DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Turowski, Andrzej: Muzea Kultury Artystycznej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27012#0126
96
A. TUROWSKI
już szczegółowej organizacji muzeum, znajdujemy w cytowanym po-
przednio artykule 21. Malewicz przechodząc w nim do aranżacji przestrze-
ni muzealnej kładzie nadzwyczaj silny nacisk na rozmieszczenie dzieł
zgodnie z pewnym porządkiem. „Biorąc pcd uwagę, że w muzeum re-
prezentowane będą różnorodne formy przedstawieniowe . .. rozwieszenie
ich odgrywa wielką rolę w jego konstrukcji i koncepcji... nieodzowna
jest zmiana starej zasady rozdziału dzieł według szkół, kierunków, cza-
sów i wydarzeń. Dlatego uważam: ściany muzeum są płaszczyzną, na
której należy umieścić dzieła, w takim porządku jak rozmieszczona jest
kclmjpiozycja forni ;na małatriśkliej płaszczyźnie ... Co siię tyczy rzeźby .. .
ja bym dążył do stworzenia czystej przestrzenności form jako takich,
gdzie budowa, konstrukcja bazuje na czystej formie, wynikającej z nie-
realnej koncepcji dzieła ..”. Te ostatnie uwagi w sposób szczególny od-
noszą się do formułowanej przez Malewicza koncepcji historii sztuki wi-
dzianej poprzez ewolucję formy artystycznej, ale z punktu widzenia jej
ostatniego etapu, jakim są przekształcenia dokonujące się w samym su-
prematyzmie 22.
Jednym z pierwszych przykładów prób stworzenia Muzeum Kultury
Malarskiej w loidpiowiieidzd ma foonifereinoję piotaogrtodźką, onioże być his-
toria muzeum witebskiego 23. Tamtejszy Pododdział IZO otrzymał pierw-
szą partię obrazów z centralnego banku muzealnego już w kwietniu
1919 roku, a wśród nich prace Konczałowskiego, Falka, Malewicza, Ro-
21 Tenże, NaM zadaći, op. oit.
22 Najpełniejszy wykład Małerwilcza o sztuce wtspółczesnej został zawarty w cy-
klu artykułów pad wlsjpóilnym tytułem Novoje iskusstvo publikowanych na ła-
mach czasopisma „Nawa Generacja” w latach 1028-1030. For.: K. S. Malevich,
Essays on art 1915 - 1933. Edited by Troles Anderson, t. II, London 1060.
23 A. Rom m, O muzejnom stroitel’stve i vitebskom muzee sovremennogo
iskusstva. Iskulsatvo (Witebsk), 1021, nr 2-3, s. 6-7. Można przypuszczać, że
rozmach. nadany organizacji tych muzeów w latach il019-192O był bardzo duży,
choć ostateczna ich realizacja napotykała na wielkie — zazwyczaj czysto ekono-
miczne trudności. W sprawozdaniach z 1020 irokiu zazwyczaj podkreśla siię, że
zorganizowano pięć muzeów realizujących pełny iprogram „zgodny z zasadami
ewolucji czysto malarskiej i plastycznej formy wyrażania: następstwa wynalaz-
ków w dziedzinie malarstwa i rzeźby” (Moskwa, Piotr ogród, Niżnyj-Nowogrod,
Witebsk, Kostkoma). Natomiast 13 .muzeów prowincjonalnych w ramach swoich
możliwości zorganizowały częściowo działy odpowiadające założeniom Muzeum
Kultury Artystycznej. Również do 1020 roku do centralnego zbioru, ban/ku 'prac,
zakupiono 1200 obrazów i rysunków oraz 106 rzeźb, które zastały rozdzielone do
poszczególnych placówek (por. Otc'èt o dejatel’nosti Vserossijskogo Central’nogc
Vystavnago Bjuro. W: Spravoënik Otdela IZO..., op. eilt., s. 80-81, 121). Jak
wspomniałem, ten rozmach organizacyjny lepiej wyglądał w publikowanych spra-
wozdaniach niż w rzeczywistości — przytoczona tutaj historia muzeum witeb-
skiego, uznanego za jedno z głównych, jest tego najlepszym przykładem.
A. TUROWSKI
już szczegółowej organizacji muzeum, znajdujemy w cytowanym po-
przednio artykule 21. Malewicz przechodząc w nim do aranżacji przestrze-
ni muzealnej kładzie nadzwyczaj silny nacisk na rozmieszczenie dzieł
zgodnie z pewnym porządkiem. „Biorąc pcd uwagę, że w muzeum re-
prezentowane będą różnorodne formy przedstawieniowe . .. rozwieszenie
ich odgrywa wielką rolę w jego konstrukcji i koncepcji... nieodzowna
jest zmiana starej zasady rozdziału dzieł według szkół, kierunków, cza-
sów i wydarzeń. Dlatego uważam: ściany muzeum są płaszczyzną, na
której należy umieścić dzieła, w takim porządku jak rozmieszczona jest
kclmjpiozycja forni ;na małatriśkliej płaszczyźnie ... Co siię tyczy rzeźby .. .
ja bym dążył do stworzenia czystej przestrzenności form jako takich,
gdzie budowa, konstrukcja bazuje na czystej formie, wynikającej z nie-
realnej koncepcji dzieła ..”. Te ostatnie uwagi w sposób szczególny od-
noszą się do formułowanej przez Malewicza koncepcji historii sztuki wi-
dzianej poprzez ewolucję formy artystycznej, ale z punktu widzenia jej
ostatniego etapu, jakim są przekształcenia dokonujące się w samym su-
prematyzmie 22.
Jednym z pierwszych przykładów prób stworzenia Muzeum Kultury
Malarskiej w loidpiowiieidzd ma foonifereinoję piotaogrtodźką, onioże być his-
toria muzeum witebskiego 23. Tamtejszy Pododdział IZO otrzymał pierw-
szą partię obrazów z centralnego banku muzealnego już w kwietniu
1919 roku, a wśród nich prace Konczałowskiego, Falka, Malewicza, Ro-
21 Tenże, NaM zadaći, op. oit.
22 Najpełniejszy wykład Małerwilcza o sztuce wtspółczesnej został zawarty w cy-
klu artykułów pad wlsjpóilnym tytułem Novoje iskusstvo publikowanych na ła-
mach czasopisma „Nawa Generacja” w latach 1028-1030. For.: K. S. Malevich,
Essays on art 1915 - 1933. Edited by Troles Anderson, t. II, London 1060.
23 A. Rom m, O muzejnom stroitel’stve i vitebskom muzee sovremennogo
iskusstva. Iskulsatvo (Witebsk), 1021, nr 2-3, s. 6-7. Można przypuszczać, że
rozmach. nadany organizacji tych muzeów w latach il019-192O był bardzo duży,
choć ostateczna ich realizacja napotykała na wielkie — zazwyczaj czysto ekono-
miczne trudności. W sprawozdaniach z 1020 irokiu zazwyczaj podkreśla siię, że
zorganizowano pięć muzeów realizujących pełny iprogram „zgodny z zasadami
ewolucji czysto malarskiej i plastycznej formy wyrażania: następstwa wynalaz-
ków w dziedzinie malarstwa i rzeźby” (Moskwa, Piotr ogród, Niżnyj-Nowogrod,
Witebsk, Kostkoma). Natomiast 13 .muzeów prowincjonalnych w ramach swoich
możliwości zorganizowały częściowo działy odpowiadające założeniom Muzeum
Kultury Artystycznej. Również do 1020 roku do centralnego zbioru, ban/ku 'prac,
zakupiono 1200 obrazów i rysunków oraz 106 rzeźb, które zastały rozdzielone do
poszczególnych placówek (por. Otc'èt o dejatel’nosti Vserossijskogo Central’nogc
Vystavnago Bjuro. W: Spravoënik Otdela IZO..., op. eilt., s. 80-81, 121). Jak
wspomniałem, ten rozmach organizacyjny lepiej wyglądał w publikowanych spra-
wozdaniach niż w rzeczywistości — przytoczona tutaj historia muzeum witeb-
skiego, uznanego za jedno z głównych, jest tego najlepszym przykładem.