0.5
1 cm
El murciélago se hizo eterno entre colores y piedras preciosas
105
Summary
A BAT WHICH HAS BECOME ETERNAL AMONG COLORS AND PRECIOUS STONES
Mesoamerican religions in the pre-Hispanic period perceived the animal and
plant world as inseparably connected with the divine world, and, thus, having
decisive influence on human existence. Animals could play different roles in
them: from deity personification, through assuming a part of divine nature, to
acting as messengers communicating divine and human reality. Due to the en-
vironment in which they live, bats became one of the leading figures in Indian
culture. Since caves, being typical habitat of these mammals, were regarded
as gateways for communication with the supernatural world, while bats, freely
moving between the unexplored darkness of the caves (identified with the un-
derworld) and the outside world (the world of living people), naturally became
personification of divinity and/or messengers of gods. Moreover, as shown in
the presented iconographic sources, bats aroused both curiosity, admiration and
fear due to their ability of echolocation, feeding on blood and also due to their
dual nature: although they were mammals, they could fly like birds. This article
aims at analysing perception of bats in various Mesoamerican cultures over the
centuries: from the Olmec civilization through the Maya, Zapotee to the Mexica.
Streszczenie
Nietoperz, który stał się wieczny pośród barw i szlachetnych kamieni
Religie Mezoameryki w okresie przedhiszpańskim postrzegały świat zwierzę-
cy i roślinny jako nieodłącznie związane ze światem boskim oraz decydujące
o ludzkiej egzystencji. Zwierzęta mogły odgrywać w nich różne role - od uosa-
biania bóstwa, poprzez przejmowanie części ich natury, aż po służenie jako po-
słańcy między rzeczywistością boską i ludzką. Nietoperze z uwagi na środowi-
sko, w którym żyją, stały się jedną z czołowych postaci ideologii indiańskiej.
Jaskinie, będące typowym środowiskiem życia tych ssaków, uważane były bo-
wiem za wrota pozwalające na komunikację z rzeczywistością nadprzyrodzoną,
a nietoperze, swobodnie przemieszczające się pomiędzy niezbadanymi ciem-
nościami jaskiń utożsamianych z zaświatami a światem zewnętrznym, ludzi
żywych, w naturalny niejako sposób stały się uosobieniem boskości i/lub po-
słańcami bogów. Ponadto jak widać w dostępnych źródłach ikonograficznych,
nietoperze budziły również zaciekawienie, podziw i strach z uwagi na zdolno-
ści echolokacji, żywienie się krwią, a także przez swoją podwójną naturę: choć
były ssakami, mogły przecież latać niczym ptaki. Celem niniejszego artykułu
jest przeanalizowanie percepcji nietoperza w różnych kulturach Mezoameryki
na przestrzeni wieków począwszy od cywilizacji olmeckiej, przez Majów, Za-
poteków, aż po Mexików.
105
Summary
A BAT WHICH HAS BECOME ETERNAL AMONG COLORS AND PRECIOUS STONES
Mesoamerican religions in the pre-Hispanic period perceived the animal and
plant world as inseparably connected with the divine world, and, thus, having
decisive influence on human existence. Animals could play different roles in
them: from deity personification, through assuming a part of divine nature, to
acting as messengers communicating divine and human reality. Due to the en-
vironment in which they live, bats became one of the leading figures in Indian
culture. Since caves, being typical habitat of these mammals, were regarded
as gateways for communication with the supernatural world, while bats, freely
moving between the unexplored darkness of the caves (identified with the un-
derworld) and the outside world (the world of living people), naturally became
personification of divinity and/or messengers of gods. Moreover, as shown in
the presented iconographic sources, bats aroused both curiosity, admiration and
fear due to their ability of echolocation, feeding on blood and also due to their
dual nature: although they were mammals, they could fly like birds. This article
aims at analysing perception of bats in various Mesoamerican cultures over the
centuries: from the Olmec civilization through the Maya, Zapotee to the Mexica.
Streszczenie
Nietoperz, który stał się wieczny pośród barw i szlachetnych kamieni
Religie Mezoameryki w okresie przedhiszpańskim postrzegały świat zwierzę-
cy i roślinny jako nieodłącznie związane ze światem boskim oraz decydujące
o ludzkiej egzystencji. Zwierzęta mogły odgrywać w nich różne role - od uosa-
biania bóstwa, poprzez przejmowanie części ich natury, aż po służenie jako po-
słańcy między rzeczywistością boską i ludzką. Nietoperze z uwagi na środowi-
sko, w którym żyją, stały się jedną z czołowych postaci ideologii indiańskiej.
Jaskinie, będące typowym środowiskiem życia tych ssaków, uważane były bo-
wiem za wrota pozwalające na komunikację z rzeczywistością nadprzyrodzoną,
a nietoperze, swobodnie przemieszczające się pomiędzy niezbadanymi ciem-
nościami jaskiń utożsamianych z zaświatami a światem zewnętrznym, ludzi
żywych, w naturalny niejako sposób stały się uosobieniem boskości i/lub po-
słańcami bogów. Ponadto jak widać w dostępnych źródłach ikonograficznych,
nietoperze budziły również zaciekawienie, podziw i strach z uwagi na zdolno-
ści echolokacji, żywienie się krwią, a także przez swoją podwójną naturę: choć
były ssakami, mogły przecież latać niczym ptaki. Celem niniejszego artykułu
jest przeanalizowanie percepcji nietoperza w różnych kulturach Mezoameryki
na przestrzeni wieków począwszy od cywilizacji olmeckiej, przez Majów, Za-
poteków, aż po Mexików.
