DOI article:
Balerios N. Staēs (1857-1923)
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14369#0123
1 14 Οικονόμος: Βαλέριος Ν. Στάης
Λ Ε 1922
εξελέγη εταίρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, δι" αιτήσεως του δέ παρακαλεί τό συμβούλιον της
Εταιρείας, ϊνα συστήση αύτόν εις τό Ύπουργεΐον της Παιδείας, όπως διορισθή Έφορος Αρχαιο-
τάτων "Οντως δε ύπουργοΰντος τοΰ Κοντογούρη διωρίσ&η δ Στάης μετ' ολίγον τω 1886 έμμι-
σθος Έφορος των Αρχαιοτήτων Αργολίδος και Κορινθίας
Κατ' Άπρίλιον τοΰ 1886, άτοφασισ&είσης ύπό της Αρχαιολογικής Εταιρεία; τή; έτανα
λήψεως τής ανασκαφής τοΰ Ίεροΰ τοΰ Άσχλητιοΰ ύπό τήν διεύ&υνσιν τοΰ Π. Καββαδία, τό συμ-
βούλιον τής Εταιρείας καθορίζει, όπως έπιστατήση ταύτης ό Β. Στάης «όστι: είναι πρόθυμος
εϊς τοΰτο και δεν θέλει έπιμίσθιον παρά τής Εταιρείας» (συνεδρία 29>ι? Απριλίου 1886).
Παρέθηκα τήν περικοπήν ώς χαρακτηριστικήν ουχί μόνον τοΰ ζήλου τοΰ νεαροΰ τότε έπι-
στήμονός, αλλά και τής μεγάλης αύτοΰ άφιλοκερδείας, ή οποία αναλλοίωτος διέκρινε τον Στάην
δι' δλου αύτοΰ τοΰ βίου.
Άπό των μέσων Ιουνίου τοΰ 1886 ό Στάης εργάζεται μετά παραδειγματικής άφοσιώσεως
έν τω Ίερω τοΰ Άσκληπιοΰ υπό τάς οδηγίας τοΰ Καββαδία, ήναγκασμένου λόγω τής θέσεως αύ-
τοΰ ώς Γενικοΰ Εφόρου των Αρχαιοτήτων νά μη παραμένη διαρκώ; επί τόπου. Έκεΐ 6 Στάης
δέχεται τό βάπτισμα τοΰ αρχαιολογικού σκαπανέως, διεξάγει δέ μετά δεξιότητος τήν έργασίαν και
έ/.φαίνει έν ταΐς έκθέσεσιν αύτοΰ λιτότητα και θετικότητα άνταξίαν σεμνοΰ έπιστήμονο:.
Ό Στάης είργάσΟη έν Έπιδαΰρω και έν Άργολίδι καθ' δλου ώ; "Εφορος τής περιφε-
ρείας περι το. δύο έτη, οί δέ καρποί τής εργασίας του εκείνη- εΐναι εγκατεσπαρμένοι έν τοις
Πρακτικοΐς τής Άρχαιολογ. Εταιρείας και έν τή Αρχαιολογική Έφημερίδι.
Τότε εύρέθησαν πλείστα σημαντικά γλυπτά και ένί-πίγραφοι πλάκες, έν αις και ή π λύ
κρότος έπιγραφή τής Θόλου, τήν οποίαν έδημοσίευσεν ό Στάης έν τή Αρχαιολογική Έρημερίδι
1892, 69 έ.
Κατά Δεκέμβριον τοΰ 1887 ό Στάης μετατίθεται εις Αθήνας και προσκολλάται τή προτά-
σει τοΰ Γενικοΰ Εφόρου Καββαδία εις τό τότε καλούμενον Κεντρικόν Μουσεΐον ώς Επιμελητής
των Συλλογών αγγείων, ειδωλίων και λοιπών μικροτεχνημάτων, τά όποια απετέλεσαν τό ιδρυ-
θέν έν τω Κεντρικω Μουσείω «Άρχαιοφυλακεϊον» (Αηϋςιιιειπιπϊΐ), χρησιμοποιείται δέ έκεΐ ώ;
συνεργάτης τοΰ Γενικοΰ Εφόρου έν τή ιδρύσει και διατάξει τών συλλογών τούτυον (πρβ.Άρχαιολ
Δελτίον 1888, 22. 23).
Έκτοτε ό Στάης άφοσιοΰται μεθ' δλης αύτοΰ τής ψυχής εί: τό Έθνικόν Μουσεΐον, τό
όποιον έκράτησεν άνευ διακοπής μέχρι τής τελευταίας αύτοΰ πνοής μετά παραδειγματικής στοργής
και διοίκησε με ' έπιζήλου προσηλώσεως προς τό συμφέρον τής πατρίδος και τής έπιστήμης, τής
τε Ελληνικής και τής διεθνούς.
Μετά πόσου δέ ζήλου ό Στάης έπεδόθη εις τήν έκπλήρωσιν τής νέας αύτοΰ έν τω Έθνικω
Μουσείο) αποστολής άποδεικνύουσιν οί τόμοι τοΰ ύπό τής Γενικής Εφορείας έκδιδομένου τότε Αρ-
χαιολογικού Δελτίου, οί όποιοι είναι πλήρεις έκθέσεων τοΰ Στάη περί των έν τω Μουσείω αρχαίων.
Λεν περιωρίσθη δ' δμως ό Στάης εις τήν μουσειακήν έκείνην έργασίαν, άλλά. μετά τον
πρώτον αύτοΰ προσανατολι /ιιόν, έπανέρχεται έκ παραλλήλου μετά τοΰ αύ οΰ ζήλου και προς τάς
άνασκαρικάς αύτοΰ έρεύνας. Είναι δέ άξιον σημειώσεως δτι τήν άνασκαφικήν αύτοΰ δράσιν δεν
διεξάγει κατά τυχαίας έμπνεύσεις, άλλά κατευθύνει καθ' ώρισμένον σύστημα, τοΰ συστήματος δέ
τούτου αποτέλεσμα είναι ή έξερεύνησις πλείστων των έν τή Αττική προϊσυορικών τύμβων μετά
άξιολογωτάτων αποτελεσμάτων. Οί τύμβοι τής Βελανιδέζης τής Πετρέζης, τοΰ Βουρβά, τών
Μαραθωνομάχων κ. ά. άπέδωκαν τά διδακτικώτατα αύτών εύρήματα διά τής έπιμόνου και ύπομο-
νητικής σχαπάνης τοΰ Βαλέριου Σ:άη, παλαίοντος καρτέρι<ώς ούχι μόνον κατά τών άλλων συμ-
φυών τοις τοιούτοις τόποις δυσχερειών, άλλά και κατά τής νέας Λερναίας ΰδρας, τής έλονοσίας.
Ωσαύτως σκάπτει εύτυχώς ό Στάης έν "Ραμνοΰντι και ευρίσκει σημαντικότατα αρχαία
Λ Ε 1922
εξελέγη εταίρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, δι" αιτήσεως του δέ παρακαλεί τό συμβούλιον της
Εταιρείας, ϊνα συστήση αύτόν εις τό Ύπουργεΐον της Παιδείας, όπως διορισθή Έφορος Αρχαιο-
τάτων "Οντως δε ύπουργοΰντος τοΰ Κοντογούρη διωρίσ&η δ Στάης μετ' ολίγον τω 1886 έμμι-
σθος Έφορος των Αρχαιοτήτων Αργολίδος και Κορινθίας
Κατ' Άπρίλιον τοΰ 1886, άτοφασισ&είσης ύπό της Αρχαιολογικής Εταιρεία; τή; έτανα
λήψεως τής ανασκαφής τοΰ Ίεροΰ τοΰ Άσχλητιοΰ ύπό τήν διεύ&υνσιν τοΰ Π. Καββαδία, τό συμ-
βούλιον τής Εταιρείας καθορίζει, όπως έπιστατήση ταύτης ό Β. Στάης «όστι: είναι πρόθυμος
εϊς τοΰτο και δεν θέλει έπιμίσθιον παρά τής Εταιρείας» (συνεδρία 29>ι? Απριλίου 1886).
Παρέθηκα τήν περικοπήν ώς χαρακτηριστικήν ουχί μόνον τοΰ ζήλου τοΰ νεαροΰ τότε έπι-
στήμονός, αλλά και τής μεγάλης αύτοΰ άφιλοκερδείας, ή οποία αναλλοίωτος διέκρινε τον Στάην
δι' δλου αύτοΰ τοΰ βίου.
Άπό των μέσων Ιουνίου τοΰ 1886 ό Στάης εργάζεται μετά παραδειγματικής άφοσιώσεως
έν τω Ίερω τοΰ Άσκληπιοΰ υπό τάς οδηγίας τοΰ Καββαδία, ήναγκασμένου λόγω τής θέσεως αύ-
τοΰ ώς Γενικοΰ Εφόρου των Αρχαιοτήτων νά μη παραμένη διαρκώ; επί τόπου. Έκεΐ 6 Στάης
δέχεται τό βάπτισμα τοΰ αρχαιολογικού σκαπανέως, διεξάγει δέ μετά δεξιότητος τήν έργασίαν και
έ/.φαίνει έν ταΐς έκθέσεσιν αύτοΰ λιτότητα και θετικότητα άνταξίαν σεμνοΰ έπιστήμονο:.
Ό Στάης είργάσΟη έν Έπιδαΰρω και έν Άργολίδι καθ' δλου ώ; "Εφορος τής περιφε-
ρείας περι το. δύο έτη, οί δέ καρποί τής εργασίας του εκείνη- εΐναι εγκατεσπαρμένοι έν τοις
Πρακτικοΐς τής Άρχαιολογ. Εταιρείας και έν τή Αρχαιολογική Έφημερίδι.
Τότε εύρέθησαν πλείστα σημαντικά γλυπτά και ένί-πίγραφοι πλάκες, έν αις και ή π λύ
κρότος έπιγραφή τής Θόλου, τήν οποίαν έδημοσίευσεν ό Στάης έν τή Αρχαιολογική Έρημερίδι
1892, 69 έ.
Κατά Δεκέμβριον τοΰ 1887 ό Στάης μετατίθεται εις Αθήνας και προσκολλάται τή προτά-
σει τοΰ Γενικοΰ Εφόρου Καββαδία εις τό τότε καλούμενον Κεντρικόν Μουσεΐον ώς Επιμελητής
των Συλλογών αγγείων, ειδωλίων και λοιπών μικροτεχνημάτων, τά όποια απετέλεσαν τό ιδρυ-
θέν έν τω Κεντρικω Μουσείω «Άρχαιοφυλακεϊον» (Αηϋςιιιειπιπϊΐ), χρησιμοποιείται δέ έκεΐ ώ;
συνεργάτης τοΰ Γενικοΰ Εφόρου έν τή ιδρύσει και διατάξει τών συλλογών τούτυον (πρβ.Άρχαιολ
Δελτίον 1888, 22. 23).
Έκτοτε ό Στάης άφοσιοΰται μεθ' δλης αύτοΰ τής ψυχής εί: τό Έθνικόν Μουσεΐον, τό
όποιον έκράτησεν άνευ διακοπής μέχρι τής τελευταίας αύτοΰ πνοής μετά παραδειγματικής στοργής
και διοίκησε με ' έπιζήλου προσηλώσεως προς τό συμφέρον τής πατρίδος και τής έπιστήμης, τής
τε Ελληνικής και τής διεθνούς.
Μετά πόσου δέ ζήλου ό Στάης έπεδόθη εις τήν έκπλήρωσιν τής νέας αύτοΰ έν τω Έθνικω
Μουσείο) αποστολής άποδεικνύουσιν οί τόμοι τοΰ ύπό τής Γενικής Εφορείας έκδιδομένου τότε Αρ-
χαιολογικού Δελτίου, οί όποιοι είναι πλήρεις έκθέσεων τοΰ Στάη περί των έν τω Μουσείω αρχαίων.
Λεν περιωρίσθη δ' δμως ό Στάης εις τήν μουσειακήν έκείνην έργασίαν, άλλά. μετά τον
πρώτον αύτοΰ προσανατολι /ιιόν, έπανέρχεται έκ παραλλήλου μετά τοΰ αύ οΰ ζήλου και προς τάς
άνασκαρικάς αύτοΰ έρεύνας. Είναι δέ άξιον σημειώσεως δτι τήν άνασκαφικήν αύτοΰ δράσιν δεν
διεξάγει κατά τυχαίας έμπνεύσεις, άλλά κατευθύνει καθ' ώρισμένον σύστημα, τοΰ συστήματος δέ
τούτου αποτέλεσμα είναι ή έξερεύνησις πλείστων των έν τή Αττική προϊσυορικών τύμβων μετά
άξιολογωτάτων αποτελεσμάτων. Οί τύμβοι τής Βελανιδέζης τής Πετρέζης, τοΰ Βουρβά, τών
Μαραθωνομάχων κ. ά. άπέδωκαν τά διδακτικώτατα αύτών εύρήματα διά τής έπιμόνου και ύπομο-
νητικής σχαπάνης τοΰ Βαλέριου Σ:άη, παλαίοντος καρτέρι<ώς ούχι μόνον κατά τών άλλων συμ-
φυών τοις τοιούτοις τόποις δυσχερειών, άλλά και κατά τής νέας Λερναίας ΰδρας, τής έλονοσίας.
Ωσαύτως σκάπτει εύτυχώς ό Στάης έν "Ραμνοΰντι και ευρίσκει σημαντικότατα αρχαία