DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bryl, Mariusz: Historia sztuki na przejściu od kontekstowej Funktionsgeschichte ku antropologicznej Bildwissenschaft (casus Hans Belting)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28179#0290
288
MARIUSZ BRYL
der Kunstgeschichte, przygotowuje teoretyczne podstawy dla nowej dyscy-
pliny, integrującej wszystkie obrazy, niezależnie od różnorodności
i zmienności mediów, będących ich nośnikiem:
Zadanie, jakie stoi obecnie przed antropologią mediów obrazowych, to ponowne
odniesienie do siebie technicznych i symbolicznych procedur prezentacji obrazów
w ramach ich kulturowego bądź religijnego użycia. (...) interakcja między widzem
i obrazem, między ciałem obrazu i ciałem naturalnym, tworzy wieczne prawo w
dziejach mediów obrazowych. (...) Antropologia zdolna jest do analizowania dialo-
gu między obrazem i mediami obrazowymi w jego niewyczerpanych wariantach.
(...) (w pytaniu o obrazy) kryje się pytanie o nas samych. Dlatego jest ono dzisiaj o
wiele pilniejsze aniżeli pytanie o sztukę. Z nowymi mediami da się żyć lepiej, gdy
pożegnamy się z ciągłym przerzucaniem się od zachwytu do potępienia i gdy skoń-
czymy z ich mitologizacją. Perspektywa antropologiczna oferuje realizm w kwestii
mediów, odkrywa bowiem analogie w obchodzeniu się z mediami - analogie, które
tkwią nie w mediach, ale w obrazach, z którymi żyjemy. Pytanie o obraz to pyta-
nie antropologiczne165.
Przyszłość pokaże, czy i w tym przypadku punktem dojścia Beltinga
stanie się wielosetstronicowa, indywidualistycznie zakreślona, monu-
mentalna synteza, której tytuł mógłby może brzmieć: Obraz i medium:
dzieje obrazu w epoce postartystycznej166.
ART HISTORY IN THE PASSAGE FROM THE CONTEXTUAL FUNKTIONS-
GESCHICHTE TO THE ANTHROPOLOGICAL BILDWISSENSCHAFT (THE
CASE OF HANS BELTING)
Summary
The first part of the present article is a discussion of two essays by Hans Belting about
the “end of art history.” In 1995 another “programmatk-revisionist” book by Belting was
published, introducing the reader into the main current of theoretical reflection on art his-
tory (Das Ende der Kunstgeschichte: eine Reuision nach zehn Jahren, Munich, 1995). Belt-
tenże, Unscharfe Bilder. Das Bild und seine Medien aus anthropologischer Sicht, referat
na konferencji Was ist ein Bild? (Einstein-Forum, Poczdam, listopad 1997). Por. też:
H. Belting, S. Gohr (Hrsg.), Die Frage nach dem Kunstwerk unter den heutigen Bildern,
Stuttgart 1996.
165 H. Belting, Unscharfe Bilder..., op. cit., s. 17-18. Cytowany referat stanowi wcześ-
niejszą wersję publikowanego w niniejszym tomie eseju Obraz i jego media. Próba antro-
pologiczna (Das Bild und seine Medien. Ein anthropologisches Versuch).
166 Skrócona wersja niniejszego artykułu ukazała się w: M. Poprzęcka (red.), „Już
się ma pod koniec starożytnemu światu...”, op. cit., s. 21-63.
MARIUSZ BRYL
der Kunstgeschichte, przygotowuje teoretyczne podstawy dla nowej dyscy-
pliny, integrującej wszystkie obrazy, niezależnie od różnorodności
i zmienności mediów, będących ich nośnikiem:
Zadanie, jakie stoi obecnie przed antropologią mediów obrazowych, to ponowne
odniesienie do siebie technicznych i symbolicznych procedur prezentacji obrazów
w ramach ich kulturowego bądź religijnego użycia. (...) interakcja między widzem
i obrazem, między ciałem obrazu i ciałem naturalnym, tworzy wieczne prawo w
dziejach mediów obrazowych. (...) Antropologia zdolna jest do analizowania dialo-
gu między obrazem i mediami obrazowymi w jego niewyczerpanych wariantach.
(...) (w pytaniu o obrazy) kryje się pytanie o nas samych. Dlatego jest ono dzisiaj o
wiele pilniejsze aniżeli pytanie o sztukę. Z nowymi mediami da się żyć lepiej, gdy
pożegnamy się z ciągłym przerzucaniem się od zachwytu do potępienia i gdy skoń-
czymy z ich mitologizacją. Perspektywa antropologiczna oferuje realizm w kwestii
mediów, odkrywa bowiem analogie w obchodzeniu się z mediami - analogie, które
tkwią nie w mediach, ale w obrazach, z którymi żyjemy. Pytanie o obraz to pyta-
nie antropologiczne165.
Przyszłość pokaże, czy i w tym przypadku punktem dojścia Beltinga
stanie się wielosetstronicowa, indywidualistycznie zakreślona, monu-
mentalna synteza, której tytuł mógłby może brzmieć: Obraz i medium:
dzieje obrazu w epoce postartystycznej166.
ART HISTORY IN THE PASSAGE FROM THE CONTEXTUAL FUNKTIONS-
GESCHICHTE TO THE ANTHROPOLOGICAL BILDWISSENSCHAFT (THE
CASE OF HANS BELTING)
Summary
The first part of the present article is a discussion of two essays by Hans Belting about
the “end of art history.” In 1995 another “programmatk-revisionist” book by Belting was
published, introducing the reader into the main current of theoretical reflection on art his-
tory (Das Ende der Kunstgeschichte: eine Reuision nach zehn Jahren, Munich, 1995). Belt-
tenże, Unscharfe Bilder. Das Bild und seine Medien aus anthropologischer Sicht, referat
na konferencji Was ist ein Bild? (Einstein-Forum, Poczdam, listopad 1997). Por. też:
H. Belting, S. Gohr (Hrsg.), Die Frage nach dem Kunstwerk unter den heutigen Bildern,
Stuttgart 1996.
165 H. Belting, Unscharfe Bilder..., op. cit., s. 17-18. Cytowany referat stanowi wcześ-
niejszą wersję publikowanego w niniejszym tomie eseju Obraz i jego media. Próba antro-
pologiczna (Das Bild und seine Medien. Ein anthropologisches Versuch).
166 Skrócona wersja niniejszego artykułu ukazała się w: M. Poprzęcka (red.), „Już
się ma pod koniec starożytnemu światu...”, op. cit., s. 21-63.