Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (3.1986)

GRUPA ARTYSTÓW PLASTYKÓW „ŚWIT”

137

pozycji oprócz własnych wystaw grupy, o których później. 9 X 1921 ro-
ku otwarto „Zbiorową wystawę obrazów i projektów architektonicznych
wnętrz i mebli Józefa Czajkowskiego”; 23 X 1921 r. — ekspozycję prac
Henryka Szczyglińskiego wraz z „salą graficzną” z dziełami Pankiewicza,
Wyczółkowskiego, Łopieńskiego i Jasińskiego. W dniach od 10 XII 1921
do 2 II 1922 r. trwała w „Świcie” 68 wystawa krakowskiej „Sztuki”. Po
odejściu Pautscha urządzono dwie wystawy, którym towarzyszyła kam-
pania propagandowa w prasie: „Sztuki dziecka” (21 V 1922 — ok. 20 VII
1922 r.) i „Sztuki religijnej” (ok. 20 VII 1922 — 18 IX 1922 r.) — obie
w swym podstawowym kształcie zainicjowane przez centralne władze
kulturalne. 20 X 1922 r. otwarto zbiorową ekspozycję prac Tadeu-
sza Pruszkowskiego. Od 17 XII 1922 do 28 I 1923 r. czynna była w pawi-
lonie tzw. „czarno-biała” wystawa graficzna, będąca „okrężną” wystawą
Związku Polskich Artystów Grafików. Po niej, od 11 II do 3 IV 1923 r.,
trwała w „Świcie”, przeniesiona z Warszawy, pośmiertna retrospektywa
Konrada Krzyżanowskiego. Ostatnią inicjatywą grupy, mieszczącą się w
tym nurcie jej działalności, była druga z kolei wystawa krakowskiej
„Sztuki” czynna od 15 IV do 20 VIII 1923 roku.
Jak widać, ta wystawowa działalność grupy nie miała charakteru z.
góry zaplanowanej całości, ale charakter doraźny. Po prostu, do pawi-
lonu „Świtu” przenoszono, przede wszystkim z Warszawy, bieżące, orga-
nizowane przez różne instytucje, wystawy różnotematyczne, nie powią-
znane ze sobą w widoczny sposób. Stąd „Świtowi” pozostawało jedynie
kryterium „poziomu” jako elementu łączącego wystawy, podporządko-
wane głównemu celowi grupy: podnoszeniu poziomu wykształcenia este-
tycznego publiczności. Przegląd recepcji prasowej tego nurtu działalności
„Świtu” świadczy o takim, pożądanym przez artystów, jego odbiorze i
funkcjonowaniu społecznym. Od początku ukazywały się pochlebne re-
cenzje z wystaw w „Świcie” — przytoczmy dla przykładu, echa praso-
we drugiej wystawy „Sztuki”. „Prawda”:
„Poziom wystawy wysoki. Toteż z uznaniem należy się wyrazić o grupie »Świ-
tu«, że wzięła na swe barki mozolne, a szczytne hasło posłannictwa Sztuki na na-
szym gruncie i, jak dotąd, wywiązuje się jak najlepiej (...)” 13.
„Dziennik Poznański”:
„Jako całość wystawa jest poważnym czynem artystycznym, za który należy-
się uznanie zarówno »Sztuce« krakowskiej, jak słowo wdzięczności dobrze zasłużo-
nemu »Świtowi«, który nam zobaczenie tej wystawy umożliwił” u.
„Przegląd Poranny”:

13 Prawda 1923, nr 151.
14 Dziennik Poznański 1923, nr 151.