Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (11.2000)

48

.STANISŁAW CZEKALSKI


4. Jacąues-Louis David, Śmierć Seneki, 1773, wg: D. Johnson, Jacques-Louis David. Art
in Metamorphosis, Princeton 1993, il. 1

Otóż sytuacja króla na obrazie nie jest taka prosta i jednoznaczna.
Kierując uniesioną prawą rękę i nogę na lewo, w stronę rozbieganej po
podłodze i meblach mysiej gromady, jawi się on jako niezdolny do popro-
wadzenia tego ruchu dalej. Maksymalnie już wyciągnięta dłoń zaciśnięta
w pięść oraz stopa, którą Popiel mógłby wymierzyć myszom kopniaka,
dalekie są od celu i zawisają w powietrzu. Efekt nieskuteczności i bezsil-
ności tego ruchu skierowanego przeciw gryzoniom wynika ponadto z od-
chylenia osi całego ciała króla w stronę przeciwną, na prawo. W sumie
poza siedzącego wydaje się niestabilna na tyle, że nawet owa potężna ka-
napa nie jest w stanie dać jej pewnego oparcia. Ciało Popiela wizualnie
poddaje się z jednej strony biegowi przekątnej prowadzącej od lewego dol-
nego rogu pola obrazowego ku prawemu górnemu, z drugiej strony kontu-
rowi kotary, która ciężko spływa poniżej drugiej przekątnej, z lewego gór-
nego rogu; kontur ten zagarnia linię pleców mężczyzny wychylonego zza
kanapy po lewej stronie, by następnie podporządkować sobie zarys Popie-
lowych barków. Podczas gdy opadająca kotara optycznie „wciska” króla w