DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1170#0908
Cohis.
Pirt/ztgi.
poi. Viyssis Aldrouandi
D E T V R C H E S I A.
Cap.LXXlI.
SYNONiMA, ET ETYMVM.'
A N T A M affinitatem habct hcc gemma opaca cum superiori,vt rtmlC
tiobserUaucrinr,Turchesiam, frequenti ablutionc ,in malachitem_*
degcncrasse. A]itcrvocaturTurcois,Turcosa,&Turchina,Germa-
nisEinTurkcsj(]uinim6 omnibus nationibus, hoc nomine,notissl-
macssepethibetur: cum:eregionibusTurcarumarTeratur. Nonnul-
JijVt AgricoJa, crcdidcrunt aiiquam speclem Iaspidis apud Anti- P
quos fulnc, & pratsertim illam, quani Pliniirs Boream, GraJci Aerizusam,& ali; Calai-
dem appellarunt. Mcsue nuncupauit Fcruzegi, corrupto notnine, propter litterarum
vicinitatcm, inlingua arabica, a vocabulo Pcruzaa, quoMauritani Turcoidem indi-
gitant Etqnamuis,insacrisBibli;s,intcrgemmasRationalisha?cgemmamemorata
non videatur:nihilominus, ostauo loco, intcr aliasgemmas, in Exodo reccnscri Arias
inontanus retuIit.Quandoquidem vctbum ha>braicum(Sabd) Gra-ci ,& Latini Acha-
temcKponunt,scdChaIda;i interptctes Turkaia venunr,qua;voxnostra:Ttirchesia;
(onucnirc videtur,
NATVRA, ET AFFECTIONES.
COLOREM naturaIiterhabetesvirIdi,a]bo,&ca!ru!eocompo(itum.Quoad
coloremaM-uginisaijcjuomodoiridinaredebet.QuapropterGemmarijprinci- G
paliter hunccolorem obseruanr, deinde num sit inlapide pcrmansurusicjuiaj
horum lapidum aliqui reperiui)tur,c|ui coiorem mutant,& alij, qui, tractu temporis-j
illumpedetcntimamittunt. C«teris(empcr pra-iertur,quicoloicma?rugmisdepura.*
ta?refert,&viiiditatemca'ruIeiIaiaeicentisocuIisgratainostcntat,Upidcsautemhu-
jusgcniiis,quivcnashabeninigras,3urpliisiustcivjiescunt,vel Jaitcscunt,n.ihiliesti-
mantur. Ncnhabct hiclapisdiaphaneitatcm ,&vtplurimumca:Iaturamnonadmit-
tit.Sunt^quidicantoptimaincognolciTurchcsiatn^quandonostu vircscir, &ditica;-
Cetiditifr ruleaappaict. IntcdiniinonnullisnotisalbicantibusmacuIatur.hancGcmmarijmar-
nuTurthe morinamappclIant,& tanquamnimisvulgaremimpiob-mr.Pratereaaliampatituras-
/i.c feclioncni, nam, ctiamsi eJcgantem ostendat colorem, irequenti tamen taciu, vclab-
lutionc, vclsiidorenatiuumcolofemdeponit.
Ampliusaliqui, longaobsertiationC,didicerunt hanc-proprietatemineiTeTiircoi-
di,vt gestata ab hominc in sccuda valctudinc vcrsantc,in dicsproprium colorcmelc-
gantiorcmoilendat ,& viciJTimabhomine valetudinatio pertradata, aur inmanibus H
DefunCTipolita, geiniinuni colorcmaniittat. EademposteaadigitoiDerumaiablaca,
& ad manussanas dcl.ua, ainisTum colorcm rccuperarc pcrhibctur. NonnuJIi credi-
dcrunt iiui!;'iin liiiii^cikccuscausanj naturalcm assignaripolie: nihilominus mutatio-
Miitaiiorc- nem coloris in iiodapiHo natuiaiitcr sieripoiTeasscuerantius dicimus. Qiiandoquidc
hris Tur- gcinma ha-c 11011 est admodum dura;ideo facile abhalitu, vel vapore alteratur.quia
ihifix. meatibu.sti;ti^ii!.i',iL,nio cgrfecsJSns ,Vd pulcbruui, vehuspcmcoloremlapillo impcr-
tiri potest. Qiiando igicur Turchi snv Dc-rimcTi, amiiTo suo coiore, gcltata; ab homi-
nesano,& viuciitepiistinuscoloiicstituitur,diccndtimeiitacoipore yiuenteconti-
nuumhalitmn,&vaporcmelenariacute,cui!issalsedo,ad priitinumcoIorem,gem.
mamreuocare poteihcuinexperscntiadoccat^nuiioalio^rtificio coloremTurcoidis,
niii aceto ,& sale an.moniaco cmcndati.
Jnsuper opinantur alij Turchcsiam horologij viccm pra-ilarc ,& horas diei indica-
rc,si;nIo, pol!Jce,&indiccsuspcndaturintracauitaiem vitri,palir.atis, vel minoris
iati-
r-
Pirt/ztgi.
poi. Viyssis Aldrouandi
D E T V R C H E S I A.
Cap.LXXlI.
SYNONiMA, ET ETYMVM.'
A N T A M affinitatem habct hcc gemma opaca cum superiori,vt rtmlC
tiobserUaucrinr,Turchesiam, frequenti ablutionc ,in malachitem_*
degcncrasse. A]itcrvocaturTurcois,Turcosa,&Turchina,Germa-
nisEinTurkcsj(]uinim6 omnibus nationibus, hoc nomine,notissl-
macssepethibetur: cum:eregionibusTurcarumarTeratur. Nonnul-
JijVt AgricoJa, crcdidcrunt aiiquam speclem Iaspidis apud Anti- P
quos fulnc, & pratsertim illam, quani Pliniirs Boream, GraJci Aerizusam,& ali; Calai-
dem appellarunt. Mcsue nuncupauit Fcruzegi, corrupto notnine, propter litterarum
vicinitatcm, inlingua arabica, a vocabulo Pcruzaa, quoMauritani Turcoidem indi-
gitant Etqnamuis,insacrisBibli;s,intcrgemmasRationalisha?cgemmamemorata
non videatur:nihilominus, ostauo loco, intcr aliasgemmas, in Exodo reccnscri Arias
inontanus retuIit.Quandoquidem vctbum ha>braicum(Sabd) Gra-ci ,& Latini Acha-
temcKponunt,scdChaIda;i interptctes Turkaia venunr,qua;voxnostra:Ttirchesia;
(onucnirc videtur,
NATVRA, ET AFFECTIONES.
COLOREM naturaIiterhabetesvirIdi,a]bo,&ca!ru!eocompo(itum.Quoad
coloremaM-uginisaijcjuomodoiridinaredebet.QuapropterGemmarijprinci- G
paliter hunccolorem obseruanr, deinde num sit inlapide pcrmansurusicjuiaj
horum lapidum aliqui reperiui)tur,c|ui coiorem mutant,& alij, qui, tractu temporis-j
illumpedetcntimamittunt. C«teris(empcr pra-iertur,quicoloicma?rugmisdepura.*
ta?refert,&viiiditatemca'ruIeiIaiaeicentisocuIisgratainostcntat,Upidcsautemhu-
jusgcniiis,quivcnashabeninigras,3urpliisiustcivjiescunt,vel Jaitcscunt,n.ihiliesti-
mantur. Ncnhabct hiclapisdiaphaneitatcm ,&vtplurimumca:Iaturamnonadmit-
tit.Sunt^quidicantoptimaincognolciTurchcsiatn^quandonostu vircscir, &ditica;-
Cetiditifr ruleaappaict. IntcdiniinonnullisnotisalbicantibusmacuIatur.hancGcmmarijmar-
nuTurthe morinamappclIant,& tanquamnimisvulgaremimpiob-mr.Pratereaaliampatituras-
/i.c feclioncni, nam, ctiamsi eJcgantem ostendat colorem, irequenti tamen taciu, vclab-
lutionc, vclsiidorenatiuumcolofemdeponit.
Ampliusaliqui, longaobsertiationC,didicerunt hanc-proprietatemineiTeTiircoi-
di,vt gestata ab hominc in sccuda valctudinc vcrsantc,in dicsproprium colorcmelc-
gantiorcmoilendat ,& viciJTimabhomine valetudinatio pertradata, aur inmanibus H
DefunCTipolita, geiniinuni colorcmaniittat. EademposteaadigitoiDerumaiablaca,
& ad manussanas dcl.ua, ainisTum colorcm rccuperarc pcrhibctur. NonnuJIi credi-
dcrunt iiui!;'iin liiiii^cikccuscausanj naturalcm assignaripolie: nihilominus mutatio-
Miitaiiorc- nem coloris in iiodapiHo natuiaiitcr sieripoiTeasscuerantius dicimus. Qiiandoquidc
hris Tur- gcinma ha-c 11011 est admodum dura;ideo facile abhalitu, vel vapore alteratur.quia
ihifix. meatibu.sti;ti^ii!.i',iL,nio cgrfecsJSns ,Vd pulcbruui, vehuspcmcoloremlapillo impcr-
tiri potest. Qiiando igicur Turchi snv Dc-rimcTi, amiiTo suo coiore, gcltata; ab homi-
nesano,& viuciitepiistinuscoloiicstituitur,diccndtimeiitacoipore yiuenteconti-
nuumhalitmn,&vaporcmelenariacute,cui!issalsedo,ad priitinumcoIorem,gem.
mamreuocare poteihcuinexperscntiadoccat^nuiioalio^rtificio coloremTurcoidis,
niii aceto ,& sale an.moniaco cmcndati.
Jnsuper opinantur alij Turchcsiam horologij viccm pra-ilarc ,& horas diei indica-
rc,si;nIo, pol!Jce,&indiccsuspcndaturintracauitaiem vitri,palir.atis, vel minoris
iati-
r-