DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Czekalski, Stanisław: Obcość i obecność, Horacjusze i Sarmaci: wzory Davidowskie w twórczości Norblina
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28179#0095
OBCOŚĆ I OBECNOŚĆ, HORACJUSZE I SARMACI. WZORY DAYIDOWSKIE W TWÓRCZOŚCI NORBLINA 93
gi, najpewniej nie oglądany na żywo, majak pisze Porębski, „wstrząsają-
cą wymowę tych rycin Goi, na których największy malarz epoki pisał: Yo
lo vi - «ja to widziałem»”41. Można by zatem powiedzieć, iż między rysunka-
mi z natury i z wyobraźni nie ma istotnej różnicy. W obu przypadkach,
niezależnie od źródła wizji artysty, trzeba założyć jej nieuniknione zapo-
średniczenie przez schematy przedstawieniowe, pojawiające się w każdej
sytuacji, gdy przychodzi do transpozycji owej wizji na konkretny obraz.
29. J. P. Norblin, Obóz mokotowski, 27 VIII1794, wg: M. Porębski, Interregnum, il. 15
A jednak obecność artysty jako naocznego świadka przedstawianej
sceny ma dla Porębskiego bardzo istotne znaczenie. Stanowi ona bowiem
podstawę całej konstrukcji teoretycznej, w jaką badacz próbował ująć
proces kształtowania się ikonografii wydarzeń dziejowych i jej udział w
formowaniu narodowej kultury42. Za punkt wyjścia tego procesu, analizo-
wanego na przykładzie tematyki insurekcyjnej, Porębski uznał pojawie-
nie się obrazów o charakterze dokumentalnym, wykonanych przez ucze-
stników i obserwatorów przedstawionych wypadków. Drugim etapem,
fazą mitologizacji, byłoby zastyganie zawartych tam „żywych wyobrażeń”
w „ustalające się stopniowo stereotypy” czy w „klisze o niewątpliwej i po-
wszechnej nośności symbolizacyjnej”. Ostatecznie zaś, w fazie kulturo-
twórczej, „wszelkiego rodzaju obrazowe fakty - dokumenty wydarzeń,
41 Ibidem.
42 Teorię tę Porębski sformułował w tekście Kosy nasze, zamieszczonym w Interreg-
num, op. cit.
gi, najpewniej nie oglądany na żywo, majak pisze Porębski, „wstrząsają-
cą wymowę tych rycin Goi, na których największy malarz epoki pisał: Yo
lo vi - «ja to widziałem»”41. Można by zatem powiedzieć, iż między rysunka-
mi z natury i z wyobraźni nie ma istotnej różnicy. W obu przypadkach,
niezależnie od źródła wizji artysty, trzeba założyć jej nieuniknione zapo-
średniczenie przez schematy przedstawieniowe, pojawiające się w każdej
sytuacji, gdy przychodzi do transpozycji owej wizji na konkretny obraz.
29. J. P. Norblin, Obóz mokotowski, 27 VIII1794, wg: M. Porębski, Interregnum, il. 15
A jednak obecność artysty jako naocznego świadka przedstawianej
sceny ma dla Porębskiego bardzo istotne znaczenie. Stanowi ona bowiem
podstawę całej konstrukcji teoretycznej, w jaką badacz próbował ująć
proces kształtowania się ikonografii wydarzeń dziejowych i jej udział w
formowaniu narodowej kultury42. Za punkt wyjścia tego procesu, analizo-
wanego na przykładzie tematyki insurekcyjnej, Porębski uznał pojawie-
nie się obrazów o charakterze dokumentalnym, wykonanych przez ucze-
stników i obserwatorów przedstawionych wypadków. Drugim etapem,
fazą mitologizacji, byłoby zastyganie zawartych tam „żywych wyobrażeń”
w „ustalające się stopniowo stereotypy” czy w „klisze o niewątpliwej i po-
wszechnej nośności symbolizacyjnej”. Ostatecznie zaś, w fazie kulturo-
twórczej, „wszelkiego rodzaju obrazowe fakty - dokumenty wydarzeń,
41 Ibidem.
42 Teorię tę Porębski sformułował w tekście Kosy nasze, zamieszczonym w Interreg-
num, op. cit.