DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.31191#0037
MINIATURY
W-przednią okładkę -wpuszczona jest od wewnątrz deseczka, a na niej nakłejona
karta pergaminowa z miniaturą, przedstawiającą chrystusa na krzyżu
Fig. 4 pomiędzy marią i św. janem, obramowaną bordiurą (wymiary karty
310X257 mm, wymiary samej kompozycji figuralnej 228X150 mm). Za wzór
posłużył artyście popułarny miedzioryt M. Schongauera (B. 25), ale kom-
pozycja żostała samodzielnie przetworzona i umieszczona w pięknym krajo-
brazie z ceglanym zamkiem na szczycie wyniosłej żółtej skały, z zieleniącymi
się wzgórzami i dolinami, z szafirowym łańcuchem gór na horyzoncie i rzeką
wijącą się w głębi, na prawo. W środku, na krzyżu z nieociosanych pni,
w kształcie litery T, wbitym w kamienistą ziemię, rozpięte jest ciało Chry-
stusa, przepasane perizonium, którego długi koniec, fiołkowy w cieniach,
rozwiany jest na wietrze. Ascetyczna głowa, opuszczona na prawe ramię,
ocieka krwią spływającą spod wciśniętej na czoło korony cierniowej. Na
obłokach klęczą anioły, barwne jak motyle. Maria, stojąca z lewej, ma piękną
głowę o regułarnym podłużnym owalu, nosie prostym, oczach przymknię-
tych, pełnych ustach i miękko zarysowanej brodzie. Ręce złożone na pier-
siach przytrzymują rąbek białej chusty okrywającej głowę i szyję. Spod
chusty wymykają się pasma długich złotych włosów. Całą postać Madonny
szczełnie otula obszerny płaszcz szafirowy. Po prawej stronie — św. Jan
z płową grzywą włosów dokoła ciemnej twarzy. Głęboko karminową suk-
nię przykrywa płaszcz czerwony. Twarz, ręce i ciało Chrystusa modelowane
są delikatnie. Draperie, szczególnie płaszcza ewangelisty, spadają w wielkich
rzutach, tworząc fałdy niespokojne, głęboko modelowane. Ta prawdziwie
monumentalna miniatura jest właściwie samoistnym obrazem i nie wiąże się
ani treściowo, ani stylistycznie z resztą miniatur rękopisu. Wykazuje inną fak-
turę malarską i prawdopodobnie nie jest dziełem tej samej ręki [33], Bor-
diura, z każdego boku innej szerokości, jest już renesansowa: z cienkich,
płasko rozłożonych gałązek hiacyntów, bławatków i poziomek. Bogaciej
rożwinięta jest na dole, gdzie między dwoma kandelabrami renesansowymi
z rogami obfitości pełnymi owoców siedzi, obok szkarłatnej tarczy, pstro-
katy lancknecht w niebieskim kapełuszu z pękiem piór strusich.
33
W-przednią okładkę -wpuszczona jest od wewnątrz deseczka, a na niej nakłejona
karta pergaminowa z miniaturą, przedstawiającą chrystusa na krzyżu
Fig. 4 pomiędzy marią i św. janem, obramowaną bordiurą (wymiary karty
310X257 mm, wymiary samej kompozycji figuralnej 228X150 mm). Za wzór
posłużył artyście popułarny miedzioryt M. Schongauera (B. 25), ale kom-
pozycja żostała samodzielnie przetworzona i umieszczona w pięknym krajo-
brazie z ceglanym zamkiem na szczycie wyniosłej żółtej skały, z zieleniącymi
się wzgórzami i dolinami, z szafirowym łańcuchem gór na horyzoncie i rzeką
wijącą się w głębi, na prawo. W środku, na krzyżu z nieociosanych pni,
w kształcie litery T, wbitym w kamienistą ziemię, rozpięte jest ciało Chry-
stusa, przepasane perizonium, którego długi koniec, fiołkowy w cieniach,
rozwiany jest na wietrze. Ascetyczna głowa, opuszczona na prawe ramię,
ocieka krwią spływającą spod wciśniętej na czoło korony cierniowej. Na
obłokach klęczą anioły, barwne jak motyle. Maria, stojąca z lewej, ma piękną
głowę o regułarnym podłużnym owalu, nosie prostym, oczach przymknię-
tych, pełnych ustach i miękko zarysowanej brodzie. Ręce złożone na pier-
siach przytrzymują rąbek białej chusty okrywającej głowę i szyję. Spod
chusty wymykają się pasma długich złotych włosów. Całą postać Madonny
szczełnie otula obszerny płaszcz szafirowy. Po prawej stronie — św. Jan
z płową grzywą włosów dokoła ciemnej twarzy. Głęboko karminową suk-
nię przykrywa płaszcz czerwony. Twarz, ręce i ciało Chrystusa modelowane
są delikatnie. Draperie, szczególnie płaszcza ewangelisty, spadają w wielkich
rzutach, tworząc fałdy niespokojne, głęboko modelowane. Ta prawdziwie
monumentalna miniatura jest właściwie samoistnym obrazem i nie wiąże się
ani treściowo, ani stylistycznie z resztą miniatur rękopisu. Wykazuje inną fak-
turę malarską i prawdopodobnie nie jest dziełem tej samej ręki [33], Bor-
diura, z każdego boku innej szerokości, jest już renesansowa: z cienkich,
płasko rozłożonych gałązek hiacyntów, bławatków i poziomek. Bogaciej
rożwinięta jest na dole, gdzie między dwoma kandelabrami renesansowymi
z rogami obfitości pełnymi owoców siedzi, obok szkarłatnej tarczy, pstro-
katy lancknecht w niebieskim kapełuszu z pękiem piór strusich.
33