
mutam Atcmncm in juredicendo: atiad extraor-
dinarium, in quo legitimus & uAtatus ille pro-
cedendi modusnonArvatur, nec attenditur for-
mularum conceptio, quae sublatxsunt , C.
Ut hodievetint omnia judicioeAe
extraordinaria , cum extra ordinem adeundi Prae-
toris, impetrandae adioniscaus3. , ius dicatur.
Judiciumsummariumdicitur , quoddeptano,
AneArepituautAgutajudiciiproceditur , &prx.
ter citationem & neceAarias probationes retiqua
jutissoiemniaemittuntur, (Yyw.Jat/ic P[S.
g Secundum quaiitatem atia suntjadicia bonae
Adci, aliaAsidijuris. In iiiistiberapoteAas ju-
dici a tege permittitur ex bone & aequo aiAiman,
di, quantua* adori reAituunt. In his vero praeci-
se adAridus eAprenuntiare de adione in judi-
cium deduda, secundum naturamei a juredatam,
^<i?tcM^.exquoTit. alia:
diviAones eAcoiiigere.
Judicium conAituunt tres persbnae ; Ador qui
provocat; Reus qui provocatur,& judex , qui cau-
iam auditam dcRnit. Sunt & aliae persoax , led
tantum acceAbrix, ut! Procuratore: , Advocati,
Tabutari! , & Amiles. Didusjudex.sccundum
IhdorumiMc./cr^r, ^#HS.quaA jus dicens popu-
lo, hve jure diseeptans. Jure autem disccptarccA
juAejudicare, &Acundum leges: unde Ciceroni
MagiAratus eA lex loquens.
Judicum aliuseA ordinarius, qui propriam & ***
jute suo.Ailicet MagiAratus, habec& exercet ju-
risdidionem: alius delegatus , quiaurmandatatu
habet jurisdidionem alienobeneAcio , aut datus
eA ad controverAae notionem & cognitionem :
qualisdicitur vulgo Pedaneus, quod non pro tri-
bunati, Ad loco inferiori, ubi MagiAratus subAL
lia habet, judicet, qui didd AntentiH fundus cA
suo munere.
UbisctendumdiversumesTe, mandare jurisdi. H
dionem,& dare judicem , ctsi aliqui temere idem
ede velint. Nam mandare jurisdidionem eA qui-
dem judicem dare, Ad cum imperio & exequen-
difacultate:idenim jurisdidio AgniAcat. judi-
cem dare eA notionem sivecognirionem permit-
tere, sine jurisdidionc & imperio, atq; ita etiam si-
ne exequendipot.eAatc, quxeA penes cum, qui dc-
dit.EA&eadifserentia, quod ille judicem dare
poAit, /.CM7M non etiam h!c;niA
aPrincipcsitdatus, qui habetur locoordinarii ,
propter poteAatem dantis, ut & judicem dare poA-
ht/. exequi suas sententias, uti aper-
tedccisiimeA jurecanon!co,c.6)^4r.t6. ^<^1
Has disserentias agnoseit Duarenus ^X).
P^? i<). & Donell. t7. c.
ObAare videtur , quod habet
CMi e/? j^ri^. ubi indtAinde dicitur, quod
habens jurisdidionem cam mandate poAit. Ve-
rum diAinguendumcAmter judicem dare , 8c
jurisdidionem mandare .- neque enim haec eadem
eAe, ut quidam putarunt, jam didum, cum in da.
tumjudicemnihiljurisdidionistranseat , sed ea
maneat penes eum, qui judiceui d.edlc, qui & exc-
quitur Axtentiam abeo didam. a/. /. ij-.
PoActvideri obAare/.
ubi eum,quijudicare jubet , ideAjudicemdat ,
MagiAratumeAeoportet : cui autem eAmanda-
ta jurisdidio, non eA MagiAratus. Verum hoc iti
Atquoadhonorem MagiAratus, eAtamenejus
loco, ejusque vice fungitur,/.Jo/er t6.Jbp. ^.y. at-
que ita pro MagiAratu habendus.
Judicare & judices cAe, qui Rcbuspub praesunr,
Reges & Principes, & conveniens cA, & antiquis
tempotibus apud varios populos: juAitix adminiA.
causa , Reges ac Principes creari uAcatumfaiAe
constat ex Herod. s. t. & Cicer, t. aliis-
y q^e.