DOI Artikel:
Neurdenburg, Elisabeth: De Muurschilderingen in het Koor van de Martinikerk te Groningen
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25358#0253
MUURSCHILDERINGEN IN HET KOOR DER MARTINIKERK TE GRONINGEN 241
DE MUURSCHILDERINGEN IN HET KOOR VAN DE
MARTINIKERK TE GRONINGEN.
Met een enkel woord maakte ik in het vorige jaar melding van de muurschilderingen,
die in het koor der Martinikerk te Groningen gedurende het witten van de wanden waren
ontdekt. Zij zijn nu, voor zoover zij toen nog onder de kalk verborgen waren, ook verder
te voorschijn gebracht en de restauratie van alle gevonden schilderingen is in de tweede
helft van Juli 1924 gereed gekomen. x) De photo’s, die het Rijksbureau voor de Monumenten-
zorg heeft laten maken heb ik thans door de welwillendheid van den directeur tot mijn
beschikking, zoodat ik een paar van de best bewaarde voorstellingen kan afbeelden. Een
korte bespreking moge deze afbeeldingen 2) begeleiden.
Een vijftiental meters boven den beganen grond, op de plaats waar men elders vaak
triforiën aantreft, bevinden zich onder de acht breede vensters van de lange koorwanden
en de zes smalle der koorafsluiting even zoovele breede en smalle vakken, eveneens met een
spitsboog gesloten, vroeger vrij diepe nissen, later tot op geringe diepte dichtgemetseld,
met kalkspecie bestreken en gewit, en voorzien van schilderingen. Van deze zijn de acht
breede 5,50 M. hoog en 3 M. breed, dat is breeder dan de vensters erboven, terwijl de smalle
vakken eveneens 5,50 M. hoog, maar slechts 1 M. breed zijn, vrijwel in overeenstemming
met de vensters welke zich daarboven bevinden.
Vermoedelijk zijn de schilderingen van kartons, die verloren zijn gegaan, door het
inkrassen der lijnen in de kalkspecie op de muurvlakken overgebracht. Daarna zijn de
kleurvlakken op een witte kalklaag geschilderd en wel eerst effen ingevuld, vervolgens van
schaduwen voorzien en ten slotte met vlotte zwarte arceering en contours opgewerkt. 3)
De voorstellingen, die de vakken bevatten, welke ten deele zwaar beschadigd bleken
te zijn, hebben alle betrekking op het leven van Christus, zij beginnen met de aankondiging
van de geboorte aan de maagd Maria en eindigen met het tafereel van Golgotha. Het
groote muurvlak dat het koor aan de westzijde boven den feitelijken toegang tot het schip
der kerk afsluit, hoog als dat koor uitsteekt boven het schip, was voorzien van een voor-
stelling van het Laatste Oordeel. Enkele fragmenten van engelen en duivelen en
van opgestane en geredde zielen, waartusschen een lint met de woorden 4) van den bazuinen-
!) De muurschilderingen zijn onder leiding van het Rijksbureau voor de Monumentenzorg
verdienstelijk gerestaureerd door den heer Por en zijn assistent. Een gedeelte, waarover straks nader,
is nog niet blootgelegd en dus ook nog niet gerestaureerd kunnen worden.
2) Helaas heeft men de photo’s moeten nemen staande op de hangstelling, zoodat de stalen
kabels daarvan den indruk der schilderingen bederven.
3) Enkele bijzonderheden over de techniek vernam ik van den heer Por.
Dr. M. Schoengen was zoo vriendelijk deze woorden te ontcijferen. Zij luiden: Surgite mor-
tui venite ad ... . cium (judicium). De letters van het onderschrift onder de voorstelling zijn bijna
geheel uitgewischt.
DE MUURSCHILDERINGEN IN HET KOOR VAN DE
MARTINIKERK TE GRONINGEN.
Met een enkel woord maakte ik in het vorige jaar melding van de muurschilderingen,
die in het koor der Martinikerk te Groningen gedurende het witten van de wanden waren
ontdekt. Zij zijn nu, voor zoover zij toen nog onder de kalk verborgen waren, ook verder
te voorschijn gebracht en de restauratie van alle gevonden schilderingen is in de tweede
helft van Juli 1924 gereed gekomen. x) De photo’s, die het Rijksbureau voor de Monumenten-
zorg heeft laten maken heb ik thans door de welwillendheid van den directeur tot mijn
beschikking, zoodat ik een paar van de best bewaarde voorstellingen kan afbeelden. Een
korte bespreking moge deze afbeeldingen 2) begeleiden.
Een vijftiental meters boven den beganen grond, op de plaats waar men elders vaak
triforiën aantreft, bevinden zich onder de acht breede vensters van de lange koorwanden
en de zes smalle der koorafsluiting even zoovele breede en smalle vakken, eveneens met een
spitsboog gesloten, vroeger vrij diepe nissen, later tot op geringe diepte dichtgemetseld,
met kalkspecie bestreken en gewit, en voorzien van schilderingen. Van deze zijn de acht
breede 5,50 M. hoog en 3 M. breed, dat is breeder dan de vensters erboven, terwijl de smalle
vakken eveneens 5,50 M. hoog, maar slechts 1 M. breed zijn, vrijwel in overeenstemming
met de vensters welke zich daarboven bevinden.
Vermoedelijk zijn de schilderingen van kartons, die verloren zijn gegaan, door het
inkrassen der lijnen in de kalkspecie op de muurvlakken overgebracht. Daarna zijn de
kleurvlakken op een witte kalklaag geschilderd en wel eerst effen ingevuld, vervolgens van
schaduwen voorzien en ten slotte met vlotte zwarte arceering en contours opgewerkt. 3)
De voorstellingen, die de vakken bevatten, welke ten deele zwaar beschadigd bleken
te zijn, hebben alle betrekking op het leven van Christus, zij beginnen met de aankondiging
van de geboorte aan de maagd Maria en eindigen met het tafereel van Golgotha. Het
groote muurvlak dat het koor aan de westzijde boven den feitelijken toegang tot het schip
der kerk afsluit, hoog als dat koor uitsteekt boven het schip, was voorzien van een voor-
stelling van het Laatste Oordeel. Enkele fragmenten van engelen en duivelen en
van opgestane en geredde zielen, waartusschen een lint met de woorden 4) van den bazuinen-
!) De muurschilderingen zijn onder leiding van het Rijksbureau voor de Monumentenzorg
verdienstelijk gerestaureerd door den heer Por en zijn assistent. Een gedeelte, waarover straks nader,
is nog niet blootgelegd en dus ook nog niet gerestaureerd kunnen worden.
2) Helaas heeft men de photo’s moeten nemen staande op de hangstelling, zoodat de stalen
kabels daarvan den indruk der schilderingen bederven.
3) Enkele bijzonderheden over de techniek vernam ik van den heer Por.
Dr. M. Schoengen was zoo vriendelijk deze woorden te ontcijferen. Zij luiden: Surgite mor-
tui venite ad ... . cium (judicium). De letters van het onderschrift onder de voorstelling zijn bijna
geheel uitgewischt.