DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bernatowicz, Piotr: Picasso w Polsce zaraz po wojnie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28179#0183
PICASSO W POLSCE ZARAZ PO WOJNIE
181
same założenia, które leżą u podstaw tekstu O nową ideologię w malar-
stwie.
W numerze 9 z 1946 r., tym razem krakowskiego czasopisma „Twór-
czość” ukazuje się tekst Grupa Młodych Plastyków po raz drugi autor-
stwa T. Kantora i M. Porębskiego. Jest on kontynuacją strategii rozpo-
czętej tekstami Porębskiego. Jednakże pewne akcenty zostały tutaj
przesunięte. Na początku pojawia się, znana nam już, opozycja przeciw-
stawiająca twórczości Grupy malarstwo kolorystów. Jest ona jednak sfor-
mułowana inaczej niż w poprzednich tekstach. Bardziej ostrożnie.
To, że stała się (sztuka kolorystów - przyp. P.B.) sztuką oficjalną i wychowawczą,
jest chyba najnieszczęśliwszym wypadkiem w historii naszego malarstwa, daje
bowiem formę budowaną środkami czysto malarskimi heroicznie wywalczoną w
epoce sanacyjnej sztuki narodowej przez Czyżewskiego, Pronaszkę i Komitet Pa-
ryski70.
Sztuka kolorystów nie jest więc wsteczna ze swej istoty, jak wynika
z powyższego cytatu, ale stała się nią z przyczyny zmiany postawy jej
twórców, którzy przeszli ze strony artystów zaangażowanych na pozycję
oficjalnych akademików. Opozycja sztuki postępowej i sztuki wstecznej
stała się tożsama z modernistycznym przeciwstawieniem: akademizm
kontra awangarda. Następnie określone zostają artystyczne preferencje
Grupy.
Przemówiła do nas sztuka Picassa, z pasją szukająca jakiegoś ostatecznego spoj-
rzenia na rzecz, dokonująca bezkompromisowej wiwisekcji w celu dotarcia do
pierwszego nieskażonego wzruszenia. (...) Dla nas twórczość Picassa, Braque’a
i Legera była ustaleniem ładu w obrazie, jasnego i konstruktywnego, wyrzuce-
niem nastrojowości przelotnej, jałowej, nieproduktywnej i niespołecznej, wyrzuca-
niem wszelkiej zakonspirowanej metafizyki, była wyrazem racjonalizmu, którym
od dzisiaj będziemy się posługiwać71.
Właśnie w sztuce Picassa bierze swe źródło metoda, którą Porębski
i Kantor nazwą w dalszej części wywodu spotęgowanym realizmem. For-
muła ta jest stanowiskiem, jakie autorzy tekstu - manifestu Grupy zajęli
w dyskusji na temat realizmu. W jej użyciu krył się taktyczny zabieg
chronienia zdobyczy sztuki awangardowej. Istotne jest to, że tym, co pod-
kreślało siłę argumentów, było nazwisko Picassa. Posługując się nim,
autorzy wpisywali się w strategię władzy umacniającej autorytet tego
twórcy. By nie było wątpliwości, o jakiego Picassa tutaj chodzi, autorzy
piszą:
/0 T. Kantor, M. Porębski, Grupa Młodych Plastyków po raz drugi, „Twórczość”
1946, nr 9.
Z1 Ibidem.
181
same założenia, które leżą u podstaw tekstu O nową ideologię w malar-
stwie.
W numerze 9 z 1946 r., tym razem krakowskiego czasopisma „Twór-
czość” ukazuje się tekst Grupa Młodych Plastyków po raz drugi autor-
stwa T. Kantora i M. Porębskiego. Jest on kontynuacją strategii rozpo-
czętej tekstami Porębskiego. Jednakże pewne akcenty zostały tutaj
przesunięte. Na początku pojawia się, znana nam już, opozycja przeciw-
stawiająca twórczości Grupy malarstwo kolorystów. Jest ona jednak sfor-
mułowana inaczej niż w poprzednich tekstach. Bardziej ostrożnie.
To, że stała się (sztuka kolorystów - przyp. P.B.) sztuką oficjalną i wychowawczą,
jest chyba najnieszczęśliwszym wypadkiem w historii naszego malarstwa, daje
bowiem formę budowaną środkami czysto malarskimi heroicznie wywalczoną w
epoce sanacyjnej sztuki narodowej przez Czyżewskiego, Pronaszkę i Komitet Pa-
ryski70.
Sztuka kolorystów nie jest więc wsteczna ze swej istoty, jak wynika
z powyższego cytatu, ale stała się nią z przyczyny zmiany postawy jej
twórców, którzy przeszli ze strony artystów zaangażowanych na pozycję
oficjalnych akademików. Opozycja sztuki postępowej i sztuki wstecznej
stała się tożsama z modernistycznym przeciwstawieniem: akademizm
kontra awangarda. Następnie określone zostają artystyczne preferencje
Grupy.
Przemówiła do nas sztuka Picassa, z pasją szukająca jakiegoś ostatecznego spoj-
rzenia na rzecz, dokonująca bezkompromisowej wiwisekcji w celu dotarcia do
pierwszego nieskażonego wzruszenia. (...) Dla nas twórczość Picassa, Braque’a
i Legera była ustaleniem ładu w obrazie, jasnego i konstruktywnego, wyrzuce-
niem nastrojowości przelotnej, jałowej, nieproduktywnej i niespołecznej, wyrzuca-
niem wszelkiej zakonspirowanej metafizyki, była wyrazem racjonalizmu, którym
od dzisiaj będziemy się posługiwać71.
Właśnie w sztuce Picassa bierze swe źródło metoda, którą Porębski
i Kantor nazwą w dalszej części wywodu spotęgowanym realizmem. For-
muła ta jest stanowiskiem, jakie autorzy tekstu - manifestu Grupy zajęli
w dyskusji na temat realizmu. W jej użyciu krył się taktyczny zabieg
chronienia zdobyczy sztuki awangardowej. Istotne jest to, że tym, co pod-
kreślało siłę argumentów, było nazwisko Picassa. Posługując się nim,
autorzy wpisywali się w strategię władzy umacniającej autorytet tego
twórcy. By nie było wątpliwości, o jakiego Picassa tutaj chodzi, autorzy
piszą:
/0 T. Kantor, M. Porębski, Grupa Młodych Plastyków po raz drugi, „Twórczość”
1946, nr 9.
Z1 Ibidem.