DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12234#0030
376
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ.
τοις λειψάνοις, έχοντα .ουχί απλά χλάσματα, λ. χ.
1/2 ΐ/4κ.τ.λ., ώς οί ψάλλεις εν τή λογαρική των
Βυζαντινών (δρ. αυτήν νΰν εν Ζβοΐαδπαβ Νον. ΟοηβΙ.
σελ. 38ο κ. εφ.), άλλ' υποδεεστέρας μονάδας λο-
γιστικός ή νομισματικάς, δεν δύνανται να ηναι τά
λεγόμενα χάλκινα δηνάρια, τά επί των διαδόχων τοϋ
Κωνσταντίνου έν χρήσει όντα, τά υπό τοΰ αύτοκρά-
τορος Αναστασίου (491—51 Η) δια τοΰ νουμίου πα-
ρασταθέντα, εξ ών ζπ αύτών μεν 5760 έ'ως 6000
ύπελογίζοντο είς τό χρυσοΰν νόμισμα (δοΐίιΐϋδ) τοΰ
Κωνσταντίνου, έπι δέ Ιουστινιανού 7200 έως
8750. Διότι ταϋτα ήσαν το ελάχιστον χάλκινον κέρ-
μα χαί ή ελαχίστη λογιστική μονάς, ούδεμίαν έ-
χοντα ύποδιαίρεσιν μονάδος λογιστικής (ορ. ΤΗ.
ΜοαίΓΤίδεη Ο. ά. Κ Μ. ^Υ. σελ. 790. 806. 847.
ΜβΓςυβπΙΙ Κ. Αΐΐ. 3, 2 σελ. 24. Ρ. ΗυΙΐδοΗ ΜβίΓοΙ.
σελ, 253. Γίη^ ΟοδοΙι. Ογ. υ. (1 Κοοι. σελ. 438
γερμ. μετάφρ.).
Είναι άρα το έν τοις υπολογισμοϊς των λειψάνων
δηνάριον ή το Νερώνειον, το ίσότιμον τή Αττική
δραχμή, ή τό δηνάριον τό έν τή τοϋ Διοκλητιανοΰ
διατιμήσει των ώνίων, ου ή άξία ακριβώς μέν αγνοεί-
ται, πάντως δ'ήν πολλω μικρότερα τοϋ άργυροΰ Νε-
ρώνειου δηναρίου. Άλλ'οιον δήποτε είναι τό δηνάριον
τοΰτο των λίθων, άφοΰ έπι τών του μεγάλου Κων-
σταντίνου διαδόχων Κωνσταντίνου τοΰ Β' και Ιου-
λιανού εισήχθησαν άπό τοΰ 360 μ. Χ. τά κεράτια
(δϋίφίαβ, ορ. Ρίηΐβ^. αυτόθι σελ. 438, Ηϋΐΐ. Μβ
ΙγοΙ. σελ. 248, ΜβΓςυαηΙι. Κ. Αΐΐ. 3, 2 σελ. 23) και
τήν έ και ς-' εκατονταετηρίδα έγενοντο συνήθη είς
τους υπολογισμούς τοΰ κράτους μετά τοΰ (χρυσού)
νομίσματος (όρ. ΤΙι. Μοπιηίδβη Ο. ά. Κ. Μ. λ¥. σελ.
791), οΰ μόνον είναι άπίθανον, όχι έν Αθήναις έξη-
κολούθουν και μετά τήν είςαγωγήν τοΰ Θεοδοσιανοΰ
κώδηκος (438 μ. Χ.) να ύπολογίζωσι κατά δηνάρια
εΐτε Νερώνεια ειτε Δ'.οκλητιάνεια, άλλά και μαρτυ-
ρία υπάρχει περί υπολογισμού έν Αθήναις γενομέ-
νου δια νομισμάτων (δοΐΐϋϊ), ψ παρέχει ήμϊν ό Δα-
μάσκιος, τήν έπι Πρόκλου πρόσοδον της περιουσίας
τών διαδόχων τοϋ Πλάτωνος διά νομισμάτων
υπολογίζων (β.Ισιδώρου παρά Φωτίωβιβλ. σελ. 346
Βεΐί, πρβ ΡιπΙβ^. αυτόθι σελ. 270). Έκ τούτου φαίνε-
ται, δτι τό μνημεΐον πρέπει νά τεθή, εάν μή προ τοΰ
360 , άλλά πάντως προ τοΰ θανάτου τοΰ Πρόκλου
(485 μ. Χ.) και ίσως προ της είςαγωνής τοΰ Θεο-
δοσιανοΰ κώδηκος (438 μ. Χ.)
Επειδή δέ ή έν τοις λειψάνοις μονάς ή υποδεε-
στέρα τοΰ διά τοΰ Χ παριστανομένου δηναρίου είναι
ού μόνον τό έκτον αύτοΰ και τον αυτόν λόγον έχει
τοϋ όβολοϋ προς τήν Άττικήν δραχμήν, άλλά και έκ
τοΰ χαρακτήρος ΔΡ, δι'ού παρίσταται ή μονάς αύτη,
ύπεμφαίνεται δτι ώνομάζετο δραχμή, φαίνεται, δτι
οί λίθοι άνήκουσιν ει; έποχήν, καθ ην ήν έν χρήσει
τό Νερώνειον δηνάριον τό ίσότιμοντή "Αττική δραχμή
και μετ'αύτοϋ νέα τις δραχμή ισότιμος τω 'Αττικω
όβολω.
Νέαν τοιαύτην δραχμήν, οι* εμφανίζεται ή έν
τοις λειψάνοις μετά τών όβολών και τριωβόλων της,
τό 1 /6 ούσα τοΰ δηναρίου και ισότιμος τω όβολω,
ήδύναντο νά είςαγάγωσιν οί Αθηναίοι. Ευχερές ήν,
άφοΰ δι'αΰτοκρατορικής διαταγής ή Αττική δραχμή
μετωνομάσθη δηνάριον, νά μετονομάσωσι 'όν μέν ό«
βολόν δραχμήν, τον δέ τέως όνομαζόμενον χαλκοΰν
νά μετονομάοωσιν όβολόν. Άλλά περί τοιαύτης με-
τονομασίας τών νομισμάτων κατά τους πρώτους αυ-
τοκρατορικούς χρόνους ουδεμία μαρτυρία παρά τοις
άρχαίοις υπάρχει. Λέγει μεν ό Χάρων παρά Λου-
κιανω (Χάρ. 11) τω Έρμη, δτι γνωρίζει τον χ α λ-
κδν έκ τοΰ οβολοΰ, ον λαμβάνει παρ'έκά-
στου τών χαταπλεόντων είς τον Αϊδην, και δύνανται
ταΰτα νά σημαίνωσιν, δτι χάλκινόν τι νόμισμα ώ-
νομάζετο έπι Λουκιανοΰ όβολός (δρ. Βουΐό Ιβδ Μοη.
(ΐΆΐΙ). σελ. 73. 101. 400)· άλλά παρά Πλουτάρχω
(Φάβ. Μάξ. χεφ. 4) το τριτημόριον τοΰ ρωμαϊκού
δηναρίου ερμηνεύεται σαφώς δύοόβολοί, ο'ίτινες
είναι άργυροι, ούχί χάλκινοι. Ή άφορμή είς τήν είςα-
γωγήν τής νέας ταύτης δραχμές πρέπει νά ζητηθί]
ισως είς τήν έποχήν, καθ ην είς τό 'Ρωμαϊκόν κρά-
τος φαίνονται έν χρήσει δύο δηνάρια διαφόρου άξίας.
Είναι γνωστόν, δτι τό τοΰ Νέρωνος άργυροΰν
δηνάριον, τό θεωρηθέν και αυτό ίσότιμον τή Αττική
δραχμή, δπιρ ειχεν έξαχρειωθή υπό τών μετά
ταύτα αυτοκρατόρων, είς τους χρόνους τοϋ Διοκλη-
τιανοΰ άνενεώθη και διετηρήθη μέχρι Κωνσταντίνου,
ίί και τό άληθές όνομα υπό τίνων άμφιβάλλεται.
(δρ. ΜαΓ(]υαΓ(11. Κ. ΑΙ*. 1, 2, σελ. 21 και 23, Ηοΐ-
ΐ5Ρίι ΜθΙγοΙ. σελ. 248 και πρβ. Ρΐηία^ Ογ. υ. ά.
βϋια» σελ. 438). 'Αλλ'ένταύτφ είτε έξ εδίκτου αυ-
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ.
τοις λειψάνοις, έχοντα .ουχί απλά χλάσματα, λ. χ.
1/2 ΐ/4κ.τ.λ., ώς οί ψάλλεις εν τή λογαρική των
Βυζαντινών (δρ. αυτήν νΰν εν Ζβοΐαδπαβ Νον. ΟοηβΙ.
σελ. 38ο κ. εφ.), άλλ' υποδεεστέρας μονάδας λο-
γιστικός ή νομισματικάς, δεν δύνανται να ηναι τά
λεγόμενα χάλκινα δηνάρια, τά επί των διαδόχων τοϋ
Κωνσταντίνου έν χρήσει όντα, τά υπό τοΰ αύτοκρά-
τορος Αναστασίου (491—51 Η) δια τοΰ νουμίου πα-
ρασταθέντα, εξ ών ζπ αύτών μεν 5760 έ'ως 6000
ύπελογίζοντο είς τό χρυσοΰν νόμισμα (δοΐίιΐϋδ) τοΰ
Κωνσταντίνου, έπι δέ Ιουστινιανού 7200 έως
8750. Διότι ταϋτα ήσαν το ελάχιστον χάλκινον κέρ-
μα χαί ή ελαχίστη λογιστική μονάς, ούδεμίαν έ-
χοντα ύποδιαίρεσιν μονάδος λογιστικής (ορ. ΤΗ.
ΜοαίΓΤίδεη Ο. ά. Κ Μ. ^Υ. σελ. 790. 806. 847.
ΜβΓςυβπΙΙ Κ. Αΐΐ. 3, 2 σελ. 24. Ρ. ΗυΙΐδοΗ ΜβίΓοΙ.
σελ, 253. Γίη^ ΟοδοΙι. Ογ. υ. (1 Κοοι. σελ. 438
γερμ. μετάφρ.).
Είναι άρα το έν τοις υπολογισμοϊς των λειψάνων
δηνάριον ή το Νερώνειον, το ίσότιμον τή Αττική
δραχμή, ή τό δηνάριον τό έν τή τοϋ Διοκλητιανοΰ
διατιμήσει των ώνίων, ου ή άξία ακριβώς μέν αγνοεί-
ται, πάντως δ'ήν πολλω μικρότερα τοϋ άργυροΰ Νε-
ρώνειου δηναρίου. Άλλ'οιον δήποτε είναι τό δηνάριον
τοΰτο των λίθων, άφοΰ έπι τών του μεγάλου Κων-
σταντίνου διαδόχων Κωνσταντίνου τοΰ Β' και Ιου-
λιανού εισήχθησαν άπό τοΰ 360 μ. Χ. τά κεράτια
(δϋίφίαβ, ορ. Ρίηΐβ^. αυτόθι σελ. 438, Ηϋΐΐ. Μβ
ΙγοΙ. σελ. 248, ΜβΓςυαηΙι. Κ. Αΐΐ. 3, 2 σελ. 23) και
τήν έ και ς-' εκατονταετηρίδα έγενοντο συνήθη είς
τους υπολογισμούς τοΰ κράτους μετά τοΰ (χρυσού)
νομίσματος (όρ. ΤΙι. Μοπιηίδβη Ο. ά. Κ. Μ. λ¥. σελ.
791), οΰ μόνον είναι άπίθανον, όχι έν Αθήναις έξη-
κολούθουν και μετά τήν είςαγωγήν τοΰ Θεοδοσιανοΰ
κώδηκος (438 μ. Χ.) να ύπολογίζωσι κατά δηνάρια
εΐτε Νερώνεια ειτε Δ'.οκλητιάνεια, άλλά και μαρτυ-
ρία υπάρχει περί υπολογισμού έν Αθήναις γενομέ-
νου δια νομισμάτων (δοΐΐϋϊ), ψ παρέχει ήμϊν ό Δα-
μάσκιος, τήν έπι Πρόκλου πρόσοδον της περιουσίας
τών διαδόχων τοϋ Πλάτωνος διά νομισμάτων
υπολογίζων (β.Ισιδώρου παρά Φωτίωβιβλ. σελ. 346
Βεΐί, πρβ ΡιπΙβ^. αυτόθι σελ. 270). Έκ τούτου φαίνε-
ται, δτι τό μνημεΐον πρέπει νά τεθή, εάν μή προ τοΰ
360 , άλλά πάντως προ τοΰ θανάτου τοΰ Πρόκλου
(485 μ. Χ.) και ίσως προ της είςαγωνής τοΰ Θεο-
δοσιανοΰ κώδηκος (438 μ. Χ.)
Επειδή δέ ή έν τοις λειψάνοις μονάς ή υποδεε-
στέρα τοΰ διά τοΰ Χ παριστανομένου δηναρίου είναι
ού μόνον τό έκτον αύτοΰ και τον αυτόν λόγον έχει
τοϋ όβολοϋ προς τήν Άττικήν δραχμήν, άλλά και έκ
τοΰ χαρακτήρος ΔΡ, δι'ού παρίσταται ή μονάς αύτη,
ύπεμφαίνεται δτι ώνομάζετο δραχμή, φαίνεται, δτι
οί λίθοι άνήκουσιν ει; έποχήν, καθ ην ήν έν χρήσει
τό Νερώνειον δηνάριον τό ίσότιμοντή "Αττική δραχμή
και μετ'αύτοϋ νέα τις δραχμή ισότιμος τω 'Αττικω
όβολω.
Νέαν τοιαύτην δραχμήν, οι* εμφανίζεται ή έν
τοις λειψάνοις μετά τών όβολών και τριωβόλων της,
τό 1 /6 ούσα τοΰ δηναρίου και ισότιμος τω όβολω,
ήδύναντο νά είςαγάγωσιν οί Αθηναίοι. Ευχερές ήν,
άφοΰ δι'αΰτοκρατορικής διαταγής ή Αττική δραχμή
μετωνομάσθη δηνάριον, νά μετονομάσωσι 'όν μέν ό«
βολόν δραχμήν, τον δέ τέως όνομαζόμενον χαλκοΰν
νά μετονομάοωσιν όβολόν. Άλλά περί τοιαύτης με-
τονομασίας τών νομισμάτων κατά τους πρώτους αυ-
τοκρατορικούς χρόνους ουδεμία μαρτυρία παρά τοις
άρχαίοις υπάρχει. Λέγει μεν ό Χάρων παρά Λου-
κιανω (Χάρ. 11) τω Έρμη, δτι γνωρίζει τον χ α λ-
κδν έκ τοΰ οβολοΰ, ον λαμβάνει παρ'έκά-
στου τών χαταπλεόντων είς τον Αϊδην, και δύνανται
ταΰτα νά σημαίνωσιν, δτι χάλκινόν τι νόμισμα ώ-
νομάζετο έπι Λουκιανοΰ όβολός (δρ. Βουΐό Ιβδ Μοη.
(ΐΆΐΙ). σελ. 73. 101. 400)· άλλά παρά Πλουτάρχω
(Φάβ. Μάξ. χεφ. 4) το τριτημόριον τοΰ ρωμαϊκού
δηναρίου ερμηνεύεται σαφώς δύοόβολοί, ο'ίτινες
είναι άργυροι, ούχί χάλκινοι. Ή άφορμή είς τήν είςα-
γωγήν τής νέας ταύτης δραχμές πρέπει νά ζητηθί]
ισως είς τήν έποχήν, καθ ην είς τό 'Ρωμαϊκόν κρά-
τος φαίνονται έν χρήσει δύο δηνάρια διαφόρου άξίας.
Είναι γνωστόν, δτι τό τοΰ Νέρωνος άργυροΰν
δηνάριον, τό θεωρηθέν και αυτό ίσότιμον τή Αττική
δραχμή, δπιρ ειχεν έξαχρειωθή υπό τών μετά
ταύτα αυτοκρατόρων, είς τους χρόνους τοϋ Διοκλη-
τιανοΰ άνενεώθη και διετηρήθη μέχρι Κωνσταντίνου,
ίί και τό άληθές όνομα υπό τίνων άμφιβάλλεται.
(δρ. ΜαΓ(]υαΓ(11. Κ. ΑΙ*. 1, 2, σελ. 21 και 23, Ηοΐ-
ΐ5Ρίι ΜθΙγοΙ. σελ. 248 και πρβ. Ρΐηία^ Ογ. υ. ά.
βϋια» σελ. 438). 'Αλλ'ένταύτφ είτε έξ εδίκτου αυ-