Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Archaiologikē ephēmeris: periodikon tēs en Athēnais Archaiologikēs Hetaireias (1924)

40

Γ. Π. Οικονόμου Μίνδη - Μένδη.

Λ Ε 192-1

νίου ούχι από μόνης της έν Όλυμπία Νίκης και των έναετίων (ΚοιΊβ ,ΙίιΙιΓΟίιοιΐ (31) 1910,
276) Ρ. «Ιοίιαηδβη ΑγοΙι. ΑηζΘΪ£θγ 1923/!, 153 έν σχέσει προς τά υπό τοΰ 8οΙιΐ'αάβι· καινοτό-
μου μενα) όρμώμεναι, άλ?ν.ά. και άπό της εσφαλμένης εκδοχής περί της δευτέρας Μένδης και
της έκ της Μικρασιάτικης Ιωνίας καταγωγής των κατοίκων αυτής, είναι ανάγκη νά δοκιμα-
σθώσι άνευ της προϋποθέσε(ος ταύτης, ήτις δεν είναι πλέον δυνατή. Ό Παιώνιος παρεστάθη
έ'χων πολλω πλείονα Ιωνικά στοιχεία ή δσα πράγματι έ'χει ή μάλλον έγένετο προσπάθεια
νά έρμηνευθώσιν ώς αποκλειστικώς Ιωνικά στοιχεία, δσα φαίνονται μάλλον άτομικά τοΰ
καλλιτέχνου χαρακτηριστικά καΐ κατορθώματα. Παρεστάθη ώς εργασθείς έν Κυζίκω, ίνα
έρμηνευθή ό υποτιθέμενος Μικρασιατικός ίωνισμός αύτοΰ τε και της ανυπάρκτου δευτέρας
Μένδης. Όρθάς τεχνοτροπικάς παρατηρήσεις ποιείται ό \ν. Κΐβϊη ^ΙιιΊιηοΙι (33) 1918 27έ.

Ό Παιώνιος κινείται και δρα καλλιτεχνικώς έντος τοΰ Άττικοΰ κύκλου έ'χων αναμ-
φισβητήτως ιδίαν οντότητα και έκπεφρασμένον άτομικόν καλλιτεχνικόν χαρακτήρα 1.

Γεώργιος Π. Οικονόμος

1 Περί της τέχνης των έν τώ Όλυμπιακώ ναώ τοϋ
Διός γλυπτών ποικιλ(ί>ταται, ώς γνωστόν, έξηνέχθησαν μέ-
χρι τοϋδε γνώμαι 1) Τούς χαρακτήρας β ορ ε ιοελληνι κή ς
τεχνοτροπίας άνεγνώρισεν έν αύτοϊς πρώτος ό Βηιηπ έν
διεξοδικαϊς περί τοϋ θέματος μελέταις ^ 1876-1878" νΰν
ΚΙβϊηβ 8ο1ιπίΙβπ II, 184 έ. 201 έ. 217 έ.).

2) ' Αργειοσικνώνιον σχολήν διαβλέπει ό Τΐ'Θΐι
(ΑγοΙι. ΖΙ§. 1882,78), ό Κ Βεπ§θ (Αίΐι. Μίιΐ. 1882,87), ό
8ίιι<1ηϊοζ1ίΕ (Κοιτι. ΜίΙΙ. 1887, 53,102. ΑίΙΐθΐι. ΜίΙί XIί
375), ό Η3Π86Γ (Ρυΐ'^νδη§;1βι·-Κθίο1ι1ιο1<1 Οτ. νΕδβπ-
μεΙ. 116,9).

3) Δντικήν Έλληνιχήν ήτοι Σικελιωτικήν σχολήν
εικάζει δ Κβΐίαΐβ (ΑγοΙι. ΖΙ§ 1883.240).

4) Παρίαν σχολήν διαγινώσκει ό ΓαιΊλναησΙβΓ
(Αγο1ιε6οΙ. δίπάίοη Βηιηη <ΐΗΓ£ββΓΕθ1ιί 1893 σ. 67).

δ) Ήλειακην σχολήν δέχεται ό Ονβτββοΐν Οβ5θ1ΐ.
άθΓ βΤ. ΡΙ&ΒίϊΙί I4, 330.

Περί τάς γνώμας ταύτας κυκλεϊται μέχρι σήμερον ή
περί τά Όλυμπιακά γλυπτά ασχολούμενη μελέτη - πρβλ. και
Οοΐΐίκηοη Ηίβιοίΐ'β άβ Ια βοιιΐρί. I, 456.460 έ. — Ό
ΚΙβϊη Οεβοΐι £ΓΪβο1ι. ΚιιηβΙ I, 469 θεωρεί μάλλον
Ήλειακήν τήν σχολήν, άλλ'έν σ. 471 σαφέστερον εκφράζει
τήν γνώμην δτι ή ό καλλιτέχνης οΰτος ανήκει εις τόν 'Αττι-
κόν κύκλον, εργαζόμενος δέ παρά τόν Κρίτιον και τόν Νη -
σιώτην και άλλους εκπροσωπεί ιδίαν καλλιτεχνικήν κατεύ-
θυνσιν ή δτι εκπροσωπεί οΰτος σχολήν, ήτις τελεί υπό τήν
κυριαρχούσαν έπίδρασιν τής Αττικής τέχνης.

Ό ΡίΟΕί'ά Ι,Ε δοιιΐρΐ. ΕηΙϊςιυ.6 362 συντάσσεται πρός
τήν γνώμην 2' ώς πρός τήν βιβλιογραφίαν πρβ. ΡίοΕΓοΙ
αΰτ. σ. 366 ϋβοηιια Ε ΕΓθίιβο1ο§ίβ I, 347 άρ.3 (346έ.).
\\Γ. νοΙΙ^Γαίί [Μβ1αη£β9 ΗοΙΙθειιχ σ. 301].

Τολμηρότατος βεβαίως είναι μεταξύ τών νεωτάτων ό
8ο1ΐΓ3άβ.ι· έν τώ περιβοήτω αύτοΰ έργο) Ρΐιϊοΐίαβ απονέμων
τώ Παιωνίω πολλώ πλείονα έργα ή δσα ούτος όντως έποίη-
σεν ή δσα εΐ\αι πιθανόν οτι έποιήθησαν ύπ' αύτού.

Ό δΙιιάηίοζίΣΕ Α&ΙιεγκϊΙ. δϋοΙίΒ. Αίοά. XXXVII1923
καθορίζων πειστικώς τήν σύνθεσιν και τήν έρμηνείαν τοΰ
άνατολικοΰ αετώματος τής Όλυμπίας (πρβ. Ρίιιΐιΐ Ρΐιί-
1θ1. ν7οΟπβ115θίΐΓ. 1923, 962), έν τή ερμηνεία τής τεχνο-

τροπίας τών γλυπτών επιμένει εις τήν έκ τής Πελοποννη-
σιακής τέχνης προέλευσιν αύτών.

Και ό ΒιΐδοΙιΟΓ (Β ΗΕΐιι&ιιη—Ε Βιΐδοΐιοι*Όΐβ δίαιίρΐη-
Γβη άβδ Ζβαδίβηιρβίδ ζιι 01.γηιρΪΕΐ924) έν τή ωραία ανα-
λύσει τών γλυπτών τοϋ ναοΰ τοΰ Διός, καίπερ άνευρίσκων
πλείστας αναλογίας έν τή Αττική αγγειογραφία, φαί\εται
μάλλον προσκείμενος τή γνιύμη τής Πελοπονν.προελεύσεως.

Μετά μείζονος περισκέψεως και ασφαλεστέρας κρίσεως
εκφράζεται νεωστί ό Ρίαίιΐ έν τώ μνημειώδει έργω ΜάΙθΓΘΪ
ιιηιΐ Ζβϊ(5ΐυπιη§ άβτ Οπβοΐιβη II 519 § 556.

Γεγονός παρά πάντα ταΰτα είναι δτι ό ρυθμός τών "Ολυμ-
πιακών γλυπτών δέν δύναται νά έρμηνευθή άνευ τής προϋ
ποθέσεως τοΰ μεγάλου Άττικοΰ καλλιτεχνικού ρεύματος. Ή
μέθοδος πρός τούτοις τής άθετήσεως τών παρά Παυσανία
άπαντωσών ειδήσεων περί τών τεχνιτών τών έναετίων τής
Όλυμπίας ώς ασυμβιβάστων πρός τά πράγματα, είναι τουλά-
χιστον έπισφαλής, έχει δέ πάντως ανάγκην τροποποιήσεως.

Ή παρατήρησις τοϋ ΚοοιΊο ^ΙΐΓίηιοΙι, ένθ' ανωτέρω,
δτι τός πληροφορίας ταύτας τοϋ Παυσανίου είμεθα υπο-
χρεωμένοι νά λάβωμεν ώ; τι δεδομένον είναι ορθότατη, ή δέ
άθέτησις αύιών,έν ω χρόνωδέν είμεθα ακόμη επαρκώς πεφω-
τισμένοι περί ποικίλων ζητημάτων τών καλλιτεχνικών χαρα-
κτήρων έν ταΐς λεπτομερίαις τών τε σχολών καθόλου και τών
έπί μέρους καλλιτεχνών ώς ατόμων, δέν είναι ή ασφαλεστέρα
όδός πρός έπιτυχίαν τής ορθής λύσεως. Ούχί δέ ολίγον συν-
τελεί ένίοτε εις έσφαλμένην κατεύθυνσιν και ή τάσις πρός
έρμηνείαν τών καλλιτεχνικών έργιυν δι' αναγωγής μερικών
και ατομικών φαινομένων εις γενικούς καλλιτεχνικούς τύπους
μακράν πάσης προσωπικότητος και άτομικότητος και κατ'
άκολουθίαν μακράν τής Ιστορικής πραγματικότητος.Επίσης
δυσχεραίνει τήν έρμηνείαν και ή στενή άντίληι|)ΐς περί τής
ικανότητος τών καλλιτεχνών, δπως εργάζονται μετά μείζο-
νος ποικιλίας έν τε τή έκφράσει και έν τή έπιλογή τών θε-
μάτων έντός τών ορίων τοϋ τεχνοτροπικοϋ συνόλου τής πε-
ριόδου αύτών. Ή άτελής ημών γνώσις περί τής καλλιτεχνικής
παράγωγης και περί τής ποικιλίας τής διατυπώσεως πάντοον
τών έργων καλλιτέχνου τινός ή και σχολής τίνος δέν παρέ-
χει ήμϊν τό δικαίωμα τής είσδιάσεως μονοτονίας και καλλι-
τεχνικής πτώχειας εις τό όλον αύτοΰ ή τής σχολής έργον.

29 1 26