DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Kowalczyk, Izabela: Wątki feministyczne w sztuce polskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28099#0139
WĄTKI FEMINISTYCZNE W SZTUCE POLSKIEJ
137
Na tym tle, wydaje się niezwykłe, że już w latach siedemdziesiątych,
pojawiły się w Polsce działania artystyczne implikujące problemy femini-
zmu. Z pewnością jedną z przyczyn tej sytuacji było otwarcie się na sztu-
kę zachodnią, korzystanie z jej repertuaru. Można zatem zapytać, czy
twórczość polskich artystek świadomie zaangażowana była w problema-
tykę kobiecą, czy nasze artystki potrafiły zaakcentować najważniejsze
problemy na polskim gruncie, czy też wątki feministyczne w ich sztuce
były tylko prostym importem. Sądzę, że warto znaleźć odpowiedź na wy-
żej postawione pytania, gdyż sztuka feministyczna może odegrać w Pol-
sce niebagatelną rolę. Wśród szerszej publiczności może ona bowiem
wzbudzić zainteresowanie problematyką kobiecą. Wobec zjawisk dyskry-
minowania kobiety przez polską kulturę patriarchalną, może przyczynić
się do dekonstrukcji znaczeń wytwarzanych w jej obrębie. Może także do-
prowadzić do przełamania obowiązujących ciągle w Polsce kategorii
modernistycznych, przez podważenie dominujących kategorii sztuki, cią-
gle funkcjonujących wyobrażeń na temat uniwersalności sztuki i mitu ar-
tysty stojącego ponad społeczeństwem. Przez wejście w przestrzeń społe-
czną, może otworzyć drogę dla nieistniejącej tutaj sztuki krytycznej.
Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, chcę przeanalizować sztukę
najbardziej reprezentatywnych polskich artystek, o ugruntowanej już po-
zycji. Działające już w latach siedemdziesiątych takie artystki, jak: Nata-
lia LL, Maria Pinińska-Bereś, Ewa Partum, Krystyna Piotrowska, Iza-
bella Gustowska i Zofia Kulik, jako pierwsze podjęły zagadnienia
feminizmu, brały udział w wystawach sztuki kobiecej w Polsce i za grani-
cą, często same współorganizowały te wystawy. Ich twórczość zyskała so-
bie uznanie krytyków i historyków sztuki. Ale feministyczna problematy-
ka, którą sztuka ta wywołała, nie doczekała się żadnej gruntownej
analizy. Także i ten tekst nie jest wyczerpującym omówieniem sztuki
feministycznej w Polsce, a jedynie relacją z obecności poszczególnych jej
wątków i próbą namysłu, na ile twórczość ta osiągnęła swoje cele - zmia-
nę sposobu przedstawiania kobiety, zdefiniowanie jej tożsamości czy
zmianę świadomości wagi problematyki kobiecej wśród odbiorców.
GRY Z MĘSKIM KONSUMENTEM
Pierwsze przejawy sztuki feministycznej w Polsce odnaleźć można już na
początku lat siedemdziesiątych. Problemy feminizmu jako pierwsze podjęły
w swej twórczości: Natalia LL, Maria Pinińska-Bereś i Ewa Partum.
Istotnym elementem zachodniej sztuki feministycznej od początku jej
trwania był protest przeciwko kulturze czyniącej z kobiety obiekt kon-
sumpcji. Feministki ostrze swego sprzeciwu skierowały w kierunku
137
Na tym tle, wydaje się niezwykłe, że już w latach siedemdziesiątych,
pojawiły się w Polsce działania artystyczne implikujące problemy femini-
zmu. Z pewnością jedną z przyczyn tej sytuacji było otwarcie się na sztu-
kę zachodnią, korzystanie z jej repertuaru. Można zatem zapytać, czy
twórczość polskich artystek świadomie zaangażowana była w problema-
tykę kobiecą, czy nasze artystki potrafiły zaakcentować najważniejsze
problemy na polskim gruncie, czy też wątki feministyczne w ich sztuce
były tylko prostym importem. Sądzę, że warto znaleźć odpowiedź na wy-
żej postawione pytania, gdyż sztuka feministyczna może odegrać w Pol-
sce niebagatelną rolę. Wśród szerszej publiczności może ona bowiem
wzbudzić zainteresowanie problematyką kobiecą. Wobec zjawisk dyskry-
minowania kobiety przez polską kulturę patriarchalną, może przyczynić
się do dekonstrukcji znaczeń wytwarzanych w jej obrębie. Może także do-
prowadzić do przełamania obowiązujących ciągle w Polsce kategorii
modernistycznych, przez podważenie dominujących kategorii sztuki, cią-
gle funkcjonujących wyobrażeń na temat uniwersalności sztuki i mitu ar-
tysty stojącego ponad społeczeństwem. Przez wejście w przestrzeń społe-
czną, może otworzyć drogę dla nieistniejącej tutaj sztuki krytycznej.
Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, chcę przeanalizować sztukę
najbardziej reprezentatywnych polskich artystek, o ugruntowanej już po-
zycji. Działające już w latach siedemdziesiątych takie artystki, jak: Nata-
lia LL, Maria Pinińska-Bereś, Ewa Partum, Krystyna Piotrowska, Iza-
bella Gustowska i Zofia Kulik, jako pierwsze podjęły zagadnienia
feminizmu, brały udział w wystawach sztuki kobiecej w Polsce i za grani-
cą, często same współorganizowały te wystawy. Ich twórczość zyskała so-
bie uznanie krytyków i historyków sztuki. Ale feministyczna problematy-
ka, którą sztuka ta wywołała, nie doczekała się żadnej gruntownej
analizy. Także i ten tekst nie jest wyczerpującym omówieniem sztuki
feministycznej w Polsce, a jedynie relacją z obecności poszczególnych jej
wątków i próbą namysłu, na ile twórczość ta osiągnęła swoje cele - zmia-
nę sposobu przedstawiania kobiety, zdefiniowanie jej tożsamości czy
zmianę świadomości wagi problematyki kobiecej wśród odbiorców.
GRY Z MĘSKIM KONSUMENTEM
Pierwsze przejawy sztuki feministycznej w Polsce odnaleźć można już na
początku lat siedemdziesiątych. Problemy feminizmu jako pierwsze podjęły
w swej twórczości: Natalia LL, Maria Pinińska-Bereś i Ewa Partum.
Istotnym elementem zachodniej sztuki feministycznej od początku jej
trwania był protest przeciwko kulturze czyniącej z kobiety obiekt kon-
sumpcji. Feministki ostrze swego sprzeciwu skierowały w kierunku