DOI Artikel:
Deffner, Michael: Ta archaia latomeia tēs Skyrou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0123
Αΐι 192.'!
Αέφνερ: Τά άργβϊα λατομεία της Σκύρου 113
κοάτορος Άδοιανοϋ* καϊ έπι Ούάλεντος ακόμη,
καθό ανήκοντα εις τήν κυριαρχίαν των αυτοκρα-
τόρων.
Τό Βουνό είνε είς συμπαγής δγκος ασβεστόλι-
θου, ε:ς τίνα; θέσεις μεταμορφωθέντος εις μάρμα-
οον. Έπι τοΰ Βουνοΰ υπάρχουν πολλά μικρά ορο-
πέδια, άλλα μέν πέριξ κλειστά, τ. έ. λεκανοπέ-
δια, άλλα δέ αυχένα, οιάσελλον, έχοντα. Διά
μέσου των χιλιετηρίδων εις μέν τά κοιλώματα
τών λεκανοπέδιων, τά διαβρωΟέντα Οπό των υδά-
των βροχών και χιόνων, έσχηματίσθησαν κατα-
βόθρα: (σαράγια, αφάνειες, βαραΟράτζα, εις τήν
Σκυρ. διάλ.), δΓ ων τά ύδατα καταχωνιάζονται,
εξερχόμενα κατόπιν παρά τάς άκτάς ώς άέναο:
κρήναι, ενώ τά ύδατα τών οοοπεδίων, εύρόντα δ:έ-
ξοδον διά τών αυχένων, έσχημάτισαν ρευματιάς
(κανάλια, εις τήν Σκυρ. διάλεκτον), τών οποίων
αί ποος τήν θάλασσαν έκβολαί, συνεπεία της δια-
δρώσεως τών ακτών, κατηλθον υπό τήν έπιρά-
νειαν της θαλάσσης κα: μετεβλήθησαν εις άγκά-
λας (σκυρ.\ τ. ε. κόλπους άσκοειδεΐς. Εκάστη
αγκάλη εΐνε συνέχεια μιας ρευματιάς.
Τοιουτοτρόπως διά μέσου τών αιώνων το Βουνόν
μετεβλήθη εις άνυδρον έρημον, ό'που μόνον εντός
τών ρευματιών κα: εις τινα κοιλώματα υπάρχουν
ακόμη πλεΐσται παμπάλαιοι άριαί, πρίνο: και
άσφένδαμνο: σεβαστών διαστάσεων, φύονται οέ
άφΟόνως φρύγανα και άγρια χόρτα, δι' ών τρέφον-
ται τά αιγοπρόβατα της μονής του Άγιου Γεωο-
γίου και τά άγρια ίππάρια, τά όποια το θέρος κά-
μνουν δρόμον ωρών, οιά νά πίνουν νερόν.
Εις τήν αρχαιότητα διάφορος βεβαίως ύπήρξεν
ή φύσις, ήτο οέ κατωκημένον τό Βουνόν. Πλήν
τοΟ άνω μνησθέντος ναοΰ εις το χωράφι τοϋ "Αρη,
πλησίον τοΟ οποίου βοσκός εύρε χρυσοΰν νόμισαα
του Φιλίππου, θά. ύπήρχον καϊ άλλο: ναοί. Έπϊ
του ΒουνοΟ εύρον και έφωτογράφησα τέσσαρας
φρυκτωρίας εξ άκατεργάστων ογκολίθων, νοτίως
δε της άγκάλης Λιμνιωνάρ: εις τό ύψωμα Κα-
στρί ύπάρχε: πέμπτη, ίσως ή μεγάλειτέρα πασών,
υπάρχουν δε κα: κυκλώπεια τείχη κα: τροχιά:
άρχαίων έπϊ τοΰ βράχου δρόμων-
Τό Βουνόν, έπειδή κατέστη άνυδρον καϊ άκα-
τοίκητον καϊ δι'αϋτο δυσπρόσιτον, μένε: μέχρ: σή-
μερον ΪΘΓΓ8 ΐηοο§ηΐΙ& κα: διά πλείστους Σ/.υ-
ρίους άκόμη. Ό καθηγητής Φίλιψον παραπονεί-
ται εις το σύγγραμμά του περί τών ελληνικών
νήσων (σελ. 118), δτι εις το ύπο τοΰ ηλίου πε-
πυρακτωμένον, έντελώς άνυδρον Βουνόν ένεκα της
έπιπολαιότητος του όδηγοΟ, ό'στις είχε λησμο-
νήσει νά έφοδιασθη διά ύδατος, ήναγκάσθη έπϊ
23 ώρας νά περάση χωρίς νερόν. Κα: ημείς, μολο-
νότ: ειχομεν έφοδιασθη με νερόν κα: τρόφ:μα καϊ
σκεπάσματα, ένοήσαμεν, τ: έστ: περ:οδ:'α έπϊ άνυ-
δρου καϊ άκατο:κήτου βουνοΰ, έκτάσεω; 75 περί-
που τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Διά τοΰτο δ έπιχειρών νά διερευνήση τό Βου-
νόν, ή μόνος ή μετ' άλλου, δέον νά παραλάβη έκ
Σκύρου τρεΤς τουλάχιστον άγωγιάτας ενοντας
ήμιάνους καλούς, όπως μεταφέρωσ:ν σκηνήν, έπι-
στημονικά Ιργαλεΐα, άξίνας, πτύα, σχοινία καϊ
ύδωρ καϊ τρόφιμα έπαρκη διά 10 ημέρας. Αί κα-
κουχία: θά εΐνε όλ:γώτερα: και θά ανταμειφθούν
δ:ά πολλών καϊ σπουδαίων άνακαλύψεων.
Δεν είνε ενταύθα τόπος νά περιγράψω τήν τε-
τράημερον περ:ήγησίν μου άνά τό Βουνόν. Άφοΰ
έκάμαμεν 1 φωτογραφίαν τοΰ χωραφίοΰ του "Αρη
κα: Ο τοΟ ναοΰ, του πύργου και τοΰ τάφου (δρα
εικόνα ΙΟην), άναχωρήσαμεν περί τάς 11 π. μ.,
διέταξα δε τον άγωγ:άτην, νά μας όδηγήση προς
τό οροπέδιον Αρτεμίσι, δ:ότι μοΰ είχον ειπεί εις
τήν Σκΰρον, δτι εις τό μεσοπόταμον μεταξύ
Άρεως κα: Αρτεμισίου υπάρχει αρχαίος πύρ-
γος. Δεν ήδυνήθην νά εύρω αύτον ούτε και ερεί-
πια Αρτεμισίου, ίερου τίνος της Αρτέμιδος, ώς
μοι είχον ειπεί άλλοι. Ομολογώ δμως δτι δεν
άνεδιοήσαμεν πανταχοΰ, δίότ: έβιάζετο δ αγω-
γιάτης, μή εχων ώς φαίνεται, πολλήν πεποίθησιν
εις τάς τοπογραφικάς του γνώσε:ς. Μετά μακράν
πορείαν δ:ά μέσου υψωμάτων, μικρών οροπεδίων
κα: ρευματιών, ών ούκ έ'στιν αριθμός, έφθάσαμεν
κατά τήν 1 '/2 Η1· V·· άρχαϊον λατομεϊον ποι-
κίλης λίθου, τό ύψηλότερον τών επί τοΰ Βουνοΰ,
άνίοθεν της θέσεως Κοπρισιές, δπου είνε μετόχ:
καϊ μεγάλη στάνη της έπϊ τοΰ Κάστρου της Σκύ-
ρου Μονής τοΰ Αγίου Γεωργίου.
Τά μάρμαρα τοΰ λατομείου τούτου έχουν τό-
σον ωραίους χρωματισμούς, ώστε έπ: τοΰ ήμ:ό-
νου αου μετέφερα δύο κομμάτια εις Σκΰρον. Δυ-
στυχώς ήναγκάσθην νά τα αφήσω εκεί, οτε μετά
15
Αέφνερ: Τά άργβϊα λατομεία της Σκύρου 113
κοάτορος Άδοιανοϋ* καϊ έπι Ούάλεντος ακόμη,
καθό ανήκοντα εις τήν κυριαρχίαν των αυτοκρα-
τόρων.
Τό Βουνό είνε είς συμπαγής δγκος ασβεστόλι-
θου, ε:ς τίνα; θέσεις μεταμορφωθέντος εις μάρμα-
οον. Έπι τοΰ Βουνοΰ υπάρχουν πολλά μικρά ορο-
πέδια, άλλα μέν πέριξ κλειστά, τ. έ. λεκανοπέ-
δια, άλλα δέ αυχένα, οιάσελλον, έχοντα. Διά
μέσου των χιλιετηρίδων εις μέν τά κοιλώματα
τών λεκανοπέδιων, τά διαβρωΟέντα Οπό των υδά-
των βροχών και χιόνων, έσχηματίσθησαν κατα-
βόθρα: (σαράγια, αφάνειες, βαραΟράτζα, εις τήν
Σκυρ. διάλ.), δΓ ων τά ύδατα καταχωνιάζονται,
εξερχόμενα κατόπιν παρά τάς άκτάς ώς άέναο:
κρήναι, ενώ τά ύδατα τών οοοπεδίων, εύρόντα δ:έ-
ξοδον διά τών αυχένων, έσχημάτισαν ρευματιάς
(κανάλια, εις τήν Σκυρ. διάλεκτον), τών οποίων
αί ποος τήν θάλασσαν έκβολαί, συνεπεία της δια-
δρώσεως τών ακτών, κατηλθον υπό τήν έπιρά-
νειαν της θαλάσσης κα: μετεβλήθησαν εις άγκά-
λας (σκυρ.\ τ. ε. κόλπους άσκοειδεΐς. Εκάστη
αγκάλη εΐνε συνέχεια μιας ρευματιάς.
Τοιουτοτρόπως διά μέσου τών αιώνων το Βουνόν
μετεβλήθη εις άνυδρον έρημον, ό'που μόνον εντός
τών ρευματιών κα: εις τινα κοιλώματα υπάρχουν
ακόμη πλεΐσται παμπάλαιοι άριαί, πρίνο: και
άσφένδαμνο: σεβαστών διαστάσεων, φύονται οέ
άφΟόνως φρύγανα και άγρια χόρτα, δι' ών τρέφον-
ται τά αιγοπρόβατα της μονής του Άγιου Γεωο-
γίου και τά άγρια ίππάρια, τά όποια το θέρος κά-
μνουν δρόμον ωρών, οιά νά πίνουν νερόν.
Εις τήν αρχαιότητα διάφορος βεβαίως ύπήρξεν
ή φύσις, ήτο οέ κατωκημένον τό Βουνόν. Πλήν
τοΟ άνω μνησθέντος ναοΰ εις το χωράφι τοϋ "Αρη,
πλησίον τοΟ οποίου βοσκός εύρε χρυσοΰν νόμισαα
του Φιλίππου, θά. ύπήρχον καϊ άλλο: ναοί. Έπϊ
του ΒουνοΟ εύρον και έφωτογράφησα τέσσαρας
φρυκτωρίας εξ άκατεργάστων ογκολίθων, νοτίως
δε της άγκάλης Λιμνιωνάρ: εις τό ύψωμα Κα-
στρί ύπάρχε: πέμπτη, ίσως ή μεγάλειτέρα πασών,
υπάρχουν δε κα: κυκλώπεια τείχη κα: τροχιά:
άρχαίων έπϊ τοΰ βράχου δρόμων-
Τό Βουνόν, έπειδή κατέστη άνυδρον καϊ άκα-
τοίκητον καϊ δι'αϋτο δυσπρόσιτον, μένε: μέχρ: σή-
μερον ΪΘΓΓ8 ΐηοο§ηΐΙ& κα: διά πλείστους Σ/.υ-
ρίους άκόμη. Ό καθηγητής Φίλιψον παραπονεί-
ται εις το σύγγραμμά του περί τών ελληνικών
νήσων (σελ. 118), δτι εις το ύπο τοΰ ηλίου πε-
πυρακτωμένον, έντελώς άνυδρον Βουνόν ένεκα της
έπιπολαιότητος του όδηγοΟ, ό'στις είχε λησμο-
νήσει νά έφοδιασθη διά ύδατος, ήναγκάσθη έπϊ
23 ώρας νά περάση χωρίς νερόν. Κα: ημείς, μολο-
νότ: ειχομεν έφοδιασθη με νερόν κα: τρόφ:μα καϊ
σκεπάσματα, ένοήσαμεν, τ: έστ: περ:οδ:'α έπϊ άνυ-
δρου καϊ άκατο:κήτου βουνοΰ, έκτάσεω; 75 περί-
που τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Διά τοΰτο δ έπιχειρών νά διερευνήση τό Βου-
νόν, ή μόνος ή μετ' άλλου, δέον νά παραλάβη έκ
Σκύρου τρεΤς τουλάχιστον άγωγιάτας ενοντας
ήμιάνους καλούς, όπως μεταφέρωσ:ν σκηνήν, έπι-
στημονικά Ιργαλεΐα, άξίνας, πτύα, σχοινία καϊ
ύδωρ καϊ τρόφιμα έπαρκη διά 10 ημέρας. Αί κα-
κουχία: θά εΐνε όλ:γώτερα: και θά ανταμειφθούν
δ:ά πολλών καϊ σπουδαίων άνακαλύψεων.
Δεν είνε ενταύθα τόπος νά περιγράψω τήν τε-
τράημερον περ:ήγησίν μου άνά τό Βουνόν. Άφοΰ
έκάμαμεν 1 φωτογραφίαν τοΰ χωραφίοΰ του "Αρη
κα: Ο τοΟ ναοΰ, του πύργου και τοΰ τάφου (δρα
εικόνα ΙΟην), άναχωρήσαμεν περί τάς 11 π. μ.,
διέταξα δε τον άγωγ:άτην, νά μας όδηγήση προς
τό οροπέδιον Αρτεμίσι, δ:ότι μοΰ είχον ειπεί εις
τήν Σκΰρον, δτι εις τό μεσοπόταμον μεταξύ
Άρεως κα: Αρτεμισίου υπάρχει αρχαίος πύρ-
γος. Δεν ήδυνήθην νά εύρω αύτον ούτε και ερεί-
πια Αρτεμισίου, ίερου τίνος της Αρτέμιδος, ώς
μοι είχον ειπεί άλλοι. Ομολογώ δμως δτι δεν
άνεδιοήσαμεν πανταχοΰ, δίότ: έβιάζετο δ αγω-
γιάτης, μή εχων ώς φαίνεται, πολλήν πεποίθησιν
εις τάς τοπογραφικάς του γνώσε:ς. Μετά μακράν
πορείαν δ:ά μέσου υψωμάτων, μικρών οροπεδίων
κα: ρευματιών, ών ούκ έ'στιν αριθμός, έφθάσαμεν
κατά τήν 1 '/2 Η1· V·· άρχαϊον λατομεϊον ποι-
κίλης λίθου, τό ύψηλότερον τών επί τοΰ Βουνοΰ,
άνίοθεν της θέσεως Κοπρισιές, δπου είνε μετόχ:
καϊ μεγάλη στάνη της έπϊ τοΰ Κάστρου της Σκύ-
ρου Μονής τοΰ Αγίου Γεωργίου.
Τά μάρμαρα τοΰ λατομείου τούτου έχουν τό-
σον ωραίους χρωματισμούς, ώστε έπ: τοΰ ήμ:ό-
νου αου μετέφερα δύο κομμάτια εις Σκΰρον. Δυ-
στυχώς ήναγκάσθην νά τα αφήσω εκεί, οτε μετά
15