DOI Artikel:
Lunsingh Scheurleer, C. W.: Grieksche Oudheden in Nederland
DOI Artikel:Vermeulen, Frans A. J.: De St. Nicolaaskerk te Dwingeloo
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19960#0209
GRIEKSCHE OUDHEDEN IN NEDERLAND.
203
laatste eeuwen vóór het begin onzer jaartelling. De voorliefde om den hartstocht
van den strijd zoo scherp naturalistisch mogelijk uit te beelden, wijst, evenals de
anatomie en de behandeling der leeuwenmanen, die niet zorgvuldig zijn ingekrast,
maar tot dikke, kleine massa’s met sterke schaduwwerking zijn samengevat, op
dezelfde periode.
Hoeveel monumentaler, rustiger, maar tevens conventioneeler zijn de leeuwen
van het Mausoleum van Halikarnassos, die in het midden der IVde eeuw ontstonden!
Het is zeker niet toevallig, dat er een interessante overeenkomst bestaat tusschen
ons stuk en een in Pergamon gevonden relief '). Hier vinden wij een gewild ouder-
wetsch idool geflankeerd door twee zulke groepen. De uitvoering wijst op den z.g.
koningstijd, d.w.z. de boven door ons aangegeven periode. Eigenaardig is, dat deze
voorstelling in Klein-Azië reeds sedert overoude tijden zeer geliefd is geweest. De
Grieksche beelden van dit type staan sterk onder dezen Oosterschen invloed.
Hebben wij dus getracht het tijdperk waarin het stuk is ontstaan aan te
geven, vanzelf rijst nu de vraag of de groep eene diepere beteekenis heeft dan een
strijd tusschen twee machtige viervoeters. Om verschillende redenen, waarvan een
uiteenzetting ons hier te ver zou voeren, is het waarschijnlijk, dat de groep als een
symbool van de macht des doods bedoeld werd. Wij vinden die voorstelling dan
ook dikwijls boven een graf. Ook van deze groep zou ik het vermoeden willen
uitspreken, dat zij eertijds als bekroning van een grafmonument heeft gediend.
Dieren komen op zulke plaatsen herhaaldelijk voor; men denke slechts aan den
beroemden stier en den hond op het Dipylonkerkhof bij Athene.
Bij de vrij groote zeldzaamheid van goede origineel-Grieksche sculptuur,
vooral hier te lande, is het een verblijdend feit, dat een zoo belangrijk stuk door
een Haagsch verzamelaar kon worden verkregen.
C. W. LUNSINGH SCHEURLEER.
DE ST. NICOLAASKERK TE DWINGELOO.
De brand, die op Maandag 13 Aug. 11. een groot deel van het Drentsche dorp
Dwingeloo verwoestte, doet ons denken aan de rampen, welke in vroegere eeuwen
zoo herhaaldelijk steden en dorpen teisterden, en oorzaak waren van de vernieling
of ontreddering van zoo menig architectonisch kunstwerk.
Ook thans, te Dwingeloo, heeft weer een onzer mooie dorpskerkjes — nadat
het bij een dergelijke ramp in 1896 gespaard was gebleven — den cijns moeten betalen.
Deze kerk, vermoedelijk eene dochter van Diever, werd uit de goederen der
St. Pancraskerk te Diever, en door schenkingen der leenbezitters van het huis
Batinge, een leengoed van het bisdom Utrecht, gesticht en aan den H. Nicolaas
') Altertümer von Pergamon Bd VII, 2 pag. 270 e. v.
203
laatste eeuwen vóór het begin onzer jaartelling. De voorliefde om den hartstocht
van den strijd zoo scherp naturalistisch mogelijk uit te beelden, wijst, evenals de
anatomie en de behandeling der leeuwenmanen, die niet zorgvuldig zijn ingekrast,
maar tot dikke, kleine massa’s met sterke schaduwwerking zijn samengevat, op
dezelfde periode.
Hoeveel monumentaler, rustiger, maar tevens conventioneeler zijn de leeuwen
van het Mausoleum van Halikarnassos, die in het midden der IVde eeuw ontstonden!
Het is zeker niet toevallig, dat er een interessante overeenkomst bestaat tusschen
ons stuk en een in Pergamon gevonden relief '). Hier vinden wij een gewild ouder-
wetsch idool geflankeerd door twee zulke groepen. De uitvoering wijst op den z.g.
koningstijd, d.w.z. de boven door ons aangegeven periode. Eigenaardig is, dat deze
voorstelling in Klein-Azië reeds sedert overoude tijden zeer geliefd is geweest. De
Grieksche beelden van dit type staan sterk onder dezen Oosterschen invloed.
Hebben wij dus getracht het tijdperk waarin het stuk is ontstaan aan te
geven, vanzelf rijst nu de vraag of de groep eene diepere beteekenis heeft dan een
strijd tusschen twee machtige viervoeters. Om verschillende redenen, waarvan een
uiteenzetting ons hier te ver zou voeren, is het waarschijnlijk, dat de groep als een
symbool van de macht des doods bedoeld werd. Wij vinden die voorstelling dan
ook dikwijls boven een graf. Ook van deze groep zou ik het vermoeden willen
uitspreken, dat zij eertijds als bekroning van een grafmonument heeft gediend.
Dieren komen op zulke plaatsen herhaaldelijk voor; men denke slechts aan den
beroemden stier en den hond op het Dipylonkerkhof bij Athene.
Bij de vrij groote zeldzaamheid van goede origineel-Grieksche sculptuur,
vooral hier te lande, is het een verblijdend feit, dat een zoo belangrijk stuk door
een Haagsch verzamelaar kon worden verkregen.
C. W. LUNSINGH SCHEURLEER.
DE ST. NICOLAASKERK TE DWINGELOO.
De brand, die op Maandag 13 Aug. 11. een groot deel van het Drentsche dorp
Dwingeloo verwoestte, doet ons denken aan de rampen, welke in vroegere eeuwen
zoo herhaaldelijk steden en dorpen teisterden, en oorzaak waren van de vernieling
of ontreddering van zoo menig architectonisch kunstwerk.
Ook thans, te Dwingeloo, heeft weer een onzer mooie dorpskerkjes — nadat
het bij een dergelijke ramp in 1896 gespaard was gebleven — den cijns moeten betalen.
Deze kerk, vermoedelijk eene dochter van Diever, werd uit de goederen der
St. Pancraskerk te Diever, en door schenkingen der leenbezitters van het huis
Batinge, een leengoed van het bisdom Utrecht, gesticht en aan den H. Nicolaas
') Altertümer von Pergamon Bd VII, 2 pag. 270 e. v.