DOI Artikel:
Balerios N. Staēs (1857-1923)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14369#0124
ΑΕ 1922
Οικονόμος: Βαλέριος Ν. Στάης.
115
τά οποία κοσμοΰσι σήμερον τό Έθνικον Μουσεΐον. Έν τη δημοσιεύσει και των ευρημάτων του-
των (Άρχ. Έφημερ. 1891, 45.63) διαφαίνεται ή αύιή λιτότης τοΰ ΰφους καΐ ή αύτη υγιής κρίσις
του Στάη, ό όποιος εύθύς έν αρχή στοχάζεται τοΰ ορθού.
Άλλα και έν Θορικώ καΐ έν Βραυρών ι και έν Πρασιαΐς ανασκάπτει ό Στάης προϊστορι-
κούς τάφους όμοιους προς τους έν Μυκήνοις, Ναυπλίω καΐ Πάλαια Επιδαύρω.
Αξιόλογος επίσης είναι ή έν ΑΊγίνη αρχαιολογική έργασία τοΰ Στάη, ή οποία διεφώτισε
μεγάλως τά κατά τήν προϊστορικήν περίοδον της νήσου (ΠΑΕ 1894, 17. ΑΕ 1895, 193 έ.)
Μετά μικράς τινας σκαφικάς έργασίας έν τω Κεραμεικφ και έν 'Αμαρουσίω ό Στάης προ-
σκολλάται μονιμώτερον εις τήν έξερεύνησιν τοΰ Σουνίου, τό όποιον απέβη ό μακροχρονιώτερος
και ό προσφιλέστερος αύτοΰ έπιστημονικός σταθμός. Από τοΰ 1897 τό Σούνιον και τό Έθνικον
Μουσεΐον εϊναι οι δύο πόλοι, κατά τους οποίους στρέφεται ή έπιστημονική δράσις τοΰ Στάη. Τω
1898 έξ ευτυχούς έπιγραφικοϋ ευρήματος έξακριβοΰται ή επωνυμία τοΰ ναοΰ τοΰ Σουνίου και
άντι τής Αθηνάς αποδίδεται ούιος εις τον Ποσειδώνα. Τά επόμενα έτη εύτυχοΰς σκαπάνης άπο-
καλύπτουσιν εύρύτερον τμήμα τοΰ αρχαίου τόπου, έν ω και τέμενος τής Α&ηνάς, τά δε σημαν-
τικά άπό τε ιστορικής και καλλιτεχνικής απόψεως κινητά ευρήματα άποτϋλοΰσι σήμερον αναμ-
φισβήτητα κοσμήματα τοΰ Εθνικού Μουσείοΐ'.
'Αλλά παρά τάς κυρίας αύτοΰ ταύτας έργασίας δεν παραμελεί ό Στάης τήν καΐ περ! άλλα
αρχαιολογικά θέματα παρεκβατικήν τρόπον τινά άσχολίαν. Και εις τήν έργασίαν ταύτην όφείλομεν
τό περι των εύρημάτων των Αντικυθήρων βιβλίον αύτοΰ (1905), όπου μετά έπιζήλου επιστημο-
νικής λιτότητος και άνευ φορτικού κόμπου εϊτε πολυμάθειας εϊτε τολμηρών εικασιών, εξετάζει τά
πολύτιμα εκείνα ευρήματα.
Εις τό αύτό έπιστημονικόν πνεύμα οφείλονται και αί εύστο/ώταται παρατηρήσεις ιού
Στάη περι τής χρήσεως μυκηναϊκών τίνων χρυσών κοσμημάτων, αί όποΐαι εύθύς άπό τής έν τω
άρχαιολογιχώ Συνεδρίω τοΰ 1905 ανακοινώσεως αύτών ετυχον γενικής έπιδοκιμασίας και είναι
σήμερον ύπό πάντων παραδεδεγμέναι.
Ότι ό Στάης έν τω μεταξύ δεν είχε περιορίσει τήν περι τά αρχαία τοΰ Μουσείου ένδε-
λεχή αύτοΰ άσχολίαν έφάνη τω 1907, ότε εξεδόθη γαλλιστι ύπ' αυτοί ή περιγραφή τών γλυπτών
τοϋ Εθνικού Μουσείου ύπό τον τίτλον: Μ&γογθ8 θι ογοιιζθ8 άιι Μιιββθ Ν&ίΐοηαΐ. Τό καλόν τούτο
δώρον συνεπ?ιήρωσεν ό Στάης τω 1909 δια τοΰ δευτέρου τόμου τοΰ περιλαμβάνοντος τήν Μυ-
κηναϊκήν συλλογήν. Τον όδηγόν τούτον τοΰ Εθνικού Μουσείου δ,ακρίνει ή σαφήνεια και τό συμ-
πεπυκνωμένον τής περι/ραφής ως και ή γνώσις τής σχετικής βιβλιογραφίας, ή όποια συνοδευο-
μένη και ύπό άφθονου απεικονίσεως καθίστα τό βοήθημα τούτο όντως πολύτιμον και άπαραί-
τητον έπιστημονικον έφόδιον εις τούς μελετώντας τό Έθνικον Μουσεΐον. Έγκατέσπειρε δε έντώ
οδηγώ τούτω ό Στάης και πίείστας όσας πρωτοτύπους παρατηρήσεις ιδία έν τω Μυκηναϊκό) μέ-
ρει, όπου καΐ νέα εύρήματα διά συγκολλήσεων και άλλων συνδυασμών γενόμενα ύπό τοΰ Στάη και
τών 'Γχνικών αύτοΰ συνεργατών, προφέρονται μετά μετριοφροσύνης και άνεπιδείκτου σεμνότη-
τος ώς κοιλά και γνωστά κτήματα τοΰ Μουσείου.
Τήν ιδίαν αύτοΰ πατρίδα δεν παρεϊδεν ό Στάης έν τή ποικιλία τών διοικητικών και
επιστημονικών αύτοΰ ασχολιών, αλλά μετ' εύσεβείας έχτράφη δις εις τήν μελέτην τών αρχαίων
αύτής, σκάψας έν Αντικυθήροις τω 1889 (Α Δελτίον 1889, 171 . 237 έ). καΐ έν Κυθήροις
τω 1915 (Α Δελτ. 1915, 191 έ). Διά μεν τής προτέρας έργασίας άνεκαλύφθησαν έν Αίγιλία
λείψανα ναοΰ τοϋ Απόλλωνος μετά μαρμαπνου αγαλματίου τοΰ Απόλλωνος Πατρώου καΐ αξιό-
λογου αναθηματικής έπιγραφής, διά δέ τής δευτέρας έβεβαιώθη έν Κυθήροις ή ύπαρξις αξίου
προσοχής ιιυκηναϊ>ίθΰ πολιτισμού μετά απτών τεκμηρίων έπικοινωνίας προς τά συγγενή Κρητικά
κέντρα.
Οικονόμος: Βαλέριος Ν. Στάης.
115
τά οποία κοσμοΰσι σήμερον τό Έθνικον Μουσεΐον. Έν τη δημοσιεύσει και των ευρημάτων του-
των (Άρχ. Έφημερ. 1891, 45.63) διαφαίνεται ή αύιή λιτότης τοΰ ΰφους καΐ ή αύτη υγιής κρίσις
του Στάη, ό όποιος εύθύς έν αρχή στοχάζεται τοΰ ορθού.
Άλλα και έν Θορικώ καΐ έν Βραυρών ι και έν Πρασιαΐς ανασκάπτει ό Στάης προϊστορι-
κούς τάφους όμοιους προς τους έν Μυκήνοις, Ναυπλίω καΐ Πάλαια Επιδαύρω.
Αξιόλογος επίσης είναι ή έν ΑΊγίνη αρχαιολογική έργασία τοΰ Στάη, ή οποία διεφώτισε
μεγάλως τά κατά τήν προϊστορικήν περίοδον της νήσου (ΠΑΕ 1894, 17. ΑΕ 1895, 193 έ.)
Μετά μικράς τινας σκαφικάς έργασίας έν τω Κεραμεικφ και έν 'Αμαρουσίω ό Στάης προ-
σκολλάται μονιμώτερον εις τήν έξερεύνησιν τοΰ Σουνίου, τό όποιον απέβη ό μακροχρονιώτερος
και ό προσφιλέστερος αύτοΰ έπιστημονικός σταθμός. Από τοΰ 1897 τό Σούνιον και τό Έθνικον
Μουσεΐον εϊναι οι δύο πόλοι, κατά τους οποίους στρέφεται ή έπιστημονική δράσις τοΰ Στάη. Τω
1898 έξ ευτυχούς έπιγραφικοϋ ευρήματος έξακριβοΰται ή επωνυμία τοΰ ναοΰ τοΰ Σουνίου και
άντι τής Αθηνάς αποδίδεται ούιος εις τον Ποσειδώνα. Τά επόμενα έτη εύτυχοΰς σκαπάνης άπο-
καλύπτουσιν εύρύτερον τμήμα τοΰ αρχαίου τόπου, έν ω και τέμενος τής Α&ηνάς, τά δε σημαν-
τικά άπό τε ιστορικής και καλλιτεχνικής απόψεως κινητά ευρήματα άποτϋλοΰσι σήμερον αναμ-
φισβήτητα κοσμήματα τοΰ Εθνικού Μουσείοΐ'.
'Αλλά παρά τάς κυρίας αύτοΰ ταύτας έργασίας δεν παραμελεί ό Στάης τήν καΐ περ! άλλα
αρχαιολογικά θέματα παρεκβατικήν τρόπον τινά άσχολίαν. Και εις τήν έργασίαν ταύτην όφείλομεν
τό περι των εύρημάτων των Αντικυθήρων βιβλίον αύτοΰ (1905), όπου μετά έπιζήλου επιστημο-
νικής λιτότητος και άνευ φορτικού κόμπου εϊτε πολυμάθειας εϊτε τολμηρών εικασιών, εξετάζει τά
πολύτιμα εκείνα ευρήματα.
Εις τό αύτό έπιστημονικόν πνεύμα οφείλονται και αί εύστο/ώταται παρατηρήσεις ιού
Στάη περι τής χρήσεως μυκηναϊκών τίνων χρυσών κοσμημάτων, αί όποΐαι εύθύς άπό τής έν τω
άρχαιολογιχώ Συνεδρίω τοΰ 1905 ανακοινώσεως αύτών ετυχον γενικής έπιδοκιμασίας και είναι
σήμερον ύπό πάντων παραδεδεγμέναι.
Ότι ό Στάης έν τω μεταξύ δεν είχε περιορίσει τήν περι τά αρχαία τοΰ Μουσείου ένδε-
λεχή αύτοΰ άσχολίαν έφάνη τω 1907, ότε εξεδόθη γαλλιστι ύπ' αυτοί ή περιγραφή τών γλυπτών
τοϋ Εθνικού Μουσείου ύπό τον τίτλον: Μ&γογθ8 θι ογοιιζθ8 άιι Μιιββθ Ν&ίΐοηαΐ. Τό καλόν τούτο
δώρον συνεπ?ιήρωσεν ό Στάης τω 1909 δια τοΰ δευτέρου τόμου τοΰ περιλαμβάνοντος τήν Μυ-
κηναϊκήν συλλογήν. Τον όδηγόν τούτον τοΰ Εθνικού Μουσείου δ,ακρίνει ή σαφήνεια και τό συμ-
πεπυκνωμένον τής περι/ραφής ως και ή γνώσις τής σχετικής βιβλιογραφίας, ή όποια συνοδευο-
μένη και ύπό άφθονου απεικονίσεως καθίστα τό βοήθημα τούτο όντως πολύτιμον και άπαραί-
τητον έπιστημονικον έφόδιον εις τούς μελετώντας τό Έθνικον Μουσεΐον. Έγκατέσπειρε δε έντώ
οδηγώ τούτω ό Στάης και πίείστας όσας πρωτοτύπους παρατηρήσεις ιδία έν τω Μυκηναϊκό) μέ-
ρει, όπου καΐ νέα εύρήματα διά συγκολλήσεων και άλλων συνδυασμών γενόμενα ύπό τοΰ Στάη και
τών 'Γχνικών αύτοΰ συνεργατών, προφέρονται μετά μετριοφροσύνης και άνεπιδείκτου σεμνότη-
τος ώς κοιλά και γνωστά κτήματα τοΰ Μουσείου.
Τήν ιδίαν αύτοΰ πατρίδα δεν παρεϊδεν ό Στάης έν τή ποικιλία τών διοικητικών και
επιστημονικών αύτοΰ ασχολιών, αλλά μετ' εύσεβείας έχτράφη δις εις τήν μελέτην τών αρχαίων
αύτής, σκάψας έν Αντικυθήροις τω 1889 (Α Δελτίον 1889, 171 . 237 έ). καΐ έν Κυθήροις
τω 1915 (Α Δελτ. 1915, 191 έ). Διά μεν τής προτέρας έργασίας άνεκαλύφθησαν έν Αίγιλία
λείψανα ναοΰ τοϋ Απόλλωνος μετά μαρμαπνου αγαλματίου τοΰ Απόλλωνος Πατρώου καΐ αξιό-
λογου αναθηματικής έπιγραφής, διά δέ τής δευτέρας έβεβαιώθη έν Κυθήροις ή ύπαρξις αξίου
προσοχής ιιυκηναϊ>ίθΰ πολιτισμού μετά απτών τεκμηρίων έπικοινωνίας προς τά συγγενή Κρητικά
κέντρα.