Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0124
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
199

Inſtitutionum Imperialium Libij.

miſſa eſtideo hie ſpecialiter de priuilegiatis militum teſtamẽ-
tis tractare intendimus Quamuis enim milites neque legitimu
numerum teſtium in ſuis teſtamentis adhibuerint, neq; aliã te-
ſtamentorum ſolennitatẽ obſeruauerint:nihilominus rectè te-
ſtantur. & hoc verum eſt quando in expeditione militari oc-

cupati ſunt. nam vt ita
demûm gaudeant pri-
uilegio militari cûm in
expeditione armorum
fuerint occupati, non
immeritô noſtra intro-
ducta eſt conſtitutio.
Quocuque enim modo
voluntas ſuprema mi-
litis in expeditione oc-
cupati, ſiue in ſeri-
ptis, ſiue ſine ſcriptis in-
ueniatur, valet eius te
ſtamentum ex volun-
tate eius. Secus tamen
eſt quando non eſt in
neceſſitate militaris ex-
peditionis. In illis enim
temporibus quibus mi-
lites in alienis, vel ſuis
edibus degunt, ad vin-
dicandum ſibi tale pri-
uilegium nequaquam
oterunt adiuuari. Et
ore aituntur vſque a
illum S. Sed teſtari. Sed
pone: Dicit Iuſtinianus
quod quenquam pri-
uilegium militibus cõ-
ceſſum circa ſolennita-
tem teſtamenti, poſt
miſſionem ab expedi-
tione militari finiatur,
aliud tamen priuilegi
cõceditur eis circa ſub-
ſtantiã teſtamenti dun-
taxat. nam teſtari poſ-
ſunt milites extra ca-
ſtra militaris expedi-
tionis exiſtẽtes, quam-
uis filiifamilias ſint;iu-
re tamen communi in
hoc caſu quando mo-
rantur extra caſtra, ea-
dem obſeruatio in eo-
rum teſtamentis adhi-

Vpradicta diligens
obſeruatio in or-
dinandis teſtamen-
tis, militibus pro-
pter nimiam imperitiam eo-
rum a, conſtitutionibus princi-
palibus remiſſa eſt. Nam quam-
uis hi neque legitimum nume-
rum teſtium adhibuerint, ne-
que aliam teſtamentorum ſo-
lennitatem obſeruauerint, re-
cte nihilominus teſtantur: vide-
licet cun i lupeditiontbus o¬
cupati ſunt: quod meritô noſtra
conſtitutio introduxit *. Quo-
quo enim modo voluntas eius
ſuprema inueniatur, ſiue ſcri-
pta, ſiue non ſcripta, valet teſta-
mentum ex voluntare eius.

Miles etiam filius familiàs tã-
diu iure militari teſtãdi habet pri-
uilegium, quamdiu in expeditione
eſt qui ſi extra caſtra degat, cõmu-
ni omnium iure teſtari debet.

Illis autem temporibus per
qu citra expeditionum neceſ-
ſitatem in aliis locis, vel in ſuis
ſedibus degunt; minime ad
vindicandum tale priuilegium
adiuuantur f. Sed teſtari qui-
dem, etſi filiifamiliàs é ſint, pro-
pter militiam conceduntur: iure
tamen communi eadem ob-

200

dixit aliàs ſieut miles alius vtitur ſpeciali iure,ſic & iſte
lex militari Sj. & l teſtamenta eorum.S. fi.ADDITIO.
tamen ſecundum communẽ opin.in filiofami milite per
ritionen factam ſine cauſa, annuilatur eius teaneettt prare
ad inſtitutionem. Auth ex cauſa C de libe pre Si ver uuuaanti

ſe haieur prn rhare.
lubiacet quere. vt per
Ang.hic.
iJPaganorun a, à pago ie, pgan.¬
quod eſt villa, diei amideſt tu-
tur, quaſi dicat non mi- uou, a qui-
litum. euRon mi- us uifferunt
milites Pl Mi
Plan. CASVS. Do¬ ttes à
mine, iam video qud nuli dtin-
teſtamentum de ute ſituru:
eutamentun de miilu. t a uutan
.Li Irr nt p a ab alis ſe-
us pairabllte eſt pr mee dſe
uilegiatum. licét enim Per va¬.
iuris ſolennitatem non
ſeruauerit miles, tamen
teſtamẽtum eius in ca-
ſtris conditum valet.
Pone igitur quod a¬
liquis dicat aliquem
militem in expeditio-
ne militari occupa-
tum, ipſum in ſuo te-
ſtamento heredem in-
ſtituiſſe: hoc tamen ne-
que per miniſtrum, ne-
que per teſtes ad hoe
cõuocatos probare po-
terat, nunquideredetur
cius adſertioni, ita vt ad
hreditatem militis va-
leat admitti? Et reſpon-

tarffe.

Hodie

ſeruatione & in eorum teſta-
mentis adhibenda quam in te-
ſtamentis paganorum proxi-
me expoſuimus.

Licet remittatur ſolennitas in re
agenda, non tamen remittitur cõ-
grua probatio rei geſtæ. Et licet lex
priuilegiet aliquod factum, intelli-
gitur tamen inquãtum de facto le-
gitime appareat, & conſtet. ARE.

I Planè de teſtamentis mili-
tum diuus Traianus Statilio Se-
uero, ita reſcripſit l: Id priui-
legium quod militantibus da-
tum eſt, vt quoquo modo facta
ab his teſtamenta rata ſint, ſic
intelligi debet, vt vtique prius
conſtare debeat teſtamentum
factum eſſe: quod & ſine ſcri-
ptura à non militantibus quo-
que fieri poteſt.IIs ergo miles,

de cuius bonis apud te quri-

tur, ſi conuocatis ad hoc homi-

nibus, vt voluntatem ſuam
teſtaretur, ita locutus eſt, vt de-
clararet, quem vellet ſibi hœre-
dem eſſe, & cui libertatem tri-
bueret: poteſt videri ſine ſcri-
pro hoc modo eſſe teſtatus: &
voluntas eius rata habenda eſt.
Cœterum ſi (vt plerunque ſer-
monibus fieri ſolet) dixit ali-
cui; Ege te haredẽ facio, vel, Bona
mea tibi relinquoenõ oportet hoc

det quod non. De mili-
taribus enim teſtamen-
tis diuus Traianus Sta-
tilio Seuero in cõſimi-
li caſu quarenti reſcri-
pſit ſic; O Statili Seue-
re, illud priuilegium,
quod militaribus teſta-
mentis datum eſt, ve
videlicer ea teſtamenta
quocunu; modo facta,
rata ſint, ſic debet intel-
ligi, vr omninô priûs
cõſtet, eos teſtamẽtum
feciſſe, quod etiam ſine
ſcriptura non ſolûm à

benda eſt, quam ſcilicet
in teſtamento pagano-
rum expoſuimus. Et hac dicuntur vſque ad illum S plane. Fran-
ceus qo lummu A
a Teſtamenti a J Obſeruatioa. qu conſiſtit in quatuor, vbi eſt in ſeriptis te-
ſeripti ſolen-ſtamentum conditum, velin ſola nuncupatione heredis coram
nitas conſiſtit ſeptem teſtibus: ve Stit.jS. ſed cum paulatim & S.fi. & ffde har.
in quatuor. inſtit.l.j.S. qui neque. 111Ee: LA ..
b Imperitiam. Co de iur delib.fiiSS. i& Cde iu & fact. igno. lj.
J Propter nimiam imperitiam eorum. Cor. Taci. in Agricola:
credunt plerique militaribus ingenis ſubtilitatem deeſſe, quia
caſtrenſis iuriſdictio ſecura, & obtuſior ac plura manu agens
calliditatem fori non exercet CVIA.
eS Solennitatem. ſcilicet circa ſigilla, & ſubſcriptiones.
dJ Introduxit.Sed tunc demum cûm in militia ſunt, habent pri-
uilegium: vt C.ol pen. & hic ſubiicit.
e qAutom pro ſed.
Sedibus. Recté ſedibu:vt in l. vlt. Code teſt mili & l. vlt Cod.
quib non obſ- lon. temp praſer. & apud Vegerium lib.;3-cap.4. & c.
vlt. eas ſedes Th.ſedeta vocat, cûm tamen Suidas ſcribat ſe-
deta eſſe foſſata.l.: 8.C de epiſe aud. Cv!Ac.
bCeſſante cau fJ Adiuuantur. JEt nota quôd ceſſante cauſa ceſſat & effe-
ſa ceſſat effe- tus. & poreſt hie ſumi arg quôd ceſſantes clerico ab Eccleſia,
tus ceſſat prabendaiſie Cde epiſe & cle generaliter. y-in gloſſiSed
eScilicet con argcontrà, fde potu li S ſecundo loco ver. ſexi quia Calphur-
tumaciter, vt tBva r . L-. AAſ ntran deL-.-.
uia citatus à nia dedit cauſam edicto, vnde ceſſante cauſa ceſſare debet edi-
ſuperiore mi- ctu, quod non eſt verum. Sed hoc vltimum generale de cauſa
nime intrà té impulſiua dicit, primum de finali, ſine qua res eſſe non poteſt d.
venſaneue A DpiTo ln dubio autem praſumitur eſſe impuliua vt per
eniatſeſtena lofiin lissfiſde don. Aug mrLL.nT..
d Ceſſante eau gS Et ſi filiifam licet hi alias prohibeantur:vt jit. j in prine &
ſa finali non ffde do cau morL. tam is. S.j.
impulſiua ceſ-h Iure tamon communi ſcilicet quantum ad ſolennitatem, non
lat eſe quoad hoe, vt detur querela contra eius teſtamentumiſie in alio
aiieerre veterano, qui ſui iuris eſtrvr Cde imoſpiiisſo teſtamento lſS in
his & ffde inoffic. teſtamonto l. Papinianus. Sſi quis in militia. Itẽ
hoe eſt verumquãdo eſt domum reuerſus, ſicur ſuprà proxime

militantibus, ſed etiam
à nou militantibus fieri
poteſt. Vnde ſi is miles de cuius bonis quaſtio apud te ven-
tilatur, ad hoc conuocauit ſaltem duos homines, vt cauſa teſtã-
di coram eis voluntatem ſuam exprimeret, & ita coram eis lo-
cutus eſt, vt declaret in praſentia corum, quem vellet ſibi ha-
redẽ eſſe, & cui vellet libertatem tribuere, poreſt videri etiam ſi-
ne ſcripto hoc modo recte feciſſe teſtamentum, & voluntas eius
ſuprema omnibus modis rata habenda eſt. ( Cterûm ſi cauſa
lndendi vel demonſtrandi alieui iocose dixerit; Ego te hredé
facio. vel, Bona mea tibi relinquo, ſicuti plerunque ſermonibus
iocoſis fieri ſolet, non oportet hoc pro teſtamẽto obſeruari. Nec
videmur in hoc priuilegio militari in aliquo derogare. Nec e¬
nim vlloru magis intereſt, quam ipſorum militum, quibus hu-
iuſmodi priuilegium datum eſt, huiuſmodi exemplu pro teſta-
mentis non admitti:alioqui ſi tale teſtamentum admitteretur,
non difficulter poſt mortem alicuius militis, exiſterẽt teſtes qui
dicerent, ſe audiuiſſe militem relinquere bona ſua alicui prout
eis videretur expedire: & ita vera militum iudicia frequenter
ſubuerterentur. Et hec vſque ad illum quinim in quo reuer-
titur ad ſecundum caſum determinando plenius de priuil. mi-
lit quod circa ſubſtantiam teſtamenti conceditur militihusi Iemrl-
delicet vt quamuis ſint filiifamilias, teſtari poſſint. ſic & hic vt fah & Ag.
miles, ſurdus & mutus teſtamentum facere poſſit. Et hæc vſque e Neceſſe eſt
ad ilum s ſed hactenus Franc de Aret. molo de ni
S Statilio Seuero. Sunt qui eodem modo legant in l. Atiliti- modo dee
muiſf de ſer ruſt CvICC. Vi pelt per dur
J Reſcripſit. vt ffeo l.diuus. & iſte S. eſt ibi lex ſub eadem ver¬ eles, vel per
borum forma, & incipit, Diuus Traianus.1. .., cõparationen
l5 Aominibus, ſaltem duobus: vr feo lLucius & ſde teſtibl ieraunel
vbi & hoc eſt quando in tentorio Si autem b’in confictu beli ari re iſſp-
nullo etiam teſte vocatorvt Ceol milites.e ſi autem eſt domi, t eomanſo
iure communi:vt jeo.Sillis. A I.... lemnitate non
m S Sermonibus forté cauſa demonſtrandi, vt magiſter diſcipue de naturali,
lo,vel ludi cauſa vf f de act & o.-lobligationu ſubfianmia Sſ el ſed uiniie
affectionis: vt ſfde iur codi. llitera ADoio. Tu die quôd oul-tum intelligs

...... arit turAnghus,
ſa verba operantur teſtamentum, niſ appareat quod voluerit utvns
e peſtari,
 
Annotationen