DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Labuda, Adam S.: Cnota i grzech w gdańskiej Tablicy Dziesięciorga Przykazań: czyli jak rzeczywistość przedstawienia obrazowego s(po)tyka się z rzeczywistością miasta późnośredniowiecznego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28098#0095
CNOTA I GRZECH W GDAŃSKIEJ TABLICY DZIESIĘCIORGA PRZYKAZAŃ
93
Ryc. 16. Tablica Dziesięciorga Przykazań, przykazanie 7: „Nie kradnij”
się obok kradzież. Anioł odciąga go od grzechu. Ponownie więc spotykamy
się tutaj z postacią, która łączy dobro i zło przez ukazanie wahania i wy-
boru między dwiema wartościami. Scena sąsiednia nie budzi wątpliwo-
ści: dwaj złoczyńcy, zagrzewani do czynu przez diabła, plądrują wcale za-
sobne mieszkanie. Robią to nie bacząc na przestrogę w formie szubienic,
które można odczytać jako aluzję do działania prawa karnego wobec
przestępców. Komentarza tego dopełnia znaczenie motywu kota leżącego
obok skrzyni i trzymającego mysz w zębach: złodzieje nie ujdą przed karą
tak samo, jak mysz nie zdołała umknąć przed kotem63. Ukazanie mo-
mentu przywłaszczania sobie cudzej własności należało do najpopular-
niejszych sposobów ilustrowania omawianego przykazania; pojawia się
na drzeworycie heidelberskim64 i na fresku w Nonnberg65. Warto jednak
przyjrzeć się uważniej temu ostatniemu. Na fresku kradzież zrywa ze
snu właściciela domu; w kwaterze gdańskiej echem takiej redakcji sceny
jest łóżko za parawanem - wskazówka, że złodzieje wtargnęli do domu
63 Russin, op.cit., s. 113.
64 Werner, op.cit., tabi. VII, s. 36; Labuda, op.cit., il. 161.
65 Lechner, Zur Ikonographie, op.cit., s. 316.
93
Ryc. 16. Tablica Dziesięciorga Przykazań, przykazanie 7: „Nie kradnij”
się obok kradzież. Anioł odciąga go od grzechu. Ponownie więc spotykamy
się tutaj z postacią, która łączy dobro i zło przez ukazanie wahania i wy-
boru między dwiema wartościami. Scena sąsiednia nie budzi wątpliwo-
ści: dwaj złoczyńcy, zagrzewani do czynu przez diabła, plądrują wcale za-
sobne mieszkanie. Robią to nie bacząc na przestrogę w formie szubienic,
które można odczytać jako aluzję do działania prawa karnego wobec
przestępców. Komentarza tego dopełnia znaczenie motywu kota leżącego
obok skrzyni i trzymającego mysz w zębach: złodzieje nie ujdą przed karą
tak samo, jak mysz nie zdołała umknąć przed kotem63. Ukazanie mo-
mentu przywłaszczania sobie cudzej własności należało do najpopular-
niejszych sposobów ilustrowania omawianego przykazania; pojawia się
na drzeworycie heidelberskim64 i na fresku w Nonnberg65. Warto jednak
przyjrzeć się uważniej temu ostatniemu. Na fresku kradzież zrywa ze
snu właściciela domu; w kwaterze gdańskiej echem takiej redakcji sceny
jest łóżko za parawanem - wskazówka, że złodzieje wtargnęli do domu
63 Russin, op.cit., s. 113.
64 Werner, op.cit., tabi. VII, s. 36; Labuda, op.cit., il. 161.
65 Lechner, Zur Ikonographie, op.cit., s. 316.