DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Kowalski, Jacek: Grobowiec Kamilli: interpretacja opisu architektury
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28098#0055
GROBOWIEC KAMILLI. INTERPRETACJA OPISU ARCHITEKTURY
53
bowców mają sens metaforyczny i odnoszą się do pracy poety - tłumacza8.
Ta hipoteza została postawiona także w odniesieniu do grobowca Kamilli9.
Ostatnio Charles Ridoux zwrócił uwagę na możliwą symboliczną interpreta-
cję tej budowli, której najważniejszym znaczeniem byłoby według niego wią-
zanie ziemi i nieba, gdyż u podstawy pojawiają się elementy symbolicznie
związane z ziemią - liczba 4 i lew, wyżej elementy które wiążą się z niebem:
kolo i orzeł... liczby grają w opisie rolę decydującą10.
* * *
Klerk, który około roku 1150-1165 zabierał się do pisania Powieści o
Eneaszu, był człowiekiem uczonym. Choć tworzył po francusku, znał łaci-
nę; w jego zamierzeniu Powieść była tłumaczeniem Eneidy na użytek nie
władających językiem Wergiliusza. Naprawdę jednak liczył przede wszy-
stkim na uznanie kolegów po fachu. Tylko oni mogli docenić erudycję au-
tora i odczytać wszystkie treści poematu. Eneida była więc pretekstem do
poetycko-naukowych podróży po antycznym świecie. Uzbrojony w swój
„naukowy aparat”* 11 autor przetwarzał klasyczną fabułę dodając od sie-
bie obszerne dygresje. Widać to zwłaszcza w partiach opisowych, które od
motif descriptif de ,V'„Enéas” et du,,Roman de Troie”, (w:) Contemporary readings of Medie-
val Literature („Michigan Romance Studies” VIII, 1989) s. 37-50; Armoires et grimoires,
„Paragone” XLI/484, 1990, s. 18-34.
8 Stosunkowo niewielu badaczy próbowało określić symboliczne znaczenie grobowców
i innych budowli opisywanych w powieściach antycznych oraz utworach im współczesnych.
Uprzywilejowane miejsce zajmuje tu powieść Floire et Blancheflor, której poświęcono nie-
dawno osobną monografię (H. Legros, La Rose et le Lys. Etude littéraire du „Conte de
Floire et Blancheflor”, Aix-en-Provence 1992 - „Senefïance” 31) oraz Roman de Troie - Po-
wieść o Troi, z jej opisami grobowców i sławną Chambre de beautés, zob. H. Buchtal, Hec-
tor’s Tomb, (w:) Essays in Honour of Erwin Panofsky, New York 1961, s. 29-36; P. Sulli-
van, Medieval automata: the ,, Chambre de Beautes” in Benoit’s ,,Roman de Troie”,
„Romance Studies” 6, Summer 1985 (tom The machine in Literature) s. 1-20; E. Baum-
gartner, Les tombeaux...] taż, Le Temps des automates (także większość pozostałych arty-
kułów tej autorki, zob. poprzedni przypis); M.-R. Jung, op.cit.; J.-Ch. Huchet, La beauté
littéraire dans le,,Roman de Troie”, „Cahiers de Civilisation Médiévale” 2/1993, s. 141-149.
9 D. Poirion, Merveille..., s. 17; w takie znaczenie grobowca Kamilli wątpi H. Legros,
La Rose..., przyp. 6.
10 Ch. Ridoux, Trois exemples d’une approche symbolique... (w:) Et c’est la fin pour
quoy sommes ensemble. Hommage à Jean Dufournet, Tome III, Paris, Champion 1993,
s. 1217-1221, cyt. s. 1218.
11 Na temat tekstów, z których korzystał autor powieści, zob. F. Mora, Sources de
l’Enéas. La tradition exegétique et le modèle épique latin, (w:) Relire le ,,Roman d’Enéas”,
s. 93-104, oraz E. Farai, Recherches sur les sources latines des contes et romans courtois
du Moyen Age, Paris, Champion 1913. Oprócz Eneidy i wymienianych w niniejszym arty-
kule tekstów zawierających opisy budowli starożytnych, autor korzystał najpewniej z ko-
mentarzy do Eneidy autorstwa Serwiusza, Fulgencjusza, Sydoniusza Apolinarego, Klau-
diana oraz z przeróbki Mitologii Fulgencjusza.
53
bowców mają sens metaforyczny i odnoszą się do pracy poety - tłumacza8.
Ta hipoteza została postawiona także w odniesieniu do grobowca Kamilli9.
Ostatnio Charles Ridoux zwrócił uwagę na możliwą symboliczną interpreta-
cję tej budowli, której najważniejszym znaczeniem byłoby według niego wią-
zanie ziemi i nieba, gdyż u podstawy pojawiają się elementy symbolicznie
związane z ziemią - liczba 4 i lew, wyżej elementy które wiążą się z niebem:
kolo i orzeł... liczby grają w opisie rolę decydującą10.
* * *
Klerk, który około roku 1150-1165 zabierał się do pisania Powieści o
Eneaszu, był człowiekiem uczonym. Choć tworzył po francusku, znał łaci-
nę; w jego zamierzeniu Powieść była tłumaczeniem Eneidy na użytek nie
władających językiem Wergiliusza. Naprawdę jednak liczył przede wszy-
stkim na uznanie kolegów po fachu. Tylko oni mogli docenić erudycję au-
tora i odczytać wszystkie treści poematu. Eneida była więc pretekstem do
poetycko-naukowych podróży po antycznym świecie. Uzbrojony w swój
„naukowy aparat”* 11 autor przetwarzał klasyczną fabułę dodając od sie-
bie obszerne dygresje. Widać to zwłaszcza w partiach opisowych, które od
motif descriptif de ,V'„Enéas” et du,,Roman de Troie”, (w:) Contemporary readings of Medie-
val Literature („Michigan Romance Studies” VIII, 1989) s. 37-50; Armoires et grimoires,
„Paragone” XLI/484, 1990, s. 18-34.
8 Stosunkowo niewielu badaczy próbowało określić symboliczne znaczenie grobowców
i innych budowli opisywanych w powieściach antycznych oraz utworach im współczesnych.
Uprzywilejowane miejsce zajmuje tu powieść Floire et Blancheflor, której poświęcono nie-
dawno osobną monografię (H. Legros, La Rose et le Lys. Etude littéraire du „Conte de
Floire et Blancheflor”, Aix-en-Provence 1992 - „Senefïance” 31) oraz Roman de Troie - Po-
wieść o Troi, z jej opisami grobowców i sławną Chambre de beautés, zob. H. Buchtal, Hec-
tor’s Tomb, (w:) Essays in Honour of Erwin Panofsky, New York 1961, s. 29-36; P. Sulli-
van, Medieval automata: the ,, Chambre de Beautes” in Benoit’s ,,Roman de Troie”,
„Romance Studies” 6, Summer 1985 (tom The machine in Literature) s. 1-20; E. Baum-
gartner, Les tombeaux...] taż, Le Temps des automates (także większość pozostałych arty-
kułów tej autorki, zob. poprzedni przypis); M.-R. Jung, op.cit.; J.-Ch. Huchet, La beauté
littéraire dans le,,Roman de Troie”, „Cahiers de Civilisation Médiévale” 2/1993, s. 141-149.
9 D. Poirion, Merveille..., s. 17; w takie znaczenie grobowca Kamilli wątpi H. Legros,
La Rose..., przyp. 6.
10 Ch. Ridoux, Trois exemples d’une approche symbolique... (w:) Et c’est la fin pour
quoy sommes ensemble. Hommage à Jean Dufournet, Tome III, Paris, Champion 1993,
s. 1217-1221, cyt. s. 1218.
11 Na temat tekstów, z których korzystał autor powieści, zob. F. Mora, Sources de
l’Enéas. La tradition exegétique et le modèle épique latin, (w:) Relire le ,,Roman d’Enéas”,
s. 93-104, oraz E. Farai, Recherches sur les sources latines des contes et romans courtois
du Moyen Age, Paris, Champion 1913. Oprócz Eneidy i wymienianych w niniejszym arty-
kule tekstów zawierających opisy budowli starożytnych, autor korzystał najpewniej z ko-
mentarzy do Eneidy autorstwa Serwiusza, Fulgencjusza, Sydoniusza Apolinarego, Klau-
diana oraz z przeróbki Mitologii Fulgencjusza.