DOI Heft:
Nr. 6
DOI Artikel:Overvoorde, J. C.: Aanteekeningen over Goeree en Overflakkee
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17414#0202
196
Monumenten.
Aanteekeningen over Goeree en Overflakkee.
Bij de korte beschrijving der Zuid-Hollandsche eilanden in dit Bulletin
moest ik het eiland Goeree en Overflakkee voorloopig buiten bespreking laten.
Aan de daarbij gegeven belofte om daaraan later enkele bladzijden te wijden,
voldoe iE thans, waarbij het meer beperkt zijn der stof mij vrijheid geeft
tot eene eenigszins uitvoeriger bespreking, waarbij echter op den voorgrond
staat een slechts even aantoetsen van het belangrijkste, zonder in verdere
details te treden
De reeks van eilandjes en platen, die later Overflakkee vormden, zijn
deels reeds vroeg bewoond geweest, doch werden eerst in de 15e en
16e eeuw voor goed bedijkt, zoodat ook de oudste monumenten hier niet
verder teruggaan dan tot de 15e eeuw. Slechts Ouddorp en Goeree, eerst laat
met Overflakkee verbonden, hebben ouder brieven en vertoonen ook in
menig opzicht een afwijkend type. Goeree is als stad aangelegd. Het wordt
reeds in 1065 vermeld, verkreeg stadrecht vóór 1312 en marktrecht in
1339 en werd in 1428 ommuurd. De hoofdbebouwing is langs de sierlijk
beplante havenkom, met enkele recht hierop aanloopende straatjes. Het
stadje, dat tot 1609 onder de Hollandsche steden beschreven werd, was
reeds in het laatst van de 15e eeuw in verval geraakt door het verzanden
van de haven en is steeds meer afgedaald tot een plattelandsdorp. Sinds
in Juni van dit jaar de Hoofdpoort, de laatste herinnering aan het vroegere
stadsbestaan, vrijwel onnoodig is weggebroken, getuigt nog slechts de in
1895 zoo deerlijk verminkte kerktoren van eene vroegere glorie. Het lieflijke
Ouddorp, dat door zijn prachtige omgeving het lustoord van het eiland
mag heeten, moet nog ouder zijn dan Goeree, daar deze laatste plaats tot
1450 kerkelijk onder Ouddorp ressorteerde. Het is echter door Goeree
overvleugeld en heeft nooit naar een stadstype gestreefd. Het vertoont in
aanleg geheel den rondom bebouwden kerkbrink met enkele straalsgewijs
hierop uitloopende aanbouwen.
Een geheel ander type vertoonen de dorpen in Overflakkee. Zij zijn
langs den dijk gebouwd met een aan beide zijden bebouwde dijkstraat en
een recht hierop uitmondende vrij breede Voorstraat, aan het einde waarvan
de oude dorpskerk is gebouwd. In de grootere plaatsen is de kerk met
het kerkhof door een sloot en deze weder door een bebouwde gracht
omgeven, die algemeen »de Ring" wordt genaamd. In Sommelsdijk is later
1) Voor de lokale geschiedenis zie men: j. v. d. Waal en F. O. Vervoorn,
Beschrijving van Goeree en Overflakkee, 2de druk 1896 en het grootendeels hierin
verwerkte boek van B, Boers uit 1843.
Monumenten.
Aanteekeningen over Goeree en Overflakkee.
Bij de korte beschrijving der Zuid-Hollandsche eilanden in dit Bulletin
moest ik het eiland Goeree en Overflakkee voorloopig buiten bespreking laten.
Aan de daarbij gegeven belofte om daaraan later enkele bladzijden te wijden,
voldoe iE thans, waarbij het meer beperkt zijn der stof mij vrijheid geeft
tot eene eenigszins uitvoeriger bespreking, waarbij echter op den voorgrond
staat een slechts even aantoetsen van het belangrijkste, zonder in verdere
details te treden
De reeks van eilandjes en platen, die later Overflakkee vormden, zijn
deels reeds vroeg bewoond geweest, doch werden eerst in de 15e en
16e eeuw voor goed bedijkt, zoodat ook de oudste monumenten hier niet
verder teruggaan dan tot de 15e eeuw. Slechts Ouddorp en Goeree, eerst laat
met Overflakkee verbonden, hebben ouder brieven en vertoonen ook in
menig opzicht een afwijkend type. Goeree is als stad aangelegd. Het wordt
reeds in 1065 vermeld, verkreeg stadrecht vóór 1312 en marktrecht in
1339 en werd in 1428 ommuurd. De hoofdbebouwing is langs de sierlijk
beplante havenkom, met enkele recht hierop aanloopende straatjes. Het
stadje, dat tot 1609 onder de Hollandsche steden beschreven werd, was
reeds in het laatst van de 15e eeuw in verval geraakt door het verzanden
van de haven en is steeds meer afgedaald tot een plattelandsdorp. Sinds
in Juni van dit jaar de Hoofdpoort, de laatste herinnering aan het vroegere
stadsbestaan, vrijwel onnoodig is weggebroken, getuigt nog slechts de in
1895 zoo deerlijk verminkte kerktoren van eene vroegere glorie. Het lieflijke
Ouddorp, dat door zijn prachtige omgeving het lustoord van het eiland
mag heeten, moet nog ouder zijn dan Goeree, daar deze laatste plaats tot
1450 kerkelijk onder Ouddorp ressorteerde. Het is echter door Goeree
overvleugeld en heeft nooit naar een stadstype gestreefd. Het vertoont in
aanleg geheel den rondom bebouwden kerkbrink met enkele straalsgewijs
hierop uitloopende aanbouwen.
Een geheel ander type vertoonen de dorpen in Overflakkee. Zij zijn
langs den dijk gebouwd met een aan beide zijden bebouwde dijkstraat en
een recht hierop uitmondende vrij breede Voorstraat, aan het einde waarvan
de oude dorpskerk is gebouwd. In de grootere plaatsen is de kerk met
het kerkhof door een sloot en deze weder door een bebouwde gracht
omgeven, die algemeen »de Ring" wordt genaamd. In Sommelsdijk is later
1) Voor de lokale geschiedenis zie men: j. v. d. Waal en F. O. Vervoorn,
Beschrijving van Goeree en Overflakkee, 2de druk 1896 en het grootendeels hierin
verwerkte boek van B, Boers uit 1843.