Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (11.2000)

200

PIOTR BERNATOWICZ

wyraźnie, w innych obrazach Picassa z lat okupacji np.: Nu couche et la
musicienne: 1’Aubade (1942), Naturę morte au pigeon (1942), a także w
obrazach przedwojennych, chociażby w Guernice.
Skupmy uwagę na przedstawieniu leżącej postaci z obrazu Wojna. Zo-
stała. ona zakomponowana w charakterystyczny sposób. Geometryczne
formy, z jakich jest zbudowana, są naprzemiennie rozłożone, wzajemnie
się równoważąc, wzdłuż jednej osi, która biegnie od skrzyżowanych stóp
postaci do punktu łączącego głowę z ramieniem. Zapożyczając z termino-
logii muzycznej, nazwijmy ten sposób kontrapunktowym. Identyczny,
kontrapunktowy układ sylwetki leżącej postaci odnajdujemy w wymie-
nionych wyżej obrazach Picassa. Modelowy przykład tego układu jest
ukazany w obrazie Picassa również z roku 1942 zatytułowanym Nu cou-
che (ił. 13).
Układ ten został zastosowany również w obrazie Teresy Tyszkiewicz
Czerwona kanapa z 1947 roku. Sam temat tego obrazu - postać leżąca na
kanapie - przywodzi na myśl wyżej wymieniony gwasz Picassa. Chcę
zwrócić ponadto uwagę na spiralne formy, które kilkakrotnie powtarzają
się w tym obrazie, a które występują na słynnej martwej naturze z czasz-
ką Picassa z 1945 roku. Te dwa obrazy łączy także sposób wypełnia-
nia barwą geometrycznych płaszczyzn. Nie są one pokryte równomiernie


13. Pablo Picasso, Nu couche, 1942, olej, płótno