DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12177#0036
Μ2
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ.
όμως ήθελε κρίνει νά νέμωνται κοινή τήν Λευκάδα,
άν δεν ήτο αποικία αμφοτέρων. Ίσως μάλιστα ή με-
ταξύ των διαφορά προέκυψεν έκ τοΰ ότι οί Κορίνθιοι
ήθελον αύτοί μο'νοι νά οίκειοποιτιθώσι την Λευκάδα
και πιθανώς ένέμοντο ηδη αυτήν διά τοΰτο δέ έκρ'θη
ευλογον υπό του Θεμιστοκλέους νά πληρώσωσιν 20
τάλαντα εις τούς Κερκυραίους. Άλλ' ήθελε τις ερω-
τήσει, διά τί λοιπόν, εάν ή μαρτυρία τοΰ Πλουτάρ-
χου ήναι αληθής, δεν συμπαρίσταται είς τό κάτο-
πτρον και ή Κέρκυρα παρά τον Κόρινθον τιμι»->μένη
ύπο της Λευκάδος; δεν είναι άρα τούτο άπόδδίξις
της ιστορικής άναχριβείας τοΰ Πλουτάρχου; Είς τήν
κατά τό φαινόμενον σπουδαίαν ταύτ^ν άντίρρησιν δυ-
νάμεθα ν5 άντιτάςωμεν τα έξης· είναι πολύ πιθανόν
νά ελήφθη έκτος του οίκιστοΰ, δστις κατ' επικρα-
τούν έ'θιμον έλαμβχ'νετο πάντοτε έκ της μητροπό-
λεως, και μέρος τι των άποικων έκ της μητροπό-
λεως Κορίνθου, οί δέ λοιποί έκ της αποικίας αΰτής
ή εύθύς άπ' άρχης κατά τήν άποίκισιν ή μετέπειτα,
ϊσα προνο'μια λαβόντες. Έν τοιαύτη δέ περιπτώσει
ή άποικία δεν ήδύνατο ε!μή νά φέρτ) το δνομα των
επικρατέστερων, ο'ίτινες ήσαν οί Κορίνθιοι. Τούτου
ένεκα είχεν άφ' ένός μεν δίκαιον 6 καλλιτέχνης νά
παραστήσω εν τω κατόπτρω του σύμφωνα προς τον
Ήρόοοτον, Θουκυδίδην καί λοιπούς τήν Κόρινθον μό-
νον ύπο τή; Λευκάδος τιμωμένην, είχεν όμως άφ'έ-
τέρου καί ό Πλούταρχος άποκαλών αυτήν αμφοτέ-
ρων ά'ποικον, ώς μή άποολέπων είς τήν δικαιολογη-
μενην άλλως όνομασίαν, άλλ' είς το πράγμα.
§ 4. Ή τεχνοτροπία (δΐ)Ίβ) του κατόπτρου μας
είναι άριστης έποχής, ομοιάζουσα τήν τέχνην τοΰ 4
περίπου π. Χ. αιώνος, εποχής δηλαδή, καθ' ήν αυτή
ήκμαζεν έτι 1). Τολμώ δ' είπεΐν, οτι είνε τό μονα-
δικόν ισως έγχάρακτον κάτοπτρον ώς προς τήν ώραιο'-
τητα και την άρίστην τίχνοτροπίαν μεταξύ όλων
των μέχρι τοΰδε γνωστών. Καί υπό τεχνικήν δ' έπο-
ψιν είνε άξιοπερίεργον διότι τό μέρος του δίσκου,
επί τοΰ οποίου είνε ή γλυφή, εχει τό έδαφος (ίοη(ΐ)
άργυροΰν, άπ' εναντίας δέ ό λοιπός δίσκος εχει χρυ-
σοΰν επίχρισμα ή έπιχρύσωσιν. Ώσαύτιος παρατη-
ρείται επί της γλυφής έλαφρόν τι στίλβον γάνωμα
*) Πρβλ. κα; ϋϋΐιιοηΐ έν Κονιιο 8Γθ1ΐέθ1θ0Ϊφ16 Μεϊϋ 1872
σελ. 297.
κυανοί» χρώματος οιονεί εγκαυστον (βαιαίΐ),
τήν φύσιν τοΰ οποίου ώς δύσκολον νά όρισθγ) άφίνο-
μεν εις τους εΐδικωτέρους περί τά τοιαύτα. Την αυ-
τήν τεχνικήν ιδιότητα τοΰ άργυροΰ εδάφους καί τής
έπιχρυαώσεως έμφαίνουσι καί τά δύο μέχρι τοΰδε έν
τ?ί Κβναε Ατοΐκίοΐο^ίφΐβ έκδοθέντα ελληνικά κάτο-
πτρα '), των οποίων τό εν, εύρεθέν έν Κορίνθω, ή-
γοράσθη και έξεδόθη υπό τοΰ κ. ΠιιπιοηΙ, εχον πα-
ράστασιν δύο όρχουμένων μαινάδων 2), τό δέ έτερον
υπάρχον έν τω Μο^σείω τοΰ Ε^οη, έξεδόθη υπό τοΟ
κ. ιΐβ ννϊΐΐβ 3) παριστά δέ πτερωτόν έρμαφρόδιτον
δαίμονα 4), όστις έστραμμένος προς τά αριστερά
καί καθήμενος επί χλαμύδος, ήτις, καταπίπτουσα,
άφίνει παντελώς γυμνόν τό ώραϊον αύτοΰ σώμσ, κρα-
τεί διά των δύω αύτοΰ χειρών άλέκτορα.
Είναι λοιπόν τό τοΰ Κορίνθου τοΰτο κάτοπτρον
τό τρίτον γνωστόν εγχάρακτον έλληνικόν κάτοπτρον.
*Αν δέ προοθέσωμεν είς ταΰτα καί δύω άλλα άνακα-
λυφΟέντα έν τάφω της Αττικής οΰ μακράν των Α-
θηνών άπέχοντι καί ευρισκόμενα τώρα έν ιδιωτική
τινι των Αθηνών συλλογή, τ·7) τοϋ κ. Σωτηριάδου,
παριστάνοντα πτερωτήν γυναικεϊαν μορφήν, άτινα
προσεχώς θέλομεν εκδώσει, καί τρίτον άλλο εύρε-
θέν έν Κορίνθω καί παριστάνον τήν Άδηνάν κρατού-
σαν διά μεν της μιας ασπίδα διά δέ τής άλλης
δόρυ Β), δυνάμεθα μετά θετικότητος νά εΐπωμεν,
δτι καί οί "Ελληνες είχον εγχάρακτα κάτοπτρα καί
δτι επομένως δέν ήσαν μόνον παρά τοϊς Τυρρηνοίς
συνήθη, μολονότι τά εγχάρακτα κάτοπτρα συγκριτι-
κώς προς τήν Τυρρηνίαν ήσαν σπάνια εν Ελλάδι,
ενθα 6 βίος, μή ών τοσούτον άβρός καί πολυτελής
>) Ιίονιιο απ:1ιύο1θ£κιιιο 1868.
2) Κονιιο ενθα ανωτέρω Πίν. I σελ. 89—92.
3) Ηονιιο ενθα ανωτέρω σελ. 372—381 χα! Πίν. XIII.
4) Δέν δυνάμεθα να συμμερισθώμεν τήν γνώμην τοΰ μακαρί-
του ΡπιχΙοπιΊΐδ (13ϋΓΐιΐ)8 αηΐίΐίο 1!Πι1\νΐ'ΐ1ΐ! Βίΐιιιΐ. II σελ. 20
ύποσημ. 1). αποφαινομένου, οτΙ ή μορφή αϋτη παριστά άπλώς
έρωταάβρώς άπεικονισμένον καί οχι δαίμονα έρμαφρόδιτον, ώς ό
κ. ίΐο ΛΛΤίίΙο ορθώς φρονεί" καθότι ή μορφή τοΰ σώματος ολο-
κλήρου καί οί χαρακτήρες τοΰ προσώπου είναι όλως γυναικείοι,
οπως 'δίως φαίνεται έκ τής λεκάνης και τών μηρών καί έχ τοΰ
ύπο τον δε?ιον βραχίονα υποφαινομένου βεβαίως μαστοΰ' μόνον
δέ έκ τοϋ έπ'.δεικτικώς εικονιζόμενου «'δοίου φαίνεται ή μορφή
ανδρική.
5) Τήν ειδησίν ταύτην περί τοΰ έν'ΚορίνΘω κατόπτρου μέ τήν
παράστα^ιν τής Αθηνάς ' οφείλω εις τον κ. Αΐ1)θΐΊ ΰΐιΐΏΟΠΐ,
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ.
όμως ήθελε κρίνει νά νέμωνται κοινή τήν Λευκάδα,
άν δεν ήτο αποικία αμφοτέρων. Ίσως μάλιστα ή με-
ταξύ των διαφορά προέκυψεν έκ τοΰ ότι οί Κορίνθιοι
ήθελον αύτοί μο'νοι νά οίκειοποιτιθώσι την Λευκάδα
και πιθανώς ένέμοντο ηδη αυτήν διά τοΰτο δέ έκρ'θη
ευλογον υπό του Θεμιστοκλέους νά πληρώσωσιν 20
τάλαντα εις τούς Κερκυραίους. Άλλ' ήθελε τις ερω-
τήσει, διά τί λοιπόν, εάν ή μαρτυρία τοΰ Πλουτάρ-
χου ήναι αληθής, δεν συμπαρίσταται είς τό κάτο-
πτρον και ή Κέρκυρα παρά τον Κόρινθον τιμι»->μένη
ύπο της Λευκάδος; δεν είναι άρα τούτο άπόδδίξις
της ιστορικής άναχριβείας τοΰ Πλουτάρχου; Είς τήν
κατά τό φαινόμενον σπουδαίαν ταύτ^ν άντίρρησιν δυ-
νάμεθα ν5 άντιτάςωμεν τα έξης· είναι πολύ πιθανόν
νά ελήφθη έκτος του οίκιστοΰ, δστις κατ' επικρα-
τούν έ'θιμον έλαμβχ'νετο πάντοτε έκ της μητροπό-
λεως, και μέρος τι των άποικων έκ της μητροπό-
λεως Κορίνθου, οί δέ λοιποί έκ της αποικίας αΰτής
ή εύθύς άπ' άρχης κατά τήν άποίκισιν ή μετέπειτα,
ϊσα προνο'μια λαβόντες. Έν τοιαύτη δέ περιπτώσει
ή άποικία δεν ήδύνατο ε!μή νά φέρτ) το δνομα των
επικρατέστερων, ο'ίτινες ήσαν οί Κορίνθιοι. Τούτου
ένεκα είχεν άφ' ένός μεν δίκαιον 6 καλλιτέχνης νά
παραστήσω εν τω κατόπτρω του σύμφωνα προς τον
Ήρόοοτον, Θουκυδίδην καί λοιπούς τήν Κόρινθον μό-
νον ύπο τή; Λευκάδος τιμωμένην, είχεν όμως άφ'έ-
τέρου καί ό Πλούταρχος άποκαλών αυτήν αμφοτέ-
ρων ά'ποικον, ώς μή άποολέπων είς τήν δικαιολογη-
μενην άλλως όνομασίαν, άλλ' είς το πράγμα.
§ 4. Ή τεχνοτροπία (δΐ)Ίβ) του κατόπτρου μας
είναι άριστης έποχής, ομοιάζουσα τήν τέχνην τοΰ 4
περίπου π. Χ. αιώνος, εποχής δηλαδή, καθ' ήν αυτή
ήκμαζεν έτι 1). Τολμώ δ' είπεΐν, οτι είνε τό μονα-
δικόν ισως έγχάρακτον κάτοπτρον ώς προς τήν ώραιο'-
τητα και την άρίστην τίχνοτροπίαν μεταξύ όλων
των μέχρι τοΰδε γνωστών. Καί υπό τεχνικήν δ' έπο-
ψιν είνε άξιοπερίεργον διότι τό μέρος του δίσκου,
επί τοΰ οποίου είνε ή γλυφή, εχει τό έδαφος (ίοη(ΐ)
άργυροΰν, άπ' εναντίας δέ ό λοιπός δίσκος εχει χρυ-
σοΰν επίχρισμα ή έπιχρύσωσιν. Ώσαύτιος παρατη-
ρείται επί της γλυφής έλαφρόν τι στίλβον γάνωμα
*) Πρβλ. κα; ϋϋΐιιοηΐ έν Κονιιο 8Γθ1ΐέθ1θ0Ϊφ16 Μεϊϋ 1872
σελ. 297.
κυανοί» χρώματος οιονεί εγκαυστον (βαιαίΐ),
τήν φύσιν τοΰ οποίου ώς δύσκολον νά όρισθγ) άφίνο-
μεν εις τους εΐδικωτέρους περί τά τοιαύτα. Την αυ-
τήν τεχνικήν ιδιότητα τοΰ άργυροΰ εδάφους καί τής
έπιχρυαώσεως έμφαίνουσι καί τά δύο μέχρι τοΰδε έν
τ?ί Κβναε Ατοΐκίοΐο^ίφΐβ έκδοθέντα ελληνικά κάτο-
πτρα '), των οποίων τό εν, εύρεθέν έν Κορίνθω, ή-
γοράσθη και έξεδόθη υπό τοΰ κ. ΠιιπιοηΙ, εχον πα-
ράστασιν δύο όρχουμένων μαινάδων 2), τό δέ έτερον
υπάρχον έν τω Μο^σείω τοΰ Ε^οη, έξεδόθη υπό τοΟ
κ. ιΐβ ννϊΐΐβ 3) παριστά δέ πτερωτόν έρμαφρόδιτον
δαίμονα 4), όστις έστραμμένος προς τά αριστερά
καί καθήμενος επί χλαμύδος, ήτις, καταπίπτουσα,
άφίνει παντελώς γυμνόν τό ώραϊον αύτοΰ σώμσ, κρα-
τεί διά των δύω αύτοΰ χειρών άλέκτορα.
Είναι λοιπόν τό τοΰ Κορίνθου τοΰτο κάτοπτρον
τό τρίτον γνωστόν εγχάρακτον έλληνικόν κάτοπτρον.
*Αν δέ προοθέσωμεν είς ταΰτα καί δύω άλλα άνακα-
λυφΟέντα έν τάφω της Αττικής οΰ μακράν των Α-
θηνών άπέχοντι καί ευρισκόμενα τώρα έν ιδιωτική
τινι των Αθηνών συλλογή, τ·7) τοϋ κ. Σωτηριάδου,
παριστάνοντα πτερωτήν γυναικεϊαν μορφήν, άτινα
προσεχώς θέλομεν εκδώσει, καί τρίτον άλλο εύρε-
θέν έν Κορίνθω καί παριστάνον τήν Άδηνάν κρατού-
σαν διά μεν της μιας ασπίδα διά δέ τής άλλης
δόρυ Β), δυνάμεθα μετά θετικότητος νά εΐπωμεν,
δτι καί οί "Ελληνες είχον εγχάρακτα κάτοπτρα καί
δτι επομένως δέν ήσαν μόνον παρά τοϊς Τυρρηνοίς
συνήθη, μολονότι τά εγχάρακτα κάτοπτρα συγκριτι-
κώς προς τήν Τυρρηνίαν ήσαν σπάνια εν Ελλάδι,
ενθα 6 βίος, μή ών τοσούτον άβρός καί πολυτελής
>) Ιίονιιο απ:1ιύο1θ£κιιιο 1868.
2) Κονιιο ενθα ανωτέρω Πίν. I σελ. 89—92.
3) Ηονιιο ενθα ανωτέρω σελ. 372—381 χα! Πίν. XIII.
4) Δέν δυνάμεθα να συμμερισθώμεν τήν γνώμην τοΰ μακαρί-
του ΡπιχΙοπιΊΐδ (13ϋΓΐιΐ)8 αηΐίΐίο 1!Πι1\νΐ'ΐ1ΐ! Βίΐιιιΐ. II σελ. 20
ύποσημ. 1). αποφαινομένου, οτΙ ή μορφή αϋτη παριστά άπλώς
έρωταάβρώς άπεικονισμένον καί οχι δαίμονα έρμαφρόδιτον, ώς ό
κ. ίΐο ΛΛΤίίΙο ορθώς φρονεί" καθότι ή μορφή τοΰ σώματος ολο-
κλήρου καί οί χαρακτήρες τοΰ προσώπου είναι όλως γυναικείοι,
οπως 'δίως φαίνεται έκ τής λεκάνης και τών μηρών καί έχ τοΰ
ύπο τον δε?ιον βραχίονα υποφαινομένου βεβαίως μαστοΰ' μόνον
δέ έκ τοϋ έπ'.δεικτικώς εικονιζόμενου «'δοίου φαίνεται ή μορφή
ανδρική.
5) Τήν ειδησίν ταύτην περί τοΰ έν'ΚορίνΘω κατόπτρου μέ τήν
παράστα^ιν τής Αθηνάς ' οφείλω εις τον κ. Αΐ1)θΐΊ ΰΐιΐΏΟΠΐ,