DOI Artikel:
Ure, P. N.: Mykalissos
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0116
γραμμάτων δεικνύει τοιούτον -άχος, παραδέχομαι
οτι τ, γραφτή του ανγειογοαφου ααινεν ατελές το
γράμμα τούτο, ο είνε νυ και οχι ιώτα, και άνα-
γινώσκω ΟΙΚΕΙΟΥΝΟΣΤΟΥ ήτοι οικείου νόστου.
Ούδόλως πρέπει να έκπληττώμεθα ότι το ιώτα
ενει μορφήν τεθλασμένης γραμμής. Τούτο ίσως
έγένετο έσκεμμένως ύπο του ζωγράφου, παραλα-
βόντος γράμμα άπηρχαιωμένον, ώς συμβαίνει σή-
μερον εν Αγγλία, ενθα έπι τών σημάτων τών ξε-
νοδοχείων βλέπει τις πολλάκις Υθ άντί ΤΙιθ (Υ-
άπηρ/αιωμένον £=0).
Ή ίσως έπέζη2 το τεΟλασμένον ιώτα εν τω
άλφαβήτω τής πατρίδος του ζωγράφου.
Έν τω πινάκι τών κατά τόπους αλφαβήτων ό
Ι^3ΐ·£θ1ά3 αναφέρει οτι το τεΟλασμένον ιώτα άπαντα
έν πολλοίς τόποις κατά τόν έκτον αιώνα π. Χρ.
έν Μήλω, ΦλειοΟντι, Αχαία, Μεγάλη Ελλάδι,
Ιθάκη, έν δε τή Κρήτη4 και κατά τον πέμπτον
αιώνα. Αν τά έκ Στύρων μολύβδινα πλακίδια0
ήσαν τελείως άξίόπιστα, 0ά ήτο δυνατόν νά δε-
χθώμεν οτι το τρίγραμμον ιώτα υπήρχε κατά τον
πέαπτον αιώνα και έν Εύβοια ενθα είνε πολύ πιΟα-
ι I
νόν,οτι κατεσκευάσθησαν μελανόμορφα αγγεία μετά
κιτρίνου έδάφους. Έπι νομισμάτων ουχί σπανίως
άπαντα το τεΟλασμένον ιώτα μετά τό 500 π.Χρ.,
π. /. έν Μεταποντίω, Ποσειδώνια, Καυλωνία,
Κρότωνι, Πανδοσία, Ίερίνα6. Πάσαι αύται αί πό-
λεις εύρηνται έν Ιταλία, άλλά και τά σχετιζό-
μενα πρΌς την ήμετέραν οίνο/όην άγγεΐα έκεϊ κυ-
ρίως ευρέθησαν είνε δ άξιον σημειώσεως, οτι έπι
νομίσματος τοΟ Κρότωνος7 του πέμπτου αιώνος
ευρίσκεται ή αρχαΐζουσα έπιγραφή Ο^Κ$ΜΤΑΜ.
Μεγαλειτέρα δυσκολία κατά τής υποθέσεως ήμών
προκύπτει έκ τούτου, οτι 5πως άναγινώσκεται ύφ'
1 Πιθανώς έκ φόβου στίγματος, Ι'σως 3: (πβλ. Βρετ. Μουσ. Ε 81)
εξ άπλή; αμελείας.
2 Πρβ. Οοη\ν&γ Β8Α VIII σ. 133 (κερί του τεθλασμένου ιώτα).
11 18 ΙΙβνθΓ 83Ϊβ ίο ίΐΧ 100 ΠΕΓΓΟ\ν1γ 3 (Ιδίβ »£ΐβΓ \ν!ιϊο]ι
Λνβ Ιιοΐά ϊΐ ίηιροδβϊβΐβ £ογ 3ΐ·ο1ΐ3Ϊ8Π]β οί ΙΙιΪ3 Ιαηά ίο βατ-
νϊνθ. Πρβ. έπίση; τους αρχαιοτέρου; ρυθμούς της κεραμοπλαστικής,
οΐτινε; επέζησαν μέχρι τοΰ τέλους του 6ου αιώνος έν 'Ρειτσώνα.
3 Ηαηάδ. I, Πρβ. ΕοΙ)βΓΐ8, θ/ο. Ερίρ. 1 α. 38, 137, 306.
4 Πρβ. ΒοβθΓΐΒ ε. άν.
' Κοθΐΐΐ σ. 87 δημοσιεύει 432 πλακίδια, ων τά 100 περίπου κατά
-<;ι μαρτυρίαν μόνον τοΰ ΙίβΠΟΠΙΙδηΙ «ΙΐΟίηΐηΪΒ 8υβρβθΐ30 ίϊάβϊ».
Λυστυ·/ώς δεν είνε βέβαιον ποία είνε ταΰτα τά «κατον.
,; ΚβΆά ΗίδΙ. ηιΐΎη1 σ. 76, 81, 94, 97, 106, 113.
7 ί. ά. σ. 97.
ήμών ή έπιγραφή, ύπάρν/ουσι ταύτο/ρόνως έν αυτή
το τρίγραμμον ιώτα και το τρίγραμμον σίγμα. Τό
αύτο ο'μως συμβαίνει και επί μιας τούλάχιστον
άλλης επιγραφής, δηλαδή τής γνωστής «ος νυν
όρχηστών » έπι τής γεωμετρικής οίνο/όης του
ογδόου πιθανώς αιώνος8.
Έν τή άρχαιοτέρα ταύτη έπιγραφή παρά τώ
ένί σίγμα και χα'ύο-έροΐζ τοις ιώτα ή άνω γραμμή
διευθύνεται προς τά εμπρός, το δ έτερον σίγμα
προς τά οπίσω (αντιθέτως προς την γραφήν).
Κανών σταθερός περί τής διευθύνσεως του ένός
ή του ετέρου τών γραμμάτων δεν υπάρχει, μόνον
ό'τι αμφοτέρων ή άνω γραμμή συνήθους διευθύνε-
ται προς τά εμπρός9· ήσαν δηλαδή πράγματι το
αυτό σημεΐον, δια τοΰτο δε πιθανώς και έγκατελεί-
φθη ταχέως τό τρίγραμμον ιώτα.
Ιής έπιγραφής ήμών τοΰ μεν σίγμα ή άνω
γραμμή διευθύνεται προς τά έμπρός, άμφοτέρων
δε τών υποθετικών ιώτα προς τά οπίσω. "Ισως ό
ήμέτερο: αγγειογράφος καίτοι έπιθυμών νά άρ-
χα'ίζη, ήθελε νά άποφύγη τήν άρχαίζουσαν άμφι-
λογίαν10, και μετεχειρίσθη έσκεμμένως τήν διαφο-
ράν ταύτην. Τό οτι δ'μως και τό ε ψιλόν είνε γε-
γραμμένον αντιστρόφως, και τό οτι δεν είνε βέ-
βαιον ποιον είνε το άνω μέρος τών μεταξύ τών
μορφών τεσσάρων γραμμάτων καθίστα εξ ίσου δυ-
νατόν, ό'τι δεν ένδιεφέρετο περί τής αμφιλογίας"
Έν πάση περιπτώσει ή πιθανότης τής ημετέρας
ερμηνείας τής έπιγραφής δεν εξαρτάται έκ τής δια-
φοράς ταύτης.
Άλλά και άν ύποτεθή ότι «οικείου νόστου» είνε
8 Έθν. Μουσ. 'ΛΟ. 192 όμοιον τώ έκ. 'Ρειτσώνα; τάφ. 1 άριθ. 4,
.ΙΗ8 XXX σ. 343 είκ. 6, σ, 342 Οποσ. 43.
9 Π.-/. (1) ιώτα (α) έμπρός, πάντοτε έν Θήρα, Μήλω, "Ιθάκη,
'Λττικη, ένίοτε έν ΚορίνΟω καί(;) Ά^αία' (β) οπίσω πάντοτε έν
Φλιουντι, ένίοτε έν Κορίνθιο. (2) σίγμα. 6Γ3β£ ΥαΒβη ά. ΑΙίίΤΟρ.
(μελανόμορφα) έμπρός 38, όπίσω 10. Όβ ΚίάάθΓ, ΒίΙ). ΝαΙ. III
(άγγεΐα πρό πάντων αρχαιότερα έρυθρόμορφα), έμπρός 64/.ις, οπίσω
δίς (581, 815) Ίσως δέ άπαξ 'έτι έν άριθ. 866. Η3Γΐ\νϊ§, ΜβίβίβΓΒβΚ
έμπρός 140, όπίσω 3 (πίν. XVII, XXXV. ΧΙΛΓΙΙ βλέπε έπίσης
ΧΙ,ΐν και ΧΙ,νΐ). ΚοββιΊ, ΙΙϊαβ αιιί Ϋαββ Τί/βΗβινίβζ, εμ-
πρός 19, όπίσω 3 (είκ. 7, 16). Μολύβδ. πλακίδια Στΰρων (ανωτέρω
σημ. 5) έμπρός περίπου 410, όπίσω 25 (ων εξ κατά τήν μαρτυρία;
1.βηθΓΐη3ηί). Αβΐ1-8πηΙ>β1, έν τώ προοιμίω πάντοτε έμπρόν
(16άκις), έν ταϊς ΰπογραφαϊς πάντοτε οπίσω. Όπϊσω σποραδικώς εν
Βοιωτία, Εύβοια, Λακωνική, Θεσσαλία, 'Ρόδω, Γέλα.
10 Όρα όμως περί του «ος νυν ορ·/ηστών» Ι,3ΓΪβ1θ1 I σ. 396.
«βυοίιί ηοοίι ηοΐάϋιΐΐϊβ Ζλνίδίΐΐιβη βΐηβιιι 3ΐ>£βϊΐ3<;1ιίβη
^βλνιιηάβηβη <Ιοΐ3 υ. βίηβιη 8θ1ΐ3Γίζ3θ1α§·6η 8ϊ§ιιΐ3 ζυ ιιη-
ΙβΓκοΙιβίίΙβη.
οτι τ, γραφτή του ανγειογοαφου ααινεν ατελές το
γράμμα τούτο, ο είνε νυ και οχι ιώτα, και άνα-
γινώσκω ΟΙΚΕΙΟΥΝΟΣΤΟΥ ήτοι οικείου νόστου.
Ούδόλως πρέπει να έκπληττώμεθα ότι το ιώτα
ενει μορφήν τεθλασμένης γραμμής. Τούτο ίσως
έγένετο έσκεμμένως ύπο του ζωγράφου, παραλα-
βόντος γράμμα άπηρχαιωμένον, ώς συμβαίνει σή-
μερον εν Αγγλία, ενθα έπι τών σημάτων τών ξε-
νοδοχείων βλέπει τις πολλάκις Υθ άντί ΤΙιθ (Υ-
άπηρ/αιωμένον £=0).
Ή ίσως έπέζη2 το τεΟλασμένον ιώτα εν τω
άλφαβήτω τής πατρίδος του ζωγράφου.
Έν τω πινάκι τών κατά τόπους αλφαβήτων ό
Ι^3ΐ·£θ1ά3 αναφέρει οτι το τεΟλασμένον ιώτα άπαντα
έν πολλοίς τόποις κατά τόν έκτον αιώνα π. Χρ.
έν Μήλω, ΦλειοΟντι, Αχαία, Μεγάλη Ελλάδι,
Ιθάκη, έν δε τή Κρήτη4 και κατά τον πέμπτον
αιώνα. Αν τά έκ Στύρων μολύβδινα πλακίδια0
ήσαν τελείως άξίόπιστα, 0ά ήτο δυνατόν νά δε-
χθώμεν οτι το τρίγραμμον ιώτα υπήρχε κατά τον
πέαπτον αιώνα και έν Εύβοια ενθα είνε πολύ πιΟα-
ι I
νόν,οτι κατεσκευάσθησαν μελανόμορφα αγγεία μετά
κιτρίνου έδάφους. Έπι νομισμάτων ουχί σπανίως
άπαντα το τεΟλασμένον ιώτα μετά τό 500 π.Χρ.,
π. /. έν Μεταποντίω, Ποσειδώνια, Καυλωνία,
Κρότωνι, Πανδοσία, Ίερίνα6. Πάσαι αύται αί πό-
λεις εύρηνται έν Ιταλία, άλλά και τά σχετιζό-
μενα πρΌς την ήμετέραν οίνο/όην άγγεΐα έκεϊ κυ-
ρίως ευρέθησαν είνε δ άξιον σημειώσεως, οτι έπι
νομίσματος τοΟ Κρότωνος7 του πέμπτου αιώνος
ευρίσκεται ή αρχαΐζουσα έπιγραφή Ο^Κ$ΜΤΑΜ.
Μεγαλειτέρα δυσκολία κατά τής υποθέσεως ήμών
προκύπτει έκ τούτου, οτι 5πως άναγινώσκεται ύφ'
1 Πιθανώς έκ φόβου στίγματος, Ι'σως 3: (πβλ. Βρετ. Μουσ. Ε 81)
εξ άπλή; αμελείας.
2 Πρβ. Οοη\ν&γ Β8Α VIII σ. 133 (κερί του τεθλασμένου ιώτα).
11 18 ΙΙβνθΓ 83Ϊβ ίο ίΐΧ 100 ΠΕΓΓΟ\ν1γ 3 (Ιδίβ »£ΐβΓ \ν!ιϊο]ι
Λνβ Ιιοΐά ϊΐ ίηιροδβϊβΐβ £ογ 3ΐ·ο1ΐ3Ϊ8Π]β οί ΙΙιΪ3 Ιαηά ίο βατ-
νϊνθ. Πρβ. έπίση; τους αρχαιοτέρου; ρυθμούς της κεραμοπλαστικής,
οΐτινε; επέζησαν μέχρι τοΰ τέλους του 6ου αιώνος έν 'Ρειτσώνα.
3 Ηαηάδ. I, Πρβ. ΕοΙ)βΓΐ8, θ/ο. Ερίρ. 1 α. 38, 137, 306.
4 Πρβ. ΒοβθΓΐΒ ε. άν.
' Κοθΐΐΐ σ. 87 δημοσιεύει 432 πλακίδια, ων τά 100 περίπου κατά
-<;ι μαρτυρίαν μόνον τοΰ ΙίβΠΟΠΙΙδηΙ «ΙΐΟίηΐηΪΒ 8υβρβθΐ30 ίϊάβϊ».
Λυστυ·/ώς δεν είνε βέβαιον ποία είνε ταΰτα τά «κατον.
,; ΚβΆά ΗίδΙ. ηιΐΎη1 σ. 76, 81, 94, 97, 106, 113.
7 ί. ά. σ. 97.
ήμών ή έπιγραφή, ύπάρν/ουσι ταύτο/ρόνως έν αυτή
το τρίγραμμον ιώτα και το τρίγραμμον σίγμα. Τό
αύτο ο'μως συμβαίνει και επί μιας τούλάχιστον
άλλης επιγραφής, δηλαδή τής γνωστής «ος νυν
όρχηστών » έπι τής γεωμετρικής οίνο/όης του
ογδόου πιθανώς αιώνος8.
Έν τή άρχαιοτέρα ταύτη έπιγραφή παρά τώ
ένί σίγμα και χα'ύο-έροΐζ τοις ιώτα ή άνω γραμμή
διευθύνεται προς τά εμπρός, το δ έτερον σίγμα
προς τά οπίσω (αντιθέτως προς την γραφήν).
Κανών σταθερός περί τής διευθύνσεως του ένός
ή του ετέρου τών γραμμάτων δεν υπάρχει, μόνον
ό'τι αμφοτέρων ή άνω γραμμή συνήθους διευθύνε-
ται προς τά εμπρός9· ήσαν δηλαδή πράγματι το
αυτό σημεΐον, δια τοΰτο δε πιθανώς και έγκατελεί-
φθη ταχέως τό τρίγραμμον ιώτα.
Ιής έπιγραφής ήμών τοΰ μεν σίγμα ή άνω
γραμμή διευθύνεται προς τά έμπρός, άμφοτέρων
δε τών υποθετικών ιώτα προς τά οπίσω. "Ισως ό
ήμέτερο: αγγειογράφος καίτοι έπιθυμών νά άρ-
χα'ίζη, ήθελε νά άποφύγη τήν άρχαίζουσαν άμφι-
λογίαν10, και μετεχειρίσθη έσκεμμένως τήν διαφο-
ράν ταύτην. Τό οτι δ'μως και τό ε ψιλόν είνε γε-
γραμμένον αντιστρόφως, και τό οτι δεν είνε βέ-
βαιον ποιον είνε το άνω μέρος τών μεταξύ τών
μορφών τεσσάρων γραμμάτων καθίστα εξ ίσου δυ-
νατόν, ό'τι δεν ένδιεφέρετο περί τής αμφιλογίας"
Έν πάση περιπτώσει ή πιθανότης τής ημετέρας
ερμηνείας τής έπιγραφής δεν εξαρτάται έκ τής δια-
φοράς ταύτης.
Άλλά και άν ύποτεθή ότι «οικείου νόστου» είνε
8 Έθν. Μουσ. 'ΛΟ. 192 όμοιον τώ έκ. 'Ρειτσώνα; τάφ. 1 άριθ. 4,
.ΙΗ8 XXX σ. 343 είκ. 6, σ, 342 Οποσ. 43.
9 Π.-/. (1) ιώτα (α) έμπρός, πάντοτε έν Θήρα, Μήλω, "Ιθάκη,
'Λττικη, ένίοτε έν ΚορίνΟω καί(;) Ά^αία' (β) οπίσω πάντοτε έν
Φλιουντι, ένίοτε έν Κορίνθιο. (2) σίγμα. 6Γ3β£ ΥαΒβη ά. ΑΙίίΤΟρ.
(μελανόμορφα) έμπρός 38, όπίσω 10. Όβ ΚίάάθΓ, ΒίΙ). ΝαΙ. III
(άγγεΐα πρό πάντων αρχαιότερα έρυθρόμορφα), έμπρός 64/.ις, οπίσω
δίς (581, 815) Ίσως δέ άπαξ 'έτι έν άριθ. 866. Η3Γΐ\νϊ§, ΜβίβίβΓΒβΚ
έμπρός 140, όπίσω 3 (πίν. XVII, XXXV. ΧΙΛΓΙΙ βλέπε έπίσης
ΧΙ,ΐν και ΧΙ,νΐ). ΚοββιΊ, ΙΙϊαβ αιιί Ϋαββ Τί/βΗβινίβζ, εμ-
πρός 19, όπίσω 3 (είκ. 7, 16). Μολύβδ. πλακίδια Στΰρων (ανωτέρω
σημ. 5) έμπρός περίπου 410, όπίσω 25 (ων εξ κατά τήν μαρτυρία;
1.βηθΓΐη3ηί). Αβΐ1-8πηΙ>β1, έν τώ προοιμίω πάντοτε έμπρόν
(16άκις), έν ταϊς ΰπογραφαϊς πάντοτε οπίσω. Όπϊσω σποραδικώς εν
Βοιωτία, Εύβοια, Λακωνική, Θεσσαλία, 'Ρόδω, Γέλα.
10 Όρα όμως περί του «ος νυν ορ·/ηστών» Ι,3ΓΪβ1θ1 I σ. 396.
«βυοίιί ηοοίι ηοΐάϋιΐΐϊβ Ζλνίδίΐΐιβη βΐηβιιι 3ΐ>£βϊΐ3<;1ιίβη
^βλνιιηάβηβη <Ιοΐ3 υ. βίηβιη 8θ1ΐ3Γίζ3θ1α§·6η 8ϊ§ιιΐ3 ζυ ιιη-
ΙβΓκοΙιβίίΙβη.