DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0199
349
De ſucceſſionibus, &c. Tit xiij.
DE SVCCESSIONIBVS, &c.
Cõtinuatlo.
traditionem, vel ſenatuſ-
conſultum Claudianum,
ide ſubdit de ſucceſſioni-
bus ſublatis. Pore.
Rant ante pradi-
ctam. Totus iſte
titulus diuiditur in
duas partes. Primô tol-
lit venditiones, & ſuc-
ceſſiones qu ex eis fie-
bant. Secundô, qu fie-
bant ex ſenatuſconſul-
to. Secunda ibi: Erat.
2qBonorum emptio. Bo-
norum emptor ſimilis
erat bonorum poſſeſſo-
ri. cum eo creditores
experiútur.lnam poſteà.
5ſed etſi quis. ff.de iure-
iur vel certa parte deci-
dõt. l. imperator ffde pa-
ctis. qua forma conſti-
tuatur, The. refert cui &
illud adiungi poreſt,
quod Citero ſeribit in
hune modum lib, vj. ad
Att. Alterum quod ſine
edicto commode tran-
ſigi non poteſt de ha-
reditatum poſſeſſioni-
bus, de bonis poſſiden-
dis, magiſtris faciendis,
vendendis, qua ex edi-
cto & poſtulari, & fieri
ſolent CVIAC.
a J Emptio. id eſt, ven-
e Vndltionis ditio vt ſequitureſie &
verbum intere ffde actio. emp. l veteres.
dum ponitur AeCVR.ADDITO.
rcntne Quod faeit, ve penale
Qualicet ſm diſpoſitum in vno, pu-
pliciter alteru tà vendente habeat lo-
trum profera- cum etiam in emente,
tur, vruumque cum ſint correlatiua.
intelligitur, vt
que ſint corre-,
latiuar li.c à
Diuiſio.
Suprà t viſum eſt de multipliciſpecie ſucceſſinum:ſod quia ſunt
ana auat lault ſtae ſauaiteus p als quts qus falta pr bmommn
DE SVCCESSIONIBVS
qu fiebant per bonoru venditio-
nes, & ex ſenatuſcõſulto Claudia-
no, ſublatis.
TITVLVS XIII.
Succeſſio facta per venditionem
bonorũ debitoris, eſt hodie ſublat.
ARET.
Rant ante prædi-
ctam ſucceſſionẽ
olim & aliæ per
vniuerſitatẽ ſuc-
ceſſiones: qualis
fuerat bonorum emptio ?
quæ de bonis debitoris venden-
dis per multas ambages fue-
rat introducta; & tunc locum
habebat, quando iudicia ordi-
naria in vſu fuerant: ſed cum
extraordinariis iudiciis poſte-
ritas vſa eſt, ideô cum ipſis or-
dinariis iudiciis etiam bonorum
venditiones expirauerunt : &
tantummodô creditoribus da-
tur officio iudicis bona poſſi-
dere, & prout vtile eis viſum
eſt ea diſponere quod ex latio-
ribus Digeſtoruim libris per-
fectius apparebit.
Succeſſio, qua fiebat per ſenatuſ-
J ibaaee an proponebat ereditoriacione; & ſi eadebat
ſyllaba, cadebat à cauſa. Si verô non cadebat: bona debitoris
de indi viduir. abſentis, vel pr ſentis vendebat ſua auctoritate: quod hodie non
tol& l...f de eſtevt hic, & C.de form & impe. j. & i.
uce.Angel.
cS Ordinaria.id eſt, ſolennia.
AJ Extraord, iudiciis. Cûm non ſolemni more, & certis praſcri-
ptiſque formulis iudicia exerceantur. CvrAc.
dq Expirauerunt. id eſt, receſſerunt.
e Bona ſcilicet omniatvt ffaquibus ex cau. in poſſea.l.j. ſed hodie
pro menſura debiti declarati:vt in authen de exhibé & introreS.
ſi vero ſemel collatvADDIT1 0. Dic hbe verum quando agi
tur perſonali: ſecus ſi agatur etiam hodie reali, vel hypothecaria,
quia iura antiqua remanent incorrecta: & ſie fir miſio in ſoli-
lum in poſſ-vt no glo.in auth i qui. C. de bo auctor iud. poſſ-& in
lij.in glo pen. de procu.
f Libris. vt ff. qui ex cau in poſea per totum. & de bo. aut. iud.
poſſ-per totum.
JEx SC Claudiano. Error eſt in Suetonio Tranquillo, eum
hocS.C & id quod Macedonianum dicitur, Veſpaſiano tribuit.
Verius enim e
,vtrumque eſſe Claudianum, vt ſcribit Tacitus
lib.rt & prius quidem a me nrõgoo fuit explicatum in notis
ad Vlpianstit de tutelis. Cvaac.
A Ebrius, & gS Bacchata, id eſt, capta, vel decepta: ve d enim vinoquis ca-
mulier luxu- pitur, vel Baccho: ita & amore. Item furoret amoris nihil ve-
rioſa quipa-
antur.
e Vide qua
ſeripſi ad No-
uell quibus mo-
dus naturales eſ-
fie. ſui. 76. cap. 4.
in verbo, vche-
montius.
Vnde verſus.
hemẽtius inuenitur: vt in authen. qui mod na-effidegitimi. S.illud.
ver nouimus. collat vj. ADDITIO. Et maxime in iuuenibus.
Militat in teneris annis amor hoſpes amœnus;
Atque in canicie ridiculoſa Venus.
Facit e cum iuuentute. extrà de praſump.
h J Subſtantiam. ſi coniungebat ſe alieno ſeruo, & contra do-
mini nunciationem: vt C.ad ſenatuſconſ Clau l.j.
.E. DE OBLIGATIONIBVS.
f Continuaio Hie t incipit tertia pars principalis diuiſionis totius iſtius operis gra-
Angeli.
tia cõmodioris diuiſionis, & etiam materiarum, facit l. Caius S. jeff.
de leg iijeum ſi.ibi no quoniã hie tractatur de tertia parte, ſiue de
tertia materia, in qua verſatur ius noſtrum: quoniã vorſatur circa
350
tria aut cirea perſonas, aut circa res,aut cjres actienes, & obligatio-
nes, vtS. de iu. na.gẽ. & ciu.fin. Vſque huo tractauit de perſonis, &
rebus vt dicit glorubr. ipitur alien & tertiã partem faciomus de,
obligationibus, & actionib. & per cõſequens de tertia matria totius
iuris ciuilis. Aretin. Accurſautem? ſie cõtinuat iſtam rubricam.
Dictum eſt ſupr. de perſo-
conſultum Claudianum, eſt hodie nis, lib.jde rebus in ſeeu-
ſubla.ARET.
a Continuatie
Aceurſij.
do, & tertio, vſ huenãt
de ationibus debet dice-
re:vt S. de iur, narur.S.ſi.
ſed quia obligatio mater
eſt actinis vt ffde procu.
l. licet. 5. ea obligatiot
ideb pramittitur de his o¬
ligationibus. & ideô dicit
hie: Nune, &.AccvRs.
Vne tranſeamus,
eJ Totus biſte bDiuile.
titulus diuiditur in qua-
tuor partes. Primô po-
nit definitionem obll-
gationis. Secundô ponit
vnam diuiſionem obli-
gationis. Tertiô ponit
ſecundam diuiſionem.
Quartô illam diuiſionẽ
in aliam ſubdiuidit. Se-
cunda ibi: Omnium au-
tem. Tertia ibirsequens.
Quarta ibi: Prius eſt.
CASVS. Queſiui ab
Impera. ſie: Domine, eã
curam adhibueritis ad
res, & ad perſonas: ad
quod proponitis vos
transferre? Reſpondet
Imperator: Nunc, &e.
Quaſiui etiam vltrà
ſie: Domine, Quid eſt
obligatio? Reſpondet
ipſe. Obligatio eſt, &c.
Sed quia vnúquodque
toe perete eomoſei.
tur, cûm in ſe, & in ſuis
partibus demonſtratur,
ideô dominus luſti. da-
ta definitione dat obli-
gationis diuiſionem, vt
ſie obligationis in ſe, &
:..2 in ſuis partibus ple-
nius, & perfectius habeatur notitia. Et primô dat dominus lu-
ſtin obligationis diuiſionem generaliorem, & breuem: ſecundô
ſpecialiorem, & primam continentem.Item primô diuidit: ſe-
cundô membra diuidentia exponit: & ſic vno modo ponitur
caſus. Aliter autem ponitur ſecundûm dominum Gul.ſic caſus.
Ego iuuenis volens legalibus fulciri nutrimentis, acceſſi ad
Iuſtinianum, & talia verba propoſui coram eo: Domine, vidi
per continuationes multiplices, quod nunc eſt ad tract. de obli.
tranſeundum:pro Deo dicatis mihi, quid eſt obligatio? Frater,
dicit Iuſtin, obligatio eſt, &c. Franc.
i S obligatio, videtur quod nulla obligatio definiatur. nã ciuilis cObligatio au
ſola non habet eſfectum exigédivt patet in obligatione litera- recté hie de-
rum ante biennium devt infr. de litb tem patet in omni obli¬ Er hae ſen-
gatione ciuili, & naturali ſimul nam ſi pactum fieret de non pe¬ tenna cumnn
tendo tollitur naturalis, & remanet ciuilis: vt ffade ſoll. Stichum, ais habetur: i
aut Pamphilum. naturalis. & tamen non habet effectum iſtum: cet Vitramon.
vt j de excep.S pratereà.Item nec naturalis:quia nec per eam fit nec naturalé,
actio, licer impediatur repetitiout fde dona lhot iure Sſfi ſf net n veint.
de condiindebl iudex & l Iulianus Sed die, quod ſimul vtraque na vent.
definiturItem ſie bona eſt definitio, ergo conuertitur cum ſuo in l cum qui.
definito. Vbicumque ergo eſt iuris vinculum, eſt obligatio: & e- de iur. & fas.
cõtrà,vbi non eſt tale iuris vinculu, non eſt obligatioergo nec jn. & cu his
fideiuſor adhiberi poreſt vi ſ de verb obli lilSu, incipit, ſi qui ſenit lacn at
ita in fin p eſt falsurquia naturali obligationi accedit-v inp e loſſan iequi-
fideiuſin prin. Sed dicas, quod hic eſt deceptio nã ſi dicas, nõ eſt
1. Etat & ex ſenatuſconſulte
Claudiano y miſerabilis per v¬
niuerſitatem acquiſitio:cum li-
bera mulier ſeruili amore bac-
chata s, ipſam libertatem per
ſenatuſconſultum amittebat, &
cum libertate ſubſtantiam he
quod indignum noſtris tempo-
ribus eſſe exiſtimantes, & à no-
ſtra cinitate deleri, & non inſeri
noſtris Digeſtis conceſſimus.
DE OBLIGATIONIBVS.
TITVLVS XIV.
Tertiam iuris ciuilis partem
expoſiturus, de obligationibus: vn-
de actiones, ceu ex matre oriuneur:
titulum generalem, atque deinceps
earum ſpecies proponit:quo præli-
batis obligationtbus, naturas actio-
num maturius adſequamur.
Vne tranſeamus
ad obligationes.
Obligatioi eſt
iuris vinculum é,
quo neceſſitate!
tur hic Por-
obligatio ſeiuilis, & naturalis:vera eſt ſi dicas obligatio, ſnulla cus, quem vi-
etiam naturalis, falſa eſt. & ſic vis eſt in dictione obligatio: vbi¬ dçe...:.
cuque enim dico, quod naturali obligatione quis tenetur, intel- ePeſnitiole
ligo de iure gentiu:quia conuenit ſolis hominibus, & omnibus. Eu u r¬
lſ Iaris vinculumid f eſt, ius vinciens: & ſic eſt res incorpora-definito.
lis: vt ſuprà, de re. cor & incor. in fin. ve enim boues funibus vi- f Iuris vincu-
ſualiter ligantur: ſic homines verbis ligantur intellectuali¬ lum quid.
ter: vt ſade verb, ſigIreiSj.ADDITIO. Iuxta illud Verba li-
gant homines:taurorum cornua funes. Cornu bos capitur:voce
ligatur homo.. 2-.
lJ Neceſſiate. Tune enimvere debitor eſt,cum neceſſe habet dicitur, à que
ſoluere: vr ffde verb ſigni.l. debitor. & ita ſecundum hoc nulla inuito poteû
obligatio cui opponitur exceptio, definitur bic, quod veru igt.
eſt,
gDebitor vere
De ſucceſſionibus, &c. Tit xiij.
DE SVCCESSIONIBVS, &c.
Cõtinuatlo.
traditionem, vel ſenatuſ-
conſultum Claudianum,
ide ſubdit de ſucceſſioni-
bus ſublatis. Pore.
Rant ante pradi-
ctam. Totus iſte
titulus diuiditur in
duas partes. Primô tol-
lit venditiones, & ſuc-
ceſſiones qu ex eis fie-
bant. Secundô, qu fie-
bant ex ſenatuſconſul-
to. Secunda ibi: Erat.
2qBonorum emptio. Bo-
norum emptor ſimilis
erat bonorum poſſeſſo-
ri. cum eo creditores
experiútur.lnam poſteà.
5ſed etſi quis. ff.de iure-
iur vel certa parte deci-
dõt. l. imperator ffde pa-
ctis. qua forma conſti-
tuatur, The. refert cui &
illud adiungi poreſt,
quod Citero ſeribit in
hune modum lib, vj. ad
Att. Alterum quod ſine
edicto commode tran-
ſigi non poteſt de ha-
reditatum poſſeſſioni-
bus, de bonis poſſiden-
dis, magiſtris faciendis,
vendendis, qua ex edi-
cto & poſtulari, & fieri
ſolent CVIAC.
a J Emptio. id eſt, ven-
e Vndltionis ditio vt ſequitureſie &
verbum intere ffde actio. emp. l veteres.
dum ponitur AeCVR.ADDITO.
rcntne Quod faeit, ve penale
Qualicet ſm diſpoſitum in vno, pu-
pliciter alteru tà vendente habeat lo-
trum profera- cum etiam in emente,
tur, vruumque cum ſint correlatiua.
intelligitur, vt
que ſint corre-,
latiuar li.c à
Diuiſio.
Suprà t viſum eſt de multipliciſpecie ſucceſſinum:ſod quia ſunt
ana auat lault ſtae ſauaiteus p als quts qus falta pr bmommn
DE SVCCESSIONIBVS
qu fiebant per bonoru venditio-
nes, & ex ſenatuſcõſulto Claudia-
no, ſublatis.
TITVLVS XIII.
Succeſſio facta per venditionem
bonorũ debitoris, eſt hodie ſublat.
ARET.
Rant ante prædi-
ctam ſucceſſionẽ
olim & aliæ per
vniuerſitatẽ ſuc-
ceſſiones: qualis
fuerat bonorum emptio ?
quæ de bonis debitoris venden-
dis per multas ambages fue-
rat introducta; & tunc locum
habebat, quando iudicia ordi-
naria in vſu fuerant: ſed cum
extraordinariis iudiciis poſte-
ritas vſa eſt, ideô cum ipſis or-
dinariis iudiciis etiam bonorum
venditiones expirauerunt : &
tantummodô creditoribus da-
tur officio iudicis bona poſſi-
dere, & prout vtile eis viſum
eſt ea diſponere quod ex latio-
ribus Digeſtoruim libris per-
fectius apparebit.
Succeſſio, qua fiebat per ſenatuſ-
J ibaaee an proponebat ereditoriacione; & ſi eadebat
ſyllaba, cadebat à cauſa. Si verô non cadebat: bona debitoris
de indi viduir. abſentis, vel pr ſentis vendebat ſua auctoritate: quod hodie non
tol& l...f de eſtevt hic, & C.de form & impe. j. & i.
uce.Angel.
cS Ordinaria.id eſt, ſolennia.
AJ Extraord, iudiciis. Cûm non ſolemni more, & certis praſcri-
ptiſque formulis iudicia exerceantur. CvrAc.
dq Expirauerunt. id eſt, receſſerunt.
e Bona ſcilicet omniatvt ffaquibus ex cau. in poſſea.l.j. ſed hodie
pro menſura debiti declarati:vt in authen de exhibé & introreS.
ſi vero ſemel collatvADDIT1 0. Dic hbe verum quando agi
tur perſonali: ſecus ſi agatur etiam hodie reali, vel hypothecaria,
quia iura antiqua remanent incorrecta: & ſie fir miſio in ſoli-
lum in poſſ-vt no glo.in auth i qui. C. de bo auctor iud. poſſ-& in
lij.in glo pen. de procu.
f Libris. vt ff. qui ex cau in poſea per totum. & de bo. aut. iud.
poſſ-per totum.
JEx SC Claudiano. Error eſt in Suetonio Tranquillo, eum
hocS.C & id quod Macedonianum dicitur, Veſpaſiano tribuit.
Verius enim e
,vtrumque eſſe Claudianum, vt ſcribit Tacitus
lib.rt & prius quidem a me nrõgoo fuit explicatum in notis
ad Vlpianstit de tutelis. Cvaac.
A Ebrius, & gS Bacchata, id eſt, capta, vel decepta: ve d enim vinoquis ca-
mulier luxu- pitur, vel Baccho: ita & amore. Item furoret amoris nihil ve-
rioſa quipa-
antur.
e Vide qua
ſeripſi ad No-
uell quibus mo-
dus naturales eſ-
fie. ſui. 76. cap. 4.
in verbo, vche-
montius.
Vnde verſus.
hemẽtius inuenitur: vt in authen. qui mod na-effidegitimi. S.illud.
ver nouimus. collat vj. ADDITIO. Et maxime in iuuenibus.
Militat in teneris annis amor hoſpes amœnus;
Atque in canicie ridiculoſa Venus.
Facit e cum iuuentute. extrà de praſump.
h J Subſtantiam. ſi coniungebat ſe alieno ſeruo, & contra do-
mini nunciationem: vt C.ad ſenatuſconſ Clau l.j.
.E. DE OBLIGATIONIBVS.
f Continuaio Hie t incipit tertia pars principalis diuiſionis totius iſtius operis gra-
Angeli.
tia cõmodioris diuiſionis, & etiam materiarum, facit l. Caius S. jeff.
de leg iijeum ſi.ibi no quoniã hie tractatur de tertia parte, ſiue de
tertia materia, in qua verſatur ius noſtrum: quoniã vorſatur circa
350
tria aut cirea perſonas, aut circa res,aut cjres actienes, & obligatio-
nes, vtS. de iu. na.gẽ. & ciu.fin. Vſque huo tractauit de perſonis, &
rebus vt dicit glorubr. ipitur alien & tertiã partem faciomus de,
obligationibus, & actionib. & per cõſequens de tertia matria totius
iuris ciuilis. Aretin. Accurſautem? ſie cõtinuat iſtam rubricam.
Dictum eſt ſupr. de perſo-
conſultum Claudianum, eſt hodie nis, lib.jde rebus in ſeeu-
ſubla.ARET.
a Continuatie
Aceurſij.
do, & tertio, vſ huenãt
de ationibus debet dice-
re:vt S. de iur, narur.S.ſi.
ſed quia obligatio mater
eſt actinis vt ffde procu.
l. licet. 5. ea obligatiot
ideb pramittitur de his o¬
ligationibus. & ideô dicit
hie: Nune, &.AccvRs.
Vne tranſeamus,
eJ Totus biſte bDiuile.
titulus diuiditur in qua-
tuor partes. Primô po-
nit definitionem obll-
gationis. Secundô ponit
vnam diuiſionem obli-
gationis. Tertiô ponit
ſecundam diuiſionem.
Quartô illam diuiſionẽ
in aliam ſubdiuidit. Se-
cunda ibi: Omnium au-
tem. Tertia ibirsequens.
Quarta ibi: Prius eſt.
CASVS. Queſiui ab
Impera. ſie: Domine, eã
curam adhibueritis ad
res, & ad perſonas: ad
quod proponitis vos
transferre? Reſpondet
Imperator: Nunc, &e.
Quaſiui etiam vltrà
ſie: Domine, Quid eſt
obligatio? Reſpondet
ipſe. Obligatio eſt, &c.
Sed quia vnúquodque
toe perete eomoſei.
tur, cûm in ſe, & in ſuis
partibus demonſtratur,
ideô dominus luſti. da-
ta definitione dat obli-
gationis diuiſionem, vt
ſie obligationis in ſe, &
:..2 in ſuis partibus ple-
nius, & perfectius habeatur notitia. Et primô dat dominus lu-
ſtin obligationis diuiſionem generaliorem, & breuem: ſecundô
ſpecialiorem, & primam continentem.Item primô diuidit: ſe-
cundô membra diuidentia exponit: & ſic vno modo ponitur
caſus. Aliter autem ponitur ſecundûm dominum Gul.ſic caſus.
Ego iuuenis volens legalibus fulciri nutrimentis, acceſſi ad
Iuſtinianum, & talia verba propoſui coram eo: Domine, vidi
per continuationes multiplices, quod nunc eſt ad tract. de obli.
tranſeundum:pro Deo dicatis mihi, quid eſt obligatio? Frater,
dicit Iuſtin, obligatio eſt, &c. Franc.
i S obligatio, videtur quod nulla obligatio definiatur. nã ciuilis cObligatio au
ſola non habet eſfectum exigédivt patet in obligatione litera- recté hie de-
rum ante biennium devt infr. de litb tem patet in omni obli¬ Er hae ſen-
gatione ciuili, & naturali ſimul nam ſi pactum fieret de non pe¬ tenna cumnn
tendo tollitur naturalis, & remanet ciuilis: vt ffade ſoll. Stichum, ais habetur: i
aut Pamphilum. naturalis. & tamen non habet effectum iſtum: cet Vitramon.
vt j de excep.S pratereà.Item nec naturalis:quia nec per eam fit nec naturalé,
actio, licer impediatur repetitiout fde dona lhot iure Sſfi ſf net n veint.
de condiindebl iudex & l Iulianus Sed die, quod ſimul vtraque na vent.
definiturItem ſie bona eſt definitio, ergo conuertitur cum ſuo in l cum qui.
definito. Vbicumque ergo eſt iuris vinculum, eſt obligatio: & e- de iur. & fas.
cõtrà,vbi non eſt tale iuris vinculu, non eſt obligatioergo nec jn. & cu his
fideiuſor adhiberi poreſt vi ſ de verb obli lilSu, incipit, ſi qui ſenit lacn at
ita in fin p eſt falsurquia naturali obligationi accedit-v inp e loſſan iequi-
fideiuſin prin. Sed dicas, quod hic eſt deceptio nã ſi dicas, nõ eſt
1. Etat & ex ſenatuſconſulte
Claudiano y miſerabilis per v¬
niuerſitatem acquiſitio:cum li-
bera mulier ſeruili amore bac-
chata s, ipſam libertatem per
ſenatuſconſultum amittebat, &
cum libertate ſubſtantiam he
quod indignum noſtris tempo-
ribus eſſe exiſtimantes, & à no-
ſtra cinitate deleri, & non inſeri
noſtris Digeſtis conceſſimus.
DE OBLIGATIONIBVS.
TITVLVS XIV.
Tertiam iuris ciuilis partem
expoſiturus, de obligationibus: vn-
de actiones, ceu ex matre oriuneur:
titulum generalem, atque deinceps
earum ſpecies proponit:quo præli-
batis obligationtbus, naturas actio-
num maturius adſequamur.
Vne tranſeamus
ad obligationes.
Obligatioi eſt
iuris vinculum é,
quo neceſſitate!
tur hic Por-
obligatio ſeiuilis, & naturalis:vera eſt ſi dicas obligatio, ſnulla cus, quem vi-
etiam naturalis, falſa eſt. & ſic vis eſt in dictione obligatio: vbi¬ dçe...:.
cuque enim dico, quod naturali obligatione quis tenetur, intel- ePeſnitiole
ligo de iure gentiu:quia conuenit ſolis hominibus, & omnibus. Eu u r¬
lſ Iaris vinculumid f eſt, ius vinciens: & ſic eſt res incorpora-definito.
lis: vt ſuprà, de re. cor & incor. in fin. ve enim boues funibus vi- f Iuris vincu-
ſualiter ligantur: ſic homines verbis ligantur intellectuali¬ lum quid.
ter: vt ſade verb, ſigIreiSj.ADDITIO. Iuxta illud Verba li-
gant homines:taurorum cornua funes. Cornu bos capitur:voce
ligatur homo.. 2-.
lJ Neceſſiate. Tune enimvere debitor eſt,cum neceſſe habet dicitur, à que
ſoluere: vr ffde verb ſigni.l. debitor. & ita ſecundum hoc nulla inuito poteû
obligatio cui opponitur exceptio, definitur bic, quod veru igt.
eſt,
gDebitor vere