DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0030
a Hanc conti-
nuationem ſe-
quitur Nicol.
E obligatie
mater eſt a¬
ctionis: vt hie:
ſcilicet natiua.
Iaſo. in . j. in-
frà de at.
Concor. cu hoc
princip. xy. q¬
ccum deuotiſſi-
ma& Glo.ine.
forus, ſuper ver.
iuſtuiaextrà, de
verb.ſigniſie.
e Rubricã in-
terdum nigre
generaliorem:
hoc eſt titulo-
ri inſcriptio-
nes latius in-
terdû concipi,
quã leges ipſa
int, hine col-
ligunt: V hic.
E conuerſo, ti-
tuli inſeriptio
interdum eſt
reſtrictior: No-
uell. de inceſtis
nupt. Porro ex
rubricis recte
argumentum
ſumi hie no-
tat Porcus.
Adde Gl. im lj.
Cne fideiuſſdet.
gatio. & ide pramitti-
.. .LA¬.........c..
tur in tractatu: vt infrà,
11
Inſtitutionum Imperialium Liber j.
12
DE IVSTITIA,
& Iure.
Iuſtinianus tractatu-
rus? iura populi Ro pra-
mittit de iuſtitia, qua eſt
mater iuris, y ide ab ea
incipit ſic obligato P ma-
ter eſt actionu: vt ff. de
proc. l. licêt. 6. ea obli-
SIMI
DE IVSTITIA, ET
Iure?.
TITVLVS I.
Iuſtitiæ, & Iuriſprudentiæ
deſcriptio.
de oblig. in prin. & de
act. in prin.
ADDITIO. Ad-
uerte hic in quantum
gloſſdicit, quod iuſti-
tia eſt mater iuris dic
hoc verum, ſi conſide-
retur ius prout eſt in a¬
ctu:ſecus ſi prout eſt in
habitu hominis i quia
ius, & iuſtitia tunc fue-
runt, & ſunt ſimul om-
ni tempore. Iaſon.
a J Et iure. ſ. quod ius
iuſtitiam proſequitur,.E.
vt miniſter, vel filius. Sed quare de hoc ponitur in rub cum
in tex nihil dicatur definiendo, licèt diuidendo ſie? Reſpondet
quidam: ideô non ponit in textu de iurene grauaret rudes ani
mos, ſecundûm Py, quod nihil eſt.2. Vel dic hoc plerunque fie-
ri, vt aliquid ponatur in rub quod in texé. non ponitur:vt Cod.
de relig. & ſump fu, & de aleæ lud. nam nihil in tex.ibi dicitur de
ludo alez.2. Vel dic (quod eſt veriuslvr definiatur:vt dicemus
J.cotit.S. iuris pracepta in gl.
Vſtitiaa eſt con-
ſtans, & perpetua
voluntas ius ſuum
. cuique tribuen-
ad dice’p.
1.Iuriſprudentia eſt diuina-
rum, atque humanarum rerum
L Vſtitia. Totus iſte tit. quinque habet partesnam in
prima ponit definitionem iuſtitiæ. In ſecunda ponit
definitionem iuriſprudenti. In tertia declarat, quo
ordine, & qua via rractande ſunt leges. In quarta de-
ſcribit præcepta iuris, vel definit ius, ſecundûm opin. quam te-
nebo. In quinta diuidit per membra. Secunda ibi; Iuriſpruden-
tia. Tertia ibi; His igitur generaliter cognitis. Quarta ibi; Iuris
pracepta Quinta ibi; Huius ſtudij. Chriſtoph. Porc.
(iuitiaJ CASVS. In prima parte ſolûm dicitur de pri-
ma parte rub ſcil de iuſtitia, & in ipſa prima parte definitur ju-
ſtitia. J Et eſt ſciendum, quod hæc prima pars, in qua defini-
tur iuſtitia, dupliciter poteſt intelligi: vno modo vt loquitur
de iuſtitia diuina: alio modo vt loquitur de humana iuſtitia.
Si vis intelligere de diuina iuſtitia, pone caſum: Deus, qui eſt
iuſtus, habet voluntatem conſtantemid eſt, firmam, ſtabilem,
& perpetuam id eſt, non temporalem: ſed ſemper duraturam,
tribuendi vnicuique ius ſuum. ſcilic. bene meritis paradiſun,
male meritis infernum. Si autem vis intelligere ſecundo modo.
ſcil de humana iuſtitia: ſic poue caſum: Homo iuſtus habeti,
habere debet voluntatem tribuendi vnicuique ius ſuum. Et
pone exemplû in iudice iuſto, qui debet habere voluntatem ab-
ſoluendi innoxios, & inculpabiles, & puniendi criminoſos. Et
ſecundûm hanc ſecundam expoſitionem, illa duo vocabula po-
ſita in definitione iuſtitie ſcil conſtans, & perpetua, ſunt abii-
cienda, & remouenda ab ipſa definitione: quia iudex, qui eſt
homo humanus, non eſt conſtans in voluntate, nec perpetuus.
in ſecunda parte incipit tractare de ſecunda parte rubricæ. ſcil.
de iure:in qua ſecuda parte ſie forma caſum:Ego quaſiui à Iuſt.
Imperatore, O domine, reſpondeatis mihi ad hanc quaſtionẽ:
Nos dicimus quotidie, quod bonum eſt habere iuriſpruden-
tiam. Dicite ergo mihi, quid eſt iuriſprudentia: vel quis dicatur
habere iuriſprudentiamEt certé Imperator reſpondet, dicens,
quod ille dicitur habere iuriſprudentiam, qui ſcit cognoſcere
res diuinas, & humanas: & qui cognoſcit iuſtum, & iniuſtum.
Tertiô dicit:ex quo vidimus in prima parte quid eſt iuſtitia: &
ex quo vidimus in ſecunda, quid eſt iuriſprudentia:etiam vi-
deamus qualiter leges ſunt docendæ, & quo ordine. Et certè le-
ges ſunt docendæ hoc modo; quia ſcholares, qui volunt audire
iura ciuilia, primô debent incipere à leuibus: ſcil ab hoc lib. Inſt.
poſteà debent aſcendere ad grauiora ſeilie. ad lib. Digeſtorum,
& Codicis. & redditur ratio quare ſit incipiendum à leuibus:
quia ſi ineipiant à grauioribus ſeil à libris Digeſtorun, & Co-
icis: vnum de duobus malum accidet, ſeu eueniet: quia aut ru-
dis propter nimiam difficultatem deſeret, ſeu relinquet prorſus
ſtudium:aut ſi non deſerat; hoc eſt ſi propter nimiam difficul-
tatem non dimittat ſtudium:cum magno labore ad hoc perue
niet, quinetiam cum diffidentia; quia non habebit ſpem, nec
fiduciam, quod vnquam aliquid ſciet, ſeu perueniet ad fructum
ſcienti:ad cuius fructum citius perueniſſet, ſi à leuioribus
ſtudium ſuum inchoaſſet-h.d. Franciſeus de Aret.
a Iuſtitia. Iuſtus eſt, qui vult, non qui aut iuſta facit, aut in-
iuſta non facit, non qui iuriſperitus eſtnam iniuſti quoque fa
.
INSTITVTIONVM
D. IVSTINIANI SACRATIS.
PRINCIPIS,
LIBER. I.
ſcientia.
guſto. ſic & de matrimonio, quod eſt indiuiduum: vt infrà, de
ciunt plerunque iut.
aut iniuſta ne faeiune
aut iuriſperiti ſint Sel
neque iuſtus eſt
vult mods, mod ui
vult ius ſiu euique o?
bucre. Is verô demum
iuſtus eſt, qui ſie aba-
nimo cõparatus eſt,
perpetuô re dnha ni
ius cuique ſuum velit
tribuere. Cv!AC.
os laſtiiſ, Hare l iuir
e definitio poon luutitis
. L. vAAitiO poreſt hie qux
inte ligi de du oteſt bie deſtiu.
ſtitia. qd. Diuina iuſti-
tia eſt voluntas b con-
ſtãs, & perpetua, &c&
ſecundum hoc, hc ver-
ba in ea poſita surpla-
na uiane iniuſti vi ius
-antum da nõ fuiſſequis
tum fuit mercenario in parerfamii
ſero venienti, quantu tquin mo.
I .. V uaC derator
ili qui mant venerar onr tiie
in ea ta
quod tamen Dei iuſti- lemlegenſ a¬
notitia d: iuſti, atque iniuſti
Leuiora primum, exinde altiora
tradenda ſunt: ne tyrones rei per-
lexitate, & varietate perterriti,
aut ſtudia deſerant, aut maiori cu
ſudore, tardius huiuſce diſciplinæ
notitiam aſſequantur.
bld eſtinten
tio ann
2. JHis igitur e generaliter
cognitis*, & incipientibusg
nobis l exponere iura populi
Romani, ita maximé vientur ta laudat viſſe
:iſ a laudat. vt ff. de an. tuerer e.
poſſe tradi i commodiſſimé, ſi le l’u & d urrfbn, iur niat
ſignificationel, i S cuiuſque. Reſp-illud diuinpm vel myſticé, vel ſfeuudin pur.
allegoricé debet intelligiqqdd tantum habqoit de paradiſo ile dé lPrn er
qui decedit in hoc vltimo ſaculo, ſi faciat honi, quantn ts & lſ
qui deceſſerit in primo ſaculo: vt paret in his verfbus ui
culta fuit, cultores pramia quarunt: Non labor aqualis, aqualia
dona fuerunt. Sic Deus oſtendit, quod quandoque venimus. Arri-
piamus iter, certi de munere ſimus. 2. Vel dic, ſecundûm loann. dEt bene A
quod de fragili hominis iuſtiria loquitur qdd iuſtitia humana, gel & t
vel quæ eſt in homine, vt voluntas conſtans, &c. & ſecundun eſt de mente
hoc illa duo verba, conſtans, & perpetua, abiiciuntur e extrs mnium ſei-
quia homini non poſſunt conuenire: cum ſeriptum ſit, quud e pilin
ſepties in die cadit iuſtus & illud: Nunquam in eodem tatu per qiaaile
manet: vt in Auth. de non alie. aut permu vt autem. toll. j. Item tur prous
quod in fin dicit, ius ſuum vnicuique tribuens: intellige quan¬ mini conueni.
tum ad affectionem quia ad actum non poreſt. qd habens af- e poſunt.
fectum tribuendi: ſicut ſuprà, in rub, promi, dicitur de Au¬ life bx
pa po in prin. licet interdum diuidatur: vt patet, Cod. de repul.
conſenſu. 3. Vel tertiô expone vt in ſumma huius tit. vt vo¬ f Hoc diuina-
luntas: id eſt, mens. conſtans id eſt, bona: quaſi habitus men- re eſt ſerundi
tis bonus. ed Tullius ſie s definit. Iuſtitia h eſt habitus letrde bella
animi, communi vrilitate ſeruata, ſuan cuiliber tribueus di giuiiin.
gnitatem. JSed ſecundûm Plateam, iuſtitia eſt virtus, quæ plu- a definito.
rimum poreſt in his, quæ minimum poſſunt. J Vel prout ego nes.
credo, iuſtitia! eſt animi congrua diſpoſitio in ſingulis rebus hHae poreſt
recté dindicans. Accvns ADDIro. Queſuit modum, in ſſ vera ſei-
quo voluit emendare iuſtitiam: & ideô vos dicite, quodhit iu peld.
ſtitia definitur generaliter, adargumenta verô breui diſtin. jçcdiſpicr
ctione facilé ſie reſpondebitis. Aliquando conſideratur iuſti. eeu. de bu
tia prout eſt inabſtra ſes, & tone iuſtitisa eſt onſlans, & per ietti.
petua. Aliquando veri conſideratur prout eſt in concreto: vt
eſt poſita in corpore bominum adminiſtrantium, & tunc dici-
tur corruptibilis, non ratione eſſentialitatis iuſtitia: ſed ra-
tione mali continentis, hoc eſt praui hominis ſecundûm
Chriſto. Por.
cJTribuendi. vt honeſté viuat ſibi: & ſic alterum non ladat:
imô proficiat. 2. Vel dic ius ſuum. i hominis meritun..:.¬
dV Noritia. Poteſt recté legi vt illa dictio, ſcientia ſit ablatiuil LIno tuu
caſus Vel econtra ſit nominatiui caſus, & hac dictio, noritit ſit queſt l¬
ablatiui caſus: ſie jit; in princ. JSed nunquid ſecundum hot ſeundi chii
oportet, quod quicumque vult iuriſprudens, vel iuriſconſultus ſo orqui
eat eleloiaan legere teſp, non nan in copore iu puionn ,
ris hac omnia inuenuutur; vr C de ſun Tris & fad Cauol & erlonei
Cde ſacroſecleſy de Epiſ & de & in Autn ſa muii iier onuz.
vbi ſpecialiter de diuinis tractatur JIté quae eſt differétia inter
iuſtitiam, & ius, & iuriſprudentiami R eſp luſtitia eſt virtusi t oe vern.
eſt eius virtutis executiuum: luriſprudentia eſt ſeientia ilius ſandin dadt.
iuitis. Item iuſtitia eſt ſummum l bonunt-ius mediunu, iurt ee ſiconir
prudentia infimiû lten iuſtitia vult tribuerevnieuique ius ſuſi eu la ut-
ius verô coadiuuatiuriſprudetia docet qualiter ilud fat. li en prioit
S Diuinarum, atque humanarum rerun notitia oo nom tu, ars poſe
ne eſt cum ſapientia, cum philoſophia: quod autem ſequitul’ iooiasa
propr ium eſt luriſprudenti. CV airer leres ſunt docend a, ied.
e JHi igitur, Nunc vultmdicere qualiter leges ſunt docend e uu
AccvS.. .:.. . .. .ri. jrle iure je
s Cgnis, id eſt, viſa defiitione iuſtitie, &iuuiſprldent ſo u u ppus-
gJEt incipientibus. Datiué poteſt legi cum verbe,infi iden is leus Far.
tur: vel ablatiué, vt ſuperius reſpiciant, & hec verl
hJ Nobis. loquuntur compilatores huius libri in per
niani, qui debet exponere per eos.
ab initio de
cenda, &
ur ACCVSS Fah Ang.
rſona luſti¬ m rciior
iJTradi ſcil iura populi Romani. a5Leui
ſeenda-
nuationem ſe-
quitur Nicol.
E obligatie
mater eſt a¬
ctionis: vt hie:
ſcilicet natiua.
Iaſo. in . j. in-
frà de at.
Concor. cu hoc
princip. xy. q¬
ccum deuotiſſi-
ma& Glo.ine.
forus, ſuper ver.
iuſtuiaextrà, de
verb.ſigniſie.
e Rubricã in-
terdum nigre
generaliorem:
hoc eſt titulo-
ri inſcriptio-
nes latius in-
terdû concipi,
quã leges ipſa
int, hine col-
ligunt: V hic.
E conuerſo, ti-
tuli inſeriptio
interdum eſt
reſtrictior: No-
uell. de inceſtis
nupt. Porro ex
rubricis recte
argumentum
ſumi hie no-
tat Porcus.
Adde Gl. im lj.
Cne fideiuſſdet.
gatio. & ide pramitti-
.. .LA¬.........c..
tur in tractatu: vt infrà,
11
Inſtitutionum Imperialium Liber j.
12
DE IVSTITIA,
& Iure.
Iuſtinianus tractatu-
rus? iura populi Ro pra-
mittit de iuſtitia, qua eſt
mater iuris, y ide ab ea
incipit ſic obligato P ma-
ter eſt actionu: vt ff. de
proc. l. licêt. 6. ea obli-
SIMI
DE IVSTITIA, ET
Iure?.
TITVLVS I.
Iuſtitiæ, & Iuriſprudentiæ
deſcriptio.
de oblig. in prin. & de
act. in prin.
ADDITIO. Ad-
uerte hic in quantum
gloſſdicit, quod iuſti-
tia eſt mater iuris dic
hoc verum, ſi conſide-
retur ius prout eſt in a¬
ctu:ſecus ſi prout eſt in
habitu hominis i quia
ius, & iuſtitia tunc fue-
runt, & ſunt ſimul om-
ni tempore. Iaſon.
a J Et iure. ſ. quod ius
iuſtitiam proſequitur,.E.
vt miniſter, vel filius. Sed quare de hoc ponitur in rub cum
in tex nihil dicatur definiendo, licèt diuidendo ſie? Reſpondet
quidam: ideô non ponit in textu de iurene grauaret rudes ani
mos, ſecundûm Py, quod nihil eſt.2. Vel dic hoc plerunque fie-
ri, vt aliquid ponatur in rub quod in texé. non ponitur:vt Cod.
de relig. & ſump fu, & de aleæ lud. nam nihil in tex.ibi dicitur de
ludo alez.2. Vel dic (quod eſt veriuslvr definiatur:vt dicemus
J.cotit.S. iuris pracepta in gl.
Vſtitiaa eſt con-
ſtans, & perpetua
voluntas ius ſuum
. cuique tribuen-
ad dice’p.
1.Iuriſprudentia eſt diuina-
rum, atque humanarum rerum
L Vſtitia. Totus iſte tit. quinque habet partesnam in
prima ponit definitionem iuſtitiæ. In ſecunda ponit
definitionem iuriſprudenti. In tertia declarat, quo
ordine, & qua via rractande ſunt leges. In quarta de-
ſcribit præcepta iuris, vel definit ius, ſecundûm opin. quam te-
nebo. In quinta diuidit per membra. Secunda ibi; Iuriſpruden-
tia. Tertia ibi; His igitur generaliter cognitis. Quarta ibi; Iuris
pracepta Quinta ibi; Huius ſtudij. Chriſtoph. Porc.
(iuitiaJ CASVS. In prima parte ſolûm dicitur de pri-
ma parte rub ſcil de iuſtitia, & in ipſa prima parte definitur ju-
ſtitia. J Et eſt ſciendum, quod hæc prima pars, in qua defini-
tur iuſtitia, dupliciter poteſt intelligi: vno modo vt loquitur
de iuſtitia diuina: alio modo vt loquitur de humana iuſtitia.
Si vis intelligere de diuina iuſtitia, pone caſum: Deus, qui eſt
iuſtus, habet voluntatem conſtantemid eſt, firmam, ſtabilem,
& perpetuam id eſt, non temporalem: ſed ſemper duraturam,
tribuendi vnicuique ius ſuum. ſcilic. bene meritis paradiſun,
male meritis infernum. Si autem vis intelligere ſecundo modo.
ſcil de humana iuſtitia: ſic poue caſum: Homo iuſtus habeti,
habere debet voluntatem tribuendi vnicuique ius ſuum. Et
pone exemplû in iudice iuſto, qui debet habere voluntatem ab-
ſoluendi innoxios, & inculpabiles, & puniendi criminoſos. Et
ſecundûm hanc ſecundam expoſitionem, illa duo vocabula po-
ſita in definitione iuſtitie ſcil conſtans, & perpetua, ſunt abii-
cienda, & remouenda ab ipſa definitione: quia iudex, qui eſt
homo humanus, non eſt conſtans in voluntate, nec perpetuus.
in ſecunda parte incipit tractare de ſecunda parte rubricæ. ſcil.
de iure:in qua ſecuda parte ſie forma caſum:Ego quaſiui à Iuſt.
Imperatore, O domine, reſpondeatis mihi ad hanc quaſtionẽ:
Nos dicimus quotidie, quod bonum eſt habere iuriſpruden-
tiam. Dicite ergo mihi, quid eſt iuriſprudentia: vel quis dicatur
habere iuriſprudentiamEt certé Imperator reſpondet, dicens,
quod ille dicitur habere iuriſprudentiam, qui ſcit cognoſcere
res diuinas, & humanas: & qui cognoſcit iuſtum, & iniuſtum.
Tertiô dicit:ex quo vidimus in prima parte quid eſt iuſtitia: &
ex quo vidimus in ſecunda, quid eſt iuriſprudentia:etiam vi-
deamus qualiter leges ſunt docendæ, & quo ordine. Et certè le-
ges ſunt docendæ hoc modo; quia ſcholares, qui volunt audire
iura ciuilia, primô debent incipere à leuibus: ſcil ab hoc lib. Inſt.
poſteà debent aſcendere ad grauiora ſeilie. ad lib. Digeſtorum,
& Codicis. & redditur ratio quare ſit incipiendum à leuibus:
quia ſi ineipiant à grauioribus ſeil à libris Digeſtorun, & Co-
icis: vnum de duobus malum accidet, ſeu eueniet: quia aut ru-
dis propter nimiam difficultatem deſeret, ſeu relinquet prorſus
ſtudium:aut ſi non deſerat; hoc eſt ſi propter nimiam difficul-
tatem non dimittat ſtudium:cum magno labore ad hoc perue
niet, quinetiam cum diffidentia; quia non habebit ſpem, nec
fiduciam, quod vnquam aliquid ſciet, ſeu perueniet ad fructum
ſcienti:ad cuius fructum citius perueniſſet, ſi à leuioribus
ſtudium ſuum inchoaſſet-h.d. Franciſeus de Aret.
a Iuſtitia. Iuſtus eſt, qui vult, non qui aut iuſta facit, aut in-
iuſta non facit, non qui iuriſperitus eſtnam iniuſti quoque fa
.
INSTITVTIONVM
D. IVSTINIANI SACRATIS.
PRINCIPIS,
LIBER. I.
ſcientia.
guſto. ſic & de matrimonio, quod eſt indiuiduum: vt infrà, de
ciunt plerunque iut.
aut iniuſta ne faeiune
aut iuriſperiti ſint Sel
neque iuſtus eſt
vult mods, mod ui
vult ius ſiu euique o?
bucre. Is verô demum
iuſtus eſt, qui ſie aba-
nimo cõparatus eſt,
perpetuô re dnha ni
ius cuique ſuum velit
tribuere. Cv!AC.
os laſtiiſ, Hare l iuir
e definitio poon luutitis
. L. vAAitiO poreſt hie qux
inte ligi de du oteſt bie deſtiu.
ſtitia. qd. Diuina iuſti-
tia eſt voluntas b con-
ſtãs, & perpetua, &c&
ſecundum hoc, hc ver-
ba in ea poſita surpla-
na uiane iniuſti vi ius
-antum da nõ fuiſſequis
tum fuit mercenario in parerfamii
ſero venienti, quantu tquin mo.
I .. V uaC derator
ili qui mant venerar onr tiie
in ea ta
quod tamen Dei iuſti- lemlegenſ a¬
notitia d: iuſti, atque iniuſti
Leuiora primum, exinde altiora
tradenda ſunt: ne tyrones rei per-
lexitate, & varietate perterriti,
aut ſtudia deſerant, aut maiori cu
ſudore, tardius huiuſce diſciplinæ
notitiam aſſequantur.
bld eſtinten
tio ann
2. JHis igitur e generaliter
cognitis*, & incipientibusg
nobis l exponere iura populi
Romani, ita maximé vientur ta laudat viſſe
:iſ a laudat. vt ff. de an. tuerer e.
poſſe tradi i commodiſſimé, ſi le l’u & d urrfbn, iur niat
ſignificationel, i S cuiuſque. Reſp-illud diuinpm vel myſticé, vel ſfeuudin pur.
allegoricé debet intelligiqqdd tantum habqoit de paradiſo ile dé lPrn er
qui decedit in hoc vltimo ſaculo, ſi faciat honi, quantn ts & lſ
qui deceſſerit in primo ſaculo: vt paret in his verfbus ui
culta fuit, cultores pramia quarunt: Non labor aqualis, aqualia
dona fuerunt. Sic Deus oſtendit, quod quandoque venimus. Arri-
piamus iter, certi de munere ſimus. 2. Vel dic, ſecundûm loann. dEt bene A
quod de fragili hominis iuſtiria loquitur qdd iuſtitia humana, gel & t
vel quæ eſt in homine, vt voluntas conſtans, &c. & ſecundun eſt de mente
hoc illa duo verba, conſtans, & perpetua, abiiciuntur e extrs mnium ſei-
quia homini non poſſunt conuenire: cum ſeriptum ſit, quud e pilin
ſepties in die cadit iuſtus & illud: Nunquam in eodem tatu per qiaaile
manet: vt in Auth. de non alie. aut permu vt autem. toll. j. Item tur prous
quod in fin dicit, ius ſuum vnicuique tribuens: intellige quan¬ mini conueni.
tum ad affectionem quia ad actum non poreſt. qd habens af- e poſunt.
fectum tribuendi: ſicut ſuprà, in rub, promi, dicitur de Au¬ life bx
pa po in prin. licet interdum diuidatur: vt patet, Cod. de repul.
conſenſu. 3. Vel tertiô expone vt in ſumma huius tit. vt vo¬ f Hoc diuina-
luntas: id eſt, mens. conſtans id eſt, bona: quaſi habitus men- re eſt ſerundi
tis bonus. ed Tullius ſie s definit. Iuſtitia h eſt habitus letrde bella
animi, communi vrilitate ſeruata, ſuan cuiliber tribueus di giuiiin.
gnitatem. JSed ſecundûm Plateam, iuſtitia eſt virtus, quæ plu- a definito.
rimum poreſt in his, quæ minimum poſſunt. J Vel prout ego nes.
credo, iuſtitia! eſt animi congrua diſpoſitio in ſingulis rebus hHae poreſt
recté dindicans. Accvns ADDIro. Queſuit modum, in ſſ vera ſei-
quo voluit emendare iuſtitiam: & ideô vos dicite, quodhit iu peld.
ſtitia definitur generaliter, adargumenta verô breui diſtin. jçcdiſpicr
ctione facilé ſie reſpondebitis. Aliquando conſideratur iuſti. eeu. de bu
tia prout eſt inabſtra ſes, & tone iuſtitisa eſt onſlans, & per ietti.
petua. Aliquando veri conſideratur prout eſt in concreto: vt
eſt poſita in corpore bominum adminiſtrantium, & tunc dici-
tur corruptibilis, non ratione eſſentialitatis iuſtitia: ſed ra-
tione mali continentis, hoc eſt praui hominis ſecundûm
Chriſto. Por.
cJTribuendi. vt honeſté viuat ſibi: & ſic alterum non ladat:
imô proficiat. 2. Vel dic ius ſuum. i hominis meritun..:.¬
dV Noritia. Poteſt recté legi vt illa dictio, ſcientia ſit ablatiuil LIno tuu
caſus Vel econtra ſit nominatiui caſus, & hac dictio, noritit ſit queſt l¬
ablatiui caſus: ſie jit; in princ. JSed nunquid ſecundum hot ſeundi chii
oportet, quod quicumque vult iuriſprudens, vel iuriſconſultus ſo orqui
eat eleloiaan legere teſp, non nan in copore iu puionn ,
ris hac omnia inuenuutur; vr C de ſun Tris & fad Cauol & erlonei
Cde ſacroſecleſy de Epiſ & de & in Autn ſa muii iier onuz.
vbi ſpecialiter de diuinis tractatur JIté quae eſt differétia inter
iuſtitiam, & ius, & iuriſprudentiami R eſp luſtitia eſt virtusi t oe vern.
eſt eius virtutis executiuum: luriſprudentia eſt ſeientia ilius ſandin dadt.
iuitis. Item iuſtitia eſt ſummum l bonunt-ius mediunu, iurt ee ſiconir
prudentia infimiû lten iuſtitia vult tribuerevnieuique ius ſuſi eu la ut-
ius verô coadiuuatiuriſprudetia docet qualiter ilud fat. li en prioit
S Diuinarum, atque humanarum rerun notitia oo nom tu, ars poſe
ne eſt cum ſapientia, cum philoſophia: quod autem ſequitul’ iooiasa
propr ium eſt luriſprudenti. CV airer leres ſunt docend a, ied.
e JHi igitur, Nunc vultmdicere qualiter leges ſunt docend e uu
AccvS.. .:.. . .. .ri. jrle iure je
s Cgnis, id eſt, viſa defiitione iuſtitie, &iuuiſprldent ſo u u ppus-
gJEt incipientibus. Datiué poteſt legi cum verbe,infi iden is leus Far.
tur: vel ablatiué, vt ſuperius reſpiciant, & hec verl
hJ Nobis. loquuntur compilatores huius libri in per
niani, qui debet exponere per eos.
ab initio de
cenda, &
ur ACCVSS Fah Ang.
rſona luſti¬ m rciior
iJTradi ſcil iura populi Romani. a5Leui
ſeenda-