DOI issue:
Rozprawy
DOI article:Załuski, Tomasz: Peformatywność dyskursu o sztuce
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.28198#0295
PERFORMATYWNOŚĆ DYSKURSU O SZTUCE
293
*
To, iż istnieje historia interpretacji jednostkowego dzieła, wskazuje na
pewną konieczność - konieczność performatywnego zaangażowania dys-
kursu w dzieło, której nie można całkowicie zniwelować. Dyskurs powi-
nien wziąć ją pod uwagę i zdać z niej sprawę. Należałoby zatem poszuki-
wać takich form dyskursywnych, takich sposobów odpowiadania dziełu,
które nie zacierałyby swej performatywnej ingerencji w dzieło oraz swego
jednostkowego usytuowania w sieci różnorodnych uwarunkowań, założeń
i przekonań. Nie dając się uznać za czystą konstatację, dyskurs taki ła-
twiej dawałby się usytuować w pozycji kartusza i potraktować jako jeden
z wielości komentarzy, które przekształcają i aktywnie współkreują dzieło.
Chodzi więc również o to, aby taki dyskurs o sztuce stanowił niejako odpo-
wiedź na pytanie: jak poznanie mogłoby być pewną procesualną praktyką?
THE PERFORMATIVITY OF DISCOURSE ON ART
Summary
In the present paper the author considers possible consąuences of the performativity of
discourse on art. J.L. Austin’s speech act theory introduces a distinction between
constative and performative utterances: the former, neutrally descriptive, do not interefere
with the “world,” while the latter are specific actions which bring into the “world” new
events causing in it some changes. Though originally Austin believed that both categories
were mutually exclusive, ultimately he put into doubt the possibility of their rigorous
separation. Since the category of connotation corresponds with the neutral character of
description in the human Sciences, an idea that any utterance - including a scientific one -
has a performative aspect makes us consider its status in a new way. The ąuestion of the
performativity of science has been addressed in the paper through comments and
interpretations of fragments of texts by M. Heidegger who stressed the fact that scientific
description interferes with reality and transforms it. This leads to a discussion of the
ambivalent status of method in the discourse on art. Involved in the networks of
historically changeable conditions, the changing methods of the interpretation of art
interfere with the work of art and transform it, by the same token determining the
in-finite character of the process of scientific research. A broader explanation of the
processual character of science understood in this manner, as well as a closer look at the
relationship between discourse and the work of art is provided in the context of the
analysis of some fragments of J. Derrida’s texts. Revealing a link between the
performativity of discourse and the fact that the work gives rise to a number of discourses,
this analysis is continued in the concluding considerations on the possible conseąuences of
taking the existence of art history seriously. Inscribing D. Carrieńs interpretation of this
problem in the context of the performativity of discourse on art, the author argues for a
modification of the interpretive assumptions of that discourse, and for seeking such
discursive forms which would not biur their own performative intrusions in the work of
art.
293
*
To, iż istnieje historia interpretacji jednostkowego dzieła, wskazuje na
pewną konieczność - konieczność performatywnego zaangażowania dys-
kursu w dzieło, której nie można całkowicie zniwelować. Dyskurs powi-
nien wziąć ją pod uwagę i zdać z niej sprawę. Należałoby zatem poszuki-
wać takich form dyskursywnych, takich sposobów odpowiadania dziełu,
które nie zacierałyby swej performatywnej ingerencji w dzieło oraz swego
jednostkowego usytuowania w sieci różnorodnych uwarunkowań, założeń
i przekonań. Nie dając się uznać za czystą konstatację, dyskurs taki ła-
twiej dawałby się usytuować w pozycji kartusza i potraktować jako jeden
z wielości komentarzy, które przekształcają i aktywnie współkreują dzieło.
Chodzi więc również o to, aby taki dyskurs o sztuce stanowił niejako odpo-
wiedź na pytanie: jak poznanie mogłoby być pewną procesualną praktyką?
THE PERFORMATIVITY OF DISCOURSE ON ART
Summary
In the present paper the author considers possible consąuences of the performativity of
discourse on art. J.L. Austin’s speech act theory introduces a distinction between
constative and performative utterances: the former, neutrally descriptive, do not interefere
with the “world,” while the latter are specific actions which bring into the “world” new
events causing in it some changes. Though originally Austin believed that both categories
were mutually exclusive, ultimately he put into doubt the possibility of their rigorous
separation. Since the category of connotation corresponds with the neutral character of
description in the human Sciences, an idea that any utterance - including a scientific one -
has a performative aspect makes us consider its status in a new way. The ąuestion of the
performativity of science has been addressed in the paper through comments and
interpretations of fragments of texts by M. Heidegger who stressed the fact that scientific
description interferes with reality and transforms it. This leads to a discussion of the
ambivalent status of method in the discourse on art. Involved in the networks of
historically changeable conditions, the changing methods of the interpretation of art
interfere with the work of art and transform it, by the same token determining the
in-finite character of the process of scientific research. A broader explanation of the
processual character of science understood in this manner, as well as a closer look at the
relationship between discourse and the work of art is provided in the context of the
analysis of some fragments of J. Derrida’s texts. Revealing a link between the
performativity of discourse and the fact that the work gives rise to a number of discourses,
this analysis is continued in the concluding considerations on the possible conseąuences of
taking the existence of art history seriously. Inscribing D. Carrieńs interpretation of this
problem in the context of the performativity of discourse on art, the author argues for a
modification of the interpretive assumptions of that discourse, and for seeking such
discursive forms which would not biur their own performative intrusions in the work of
art.